Relationship Between Subjective Well-Being and Anxiety in the Students of Quran Course

Yıl 2021, Sayı: 14, 337 - 369, 31.12.2021

Yasemin Çoban

Öz

There is a limited number of studies on the mental health of adolescent students studying in Quran courses under the Presidency of Religious Affairs (DIB). The mental health of the student can negatively or positively affect the readiness of the student and the achievement of the aims in education in religious education, as it is in every education category. For this reason, in our research, it has been aimed to examine the relationship between the subjective well-being and anxiety states of Quran course students. In the study, a 6-item demographic information form, the 21-item Beck Anxiety Inventory (BAI) developed by Beck, and the 46-item Subjective Well-Being Inventory (SWBI) developed by Meliha Tuzgöl Dost were used to examine the subjective well-being and anxiety states of students in Quran courses. The study was conducted on a sample of 280 students studying in Quran courses in Bursa province in 2018, the data obtained revealed that the students of the Quran course had high levels of subjective well-being, a moderate anxiety score, and the students who received Quran memorising training for being hafız had a higher anxiety scores. As the anxiety scores of the participants increase, their subjective well-being scores decrease. A low level, negative and significant relationship was found between the anxiety scores of the participants and their subjective well-being scores.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religion, Happiness, Subjective Well-Being, Anxiety, Adolescence / Youth Period, Quran Course

Kur'an Kursu Öğrencilerinde Öznel İyi Olma Hali ve Kaygı İlişkisi

Öz

Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) bünyesindeki Kur’an kurslarında eğitim gören ergenlik dönemindeki öğrencilerin ruh sağlığını konu alan sınırlı sayıda araştırma mevcuttur. Öğrencinin ruh sağlığı, her eğitim kategorisinde olduğu gibi din eğitiminde de öğrencinin hazırbulunuşluk durumunu, eğitimde amaçlanan hedeflere ulaşmayı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu nedenle araştırmamızda Kur’an kursu öğrencilerinin öznel iyi olma halleri ve kaygı durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, Kur’an kurslarındaki öğrencilerin öznel iyi olma hallerini ve kaygı durumunu incelemeyi amaçlayan 6 maddelik demografik bilgi formu, Beck tarafından geliştirilen 21 maddeli Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Meliha Tuzgöl Dost tarafından geliştirilen 46 maddelik Öznel İyi Oluş ölçeği (ÖİÖ) kullanılmıştır. 2018 yılında, Bursa ili örnekleminde Kur’an kurslarında öğrenim gören 280 öğrenci üzerinde yapılan araştırmada elde edilen bulgularda Kur’an kursu öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının yüksek olduğu, orta düzeyde anksiyete puanına sahip oldukları, hafızlık eğitimi alan öğrencilerde anksiyete puanının daha yüksek olduğu görülmüştür. Katılımcıların anksiyete puanları arttıkça öznel iyi oluş puanları azalmaktadır. Katılımcıların anksiyete puanları ile öznel iyi oluş puanları arasında düşük düzeyde negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

öznel iyi olma hali, Din Eğitimi, Mutluluk, Öznel İyi Olma Hali, Kaygı, Ergenlik/Gençlik Dönemi, Kur’an Kursu

