Bazı Üzüm Çeşitlerinin Manisa Koşullarında Fenolojik Özellikleri ve Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) İsteklerinin Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 783 - 788, 31.03.2016

Ebru Toprak Özcan , Metin Kesgin

Öz

Bir bölgede ekonomik anlamda bağcılık potansiyelini sınırlayan en önemli ekolojik faktörlerden biri sıcaklıktır. Yörenin etkili sıcaklık toplamı ile bölgede yetiştirilecek çeşitlerin etkili sıcaklık toplamı isteklerinin bilinmesi, yetiştirici için yöreye uygun tür ve çeşitlerin seçilmesinde yardımcı olacaktır. Bu araştırma, Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsünde yetiştirilen Hamburg Misketi, Royal, Flame Seedless, Emir ve Ugni Blanc çeşitlerinin fenolojik özellikleri (uyanma, sürme, çiçeklenme, tane tutumu, ben düşme, hasat) ile ürünün olgunlaşması için gerekli Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) isteklerinin belirlenmesi amacıyla 2012-2014 yılları arasında yürütülmüştür. Çeşitlerde uyanma 14 Mart-15 Nisan, sürme 25 Mart-25 Nisan, çiçeklenme 11-23 Mayıs, tane tutumu 23 Mayıs-5 Haziran, ben düşme 8-30 Temmuz, hasat ise 3 Ağustos-16 Eylül arasında yoğunlaşmıştır. Üzüm çeşitlerinde gözlenen farklı fenolojik özellikler çeşit ve yıllara göre değişiklik göstermiştir. En erken olgunlaşan çeşit Flame Seedless, en geç olgunlaşan çeşit ise Ugni Blanc olmuştur. Çiçeklenmeden hasada kadar geçen süre 77 gün (Flame Seedless) ile 116 gün (Ugni Blanc) arasında değişmiştir. Uyanmadan hasada kadar EST 1651.0 gün-derece (Flame Seedless) ile 2277.1 gün-derece (Ugni Blanc) olarak hesaplanmıştır. Manisa İli için ise vejetasyon süresince (Nisan-Ekim) EST değerlerinin 2665-3011 gün-derece aralığında değiştiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üzüm , fenolojik özellikler , etkili sıcaklık toplamı , Manisa bölgesi

Determination of Phenological Characters and Effective Heat Summations Required for Maturation of Some Grape Cultivars Grown in Manisa Region

Öz

One of the most important ecological factors that limits the economical viticulture potential in a region is temperature. Knowing the effective heat summations (EHS) of the region and the EHS requirements of the cultivars to be grown will help growers to select appropriate species and varieties for the region. This study was carried out to determine phenological characters (bud break, bud-burst, blooming, fruit-set, veraison, harvest) and effective heat summation (EHS) required for maturation of Hamburg Misketi, Royal, Flame Seedless, Emir and Ugni Blanc cultivars grown in Manisa Viticultural Research Institute between 2012-2014. Phenological characters were observed mainly between in 14 March-15 April for bud break, 25 March-25 April for bud-burst, 11-23 May for blooming, 23 May-5 June for fruit-set, 8-30 July for veraison, 3 August-16 September for harvest. The date of different phenological characters of grape cultivars varied according to varieties and years. Flame Seedless was the earliest and Ugni Blanc was the latest ripening variety respectively. The elapsed time from blooming to harvest was between 77 days (Flame Seedless) and 116 days (Ugni Blanc). The EHS from bud break to harvest was calculated as 1651.0 degree-days (Flame Seedless) and 2277.1 degree-days (Ugni Blanc). And, the EHS values for Manisa Province during the vegetation period (April-October) ranged from 2665-3011 degree-days.

Anahtar Kelimeler

Grape , phenological characters , effective heat summation , Manisa region

Kaynakça

• Cangi, R., Şen, A., Kılıç, D., 2008. Bazı üzüm çeşitlerinin Kazova (Tokat-Turhal) koşullarındaki fenolojik özellikleri ile etkili sıcaklık toplamı (EST) isteklerinin saptanması. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 1(2):45-48.
• Çelik, H., Marasalı, B., Demir, İ., 1988. Ankara koşullarında yetiştirilen sofralık ve şaraplık üzüm çeşitlerinin etkili sıcaklık toplamı isteklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Bağcılık Sempozyumu, 31 Mayıs-03 Haziran, Bursa, 11s.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G., 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi: 1. Fersa Matbaacılık San. ve Tic Ltd. Şti., Ankara, 253s.
• Çelik, H., Çetiner, H., Söylemezoğlu, G., Kunter, B., Çakır, A., 2005. Bazı üzüm çeşitlerinin Kalecik koşullarındaki fenolojik özellikleri ile etkili sıcaklık toplamı (EST) isteklerinin belirlenmesi. 6. Türkiye Bağcılık Sempozyumu, 19-23 Eylül, Tekirdağ, 2:390-397.
• Çelik, S., 2007. Bağcılık (Ampeloloji-1). Anadolu Matbaa Ambalaj San. ve Tic. Ltd. Şti., Cilt 1, Genişletilmiş 2.Baskı, Tekirdağ.
• FAO, 2015. http://faostat3.fao.org/download/q/qc/e (Erişim: 01.08.2015).
• Gazioğlu Şensoy, R.İ., Balta, F., Cangi, R., 2009. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin Van ekolojik koşullarındaki etkili sıcaklık toplamı değerlerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13(3):49-59.
• Geyikçi, U.B., 2013. Manisa ilinin üzüm üretimindeki durumunun tespitine yönelik alan araştırması ve Gzft analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı 11(3):468-487, Manisa.
• Kök, D., 2001. Tekirdağ ili biyoklimatik değerlerinin şaraplık üzüm çeşitlerinde gelişme, verim ve kalite üzerine etkileri. Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 139s.
• Kök, D., Çelik, S., 2003. Bazı şaraplık üzüm çeşitlerinin etkili sıcaklık toplamı gereksinimlerinin belirlenmesi ve bunun kalite özellikleri üzerindeki etkisi. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi 4(1):23-27.
• Kuşaksız, E., Kuşaksız, T., İşçi, B., 2007. Manisa-Alaşehir koşullarında yetiştirilen üzümlerde bazı hasat olgunluk kriterlerinin değişimi üzerinde bir araştırma. Celal Bayar Üniversitesi Soma MYO Teknik Bilimler Dergisi Sayı:7.
• MGM, 2015. http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceleristatistik.aspx?m=manisa (Erişim: 17.04.2015).
• Özdemir, G., Tangolar, S., 2005. Diyarbakır ve Adana koşullarında yetiştirilen bazı sofralık üzüm çeşitlerinde fenolojik devreler ile etkili sıcaklık toplamı değerleri ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu, 19-23 Eylül, Tekirdağ, 2:446-453.
• Özdemir, G., Tangolar, S., Bilir H., 2006. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin fenolojik dönemleri ile salkım ve tane özelliklerinin saptanması. Alatarım Dergisi 5(2):37-42.
• Samancı, H., Uslu, İ., 1997. Bazı anaçların İznik ekolojisinde müşküle üzüm çeşidinin verim ve kalitesine etkileri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova, Yayın No:97, 22s.
• Şen, A., 2008. Kazova (Tokat) ekolojisinde yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinde etkili sıcaklık toplamı ve optimum hasat zamanlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 79s.
• Taylan, T., 1972. İlmi Şarapçılık. Cilt:1, Tekel Enstitüsü, Yay., Sen: C, No:5. İstanbul. 467s.
• Uzun, H.İ., 1997. Heat summation requirements of grape cultivars. ISHS. Acta Horticulturae 441, V Temperate Zone Fruit in The Tropics and Subtropics. 1 December 1997, Adana.
• Uzun, İ., 2003. Bağcılık. Antalya.
• Uzun, İ., 2004. Bağcılık El Kitabı. Hasat Yayıncılık Ltd. Şti. İstanbul. 156s.
• Van Leeuwen, C., Friant, P., Chone, X., Tregoat, O., Koundouras, S., Dubourdieu, D., 2004. Influence of climate, soil and cultivar on terroir. Amer. J. Enol. Vitic., 55:207-217.
• Winkler, A.J., 1932. Maturity Test For Table Grapes. Univ. of California Bull. 529. 35s.
• Winkler, A.J., Cook, J.A., Klieer, W.M., Lider, L.A., 1974. General Viticulture. Univ. of California. Pres, Berkeley. 633p.