Kaynakça

• Ak, Sertaç - Kılıç, Cengiz. “Cinsiyet Anksiyete Duyarlılığı ve Sosyal Anksiyete Arasındaki İlişkiyi Etkiliyor mu?” Türk Psikiyatri Dergisi 28/4 (2017), 244.
• Akça, Selen Özakar vd. “Cinsiyet ve Yaş Farklılıklarının Ergenlerin Depresyon, Anksiyete Bozukluğu, Kendine Zarar Verme, Psikoz, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Alkol-Uyuşturucu Bağımlılığı ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu İle İlişkili Sorunlara Etkisi”. Dicle Tıp Dergisi, 45/3 (2018), 255-264. https://doi.org/10.5798/dicletip.457235
• Algur, Hüseyin. “Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Gözüyle Türkiye’de Hafızlık Eğitimi (Nitel Bir Araştırma)”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/8 (2018), 67-105.
• Algur, Hüseyin. Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Motivasyon ve Psikososyal Durumlarının Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Alımcı, Derya. Ortaokul Öğrencilerinin Akran Zorbalığı ve Sosyal Görünüş Kaygıları ile Kendine Saygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Alisinanoğlu, Fatma - Ulutaş, İlkay. “Çocuklarda Kaygı ve Bunu Etkileyen Faktörler”. Milli Eğitim Dergisi 145 (2000), 15-19.
• Allport, Gordon. The Individual and his Religion: A Psychological Interpretation.‎ USA: Macmillan USA, 1962.
• Aranson, Elliot vd. Sosyal Psikoloji. çev. Gündüz Okan. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2012.
• Balcı Arvas, Fatma. Psikoloji, Din ve Mutluluk. Bursa: Emin Yayınları, 2016.
• Balcı, Fatma. Psikolojik ve Öznel İyi Olma Hali İle Dini İnançlar Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. Bursa: Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Bandura, A. Self-efficacy. New York: Freeman, 1997.
• Başer, Eylül. Yaygın Anksiyete Bozukluğu Olan Ergenlerde Anne Baba Tutumlarının İncelenmesi. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Bayhan, Pınar - Işıtan, Sonnur. “Ergenlik Döneminde İlişkiler: Akran ve Romantik İlişkilere Genel Bakış”. Aile ve “Toplum Dergisi 5/20 (2010), 33-44.
• Beck, Aaron Temkin vd. “An inventory for measuring clinical anxiety: psychhometric properties”. Journal of Consulting and Clinical Psychology 56/6 (1988), 893-897.
• Brümmer, Vincent. Marcel Sarot, Happiness, Well-Being and the Meaning of Life A Dialogue of Social Science and Religion (Studies in Philosophical Theology). 1st ed., Kok Pharos Publishing, 1996.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2000.
• Burger, M. Jerry. Kişilik, Pozitif Bilimin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. çev. Sarıoğlu İnan, Deniz Erguvan. İstanbul: Kaknüs yayınları, 2006.
• Büyüköztürk, Şener vd. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemA Akademi, 2008.
• Carlo G. - Randall B. A. “Advances in Psychology Research”. Are all prosocial behaviors equal? A socioecological developmental conception of prosocial behavior. ed. F. Colombus. 2/151-170. New Yorks: Nova Science, 2001.
• Chida, Yoichi. Religion and Health: The Perspective of Happy Science Medicine Faculty of Human Happiness. Happy Science University, Department of Medical Science, Happy Smile Clinic, Chiba, Japan, Series: Health Psychology Research Focus Series, Nova Science Publishers, 2015.
• Ciğerci Günaydin, Nurşen - Baykal, Saliha. “COVİD-19 Pandemi Döneminde Astım Tanılı Ergenlerde Anksiyete Düzeyinin Değerlendirilmesi”. Namık Kemal Tıp Dergisi. https://doi.org/10.37696/nkmj.771013
• Cihangir Çankaya, Zeynep - Meydan, Betül. “Ergenlik Döneminde Mutluluk ve Umut”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 17/65 (2018), 207-222. https://doi.org/10.17755/esosder.316977
• Csikszentmihalyi, Mihaly. Akış - Üst Düzey Yaşantının Psikolojisi. çev. Semra Kunt Akbaş. Ankara: HYB Yayıncılık, 2005.
• Cüceloğlu, Doğan. İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000.
• Çokluk, Ö. vd. Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: PegemA Yayıncılık, 2. Basım, 2012.
• Daaleman, P. Timothy vd. “Spirituality and Well-Being: An Exploratory Study of the Patient Perspective”. Social Science & Medicine 53/11 (2001), 1503-1511. https://doi.org/10.1016/S0277-9536(00)00439-1
• Ediş Mirzeoğlu, Dilşad - Çetinkanat, Canan. “Elit Takım Sporcularının Kendini Gerçekleştirme ve Sürekli Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 10/3 (2005), 19-28.
• Eryılmaz, Ali - Atak, Hasan. “Ergen Öznel İyi Oluşunun Öz Saygı ve İyimserlik Eğilimi ile İlişkisinin İncelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 10/37 (2011), 170-181.
• Eryılmaz, Ali - Aypay, Ayşe. “Ergen Öznel İyi Oluşu İle Kimlik Statüsü İlişkisinin İncelenmesi”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 16 (2011), 167-179.
• Eryılmaz, Ali - Ercan, Leyla. “Öznel İyi Oluşun Cinsiyet, Yaş Grupları ve Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/36 (2011), 139-151.
• Eryılmaz, Ali. “Ergen Öznel İyi Oluşu ile Olumlu Gelecek Beklentisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 24/3 (2011), 209-215.
• Ferrah, Nigar. Ortaokul Öğrencileri ile Yatılı Bölge Ortaokul Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar Düzeyinin Karşılaştırılması. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Gillham, E. Jane - Seligman, E. P. Martin. “Footsteps on the road to a positive psycholohy.” Behaviour research and therapy 37/1 (1999), 163-173.
• Göcen, Gülüşan. “Pozitif Psikoloji Düzleminde Psikolojik İyi Olma ve Dini Yönelim İlişkisi: Yetişkinler Üzerine Bir Araştırma”. Toplum Bilimleri Dergisi 7/13 (2013), 97-130.
• Gökler, Ilgın. “Çocuk Ve Ergenlerde Panik Bozukluğu Tartışmasında Farklı Bir Boyut: Bilgi İşleme Yaklaşımı”. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 12/2 (2005), 83-91.
• Gönenç, Zehra. 15-17 Yaşlarındaki Ergenlerde Şükür ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkinin Araştırılması. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Green, Morgan; Elliott, Marta. “Religion, Health, and Psychological Well-Being". Journal of Religion and Health, 49 (2010), 149-163.
• Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 25 Mayıs 2021. https://sozluk.gov.tr/
• Hall, G. Stanley. Adolescence -its Psychology and its Relations to Physiology, Anthropology, Sociology, Sex, Crime, Religion and Education. V. I, D. Appleton and Company, 1907.
• Hall, G. Stanley. Journal of Religious Psychology, 1914-1915. Vol. 7 (Classic Reprint), Forgetton Books, 2018.
• Halsey, D. William (ed.). Macmillan Contemporary Dictionary. İstanbul: ABC Tanıtım Basımevi, 1998.
• Hayta, Akif. Allah’a Bağlanmak: Bağlanma Kuramı ve Tanrı Tasavvuru İlişkisi. İstanbul: Onto Yayınevi, 2017.
• Huebner, E. Scott vd. “Levels and demographic correlates of adolescent life satisfaction reports”. School Psychology International 21/3 (2004), 281-292.
• İşgör, İsa Yücel. “Merhametin Öznel İyi Oluş Üzerindeki Yordayıcı Etkisinin İncelenmesi”. Gaziantep Üniversity Journal of Social Sciences 16/2 (2017), 425-436.
• James, William. The Varieties of Religious Experience, CreateSpace Independent Publishing Platform, 2013.
• Jung, Carl Gustav. Psychology & Religion (The Terry Lectures), 7th printing edition, Yale University Press, 1947.
• Kahraman, Abdullah vd. “Motivasyon Unsurlarının Ergenlerde Öznel İyi Oluşa Etkileri”. Gençlik Araştırmaları Dergisi 7/19 (2019), 105-113.
• Kalyoncu, Hamdi. Mutluluk İçin Duygu Eğitimi. Yediveren Yayınları, 2012.
• Kang, P. Piljoo - Laura, F. Romo. “The Role of religious involvement on depression, risky behaviour, and academic performance among Korean American Adolescents”. Journal of Adolescence 34/4 (2011), 767-778.
• Kapıkıran, Necla Acun. “Başarı Sorumluluğunun ve Başarı Kaygısının Psikopatolojik Belirtilerle İlişkisinin Belirlenmesi”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1/23 (2008), 140-149.
• Karakoç, Ayşe vd. “Lise Öğrencilerinde Öznel İyi Oluş ile Olumlu Gelecek Beklentisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi 3/6 (2013), 43-50.
• Kasapoğlu, Figen. “Öznel İyi Oluşun Cinsiyet Açısından İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12/3 (2016).
• Kaya, Buket. Yatılı İlköğretim Bölge Okulu II. Kademe Öğrencilerinin Bağlanma Stillerinin İncelenmesi. Amasya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Kımter, Nurten. Oruç ve Mutluluk- Oruç İbadeti ve Psikolojik İyi Olma Hali Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Çanakkale İli Örneği. Bursa: Emin Yayınları, 2017.
• Kim Gale, Dolgin. Ergenlik Psikolojisi: Gelişim, İlişkiler ve Kültür. çev. Duygu Özen. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2014.
• Koenig, K. Harold (ed.). Handbook of Religion and Mental Health. New York: Academic Press, 1998.
• Kozikoğlu, İshak - Kanat, Fırat. “Lise Öğrencilerinin İngilizce Dersine Katılım Durumlarının İngilizce Dersine Yönelik Tutum ve İngilizce Konuşma Kaygısına Göre Yordanması”. Kastamonu Eğitim Dergisi 26/5 (2018), 1643-1652. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2191
• Kutlu, Necip vd. “Hafızlık Ve Beyin”. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/3 (2019), 355-364. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.593819
• Levin, S. Jeffrey – Linda, M. Chatters. “Religion, Health, and Psychological Well-being in Older Adults Findings from Three National Surveys”. Journal of Aging and Health 10/4 (1998),504-531. https://doi.org/10.1177/089826439801000406
• Levin, S. Jeffrey - Vanderpool, Y. Harold. “Is Frequent Religious Attendance Really Conductive To Better Health? Toward An Epidemiology Of Religion?” Social Science & Medicine 24/7 (1987), 589-600.
• Levin, S. Jeffrey. “Is There a religion factor in health?” Journal of Religion of Health 26/1 (1987), 9-36.
• Marques, C. Susana vd. “The Role of Hope, Spirituality and Religious Practice in Adolescents’ Life Satisfaction: Longitudinal Findings”. J Happiness Stud 14 (2013), 251-261. https://doi.org/DOI 10.1007/s10902-012-9329-3
• Mert, Abdullah - Kahraman, Meliha. “Ortaokul Öğrencilerinin Aile İlişkileri Ve Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14/3 (2018), 1070-1081. https://doi.org/10.17860/mersinefd.441437
• Öz, Sinan. Ergenlerin Cinsiyet, Sosyo-ekonomik ve Öğretim Kademesi Düzeylerine Göre Bilişsel Esneklik, Uyum ve Kaygı Puanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Özlem, Öztürk. Kur’an Kursu Öğrencilerinin Depresyon Düzeyi Üzerine Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Öztürk, Ahmet - Çetinkaya Siviş, Rahşan. “Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş Düzeyleri ile Tinsellik, İyimserlik, Kaygı ve Olumsuz Duygu Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 42/42 (2015), 335-356.
• Öztürk, Yusuf. Ergenlerde Dindarlık İle Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Çarşamba Örneği). Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Park, Nansook. “The role of subjective well-being in positive youth development.” The Annuals of the American Academy of Political and Social Science 591/1 (2004), 25-39.
• Parritz, M. H. - Troy, M. F. Disorders of Childhood. Boston: Cengage, 2011.
• Pirinççi, Leyla Nazlı. Lise Öğrencilerinin Mükemmeliyetçilik Düzeyleri ile Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Russell, Graham - Topham, Phil. “The Impact of Social Anxiety on Student Learning and Well-being in Higher Education”. Journal of Mental Health 21/4 (2012), 375-385.
• Ryan, M. Richard - Deci, L. Edward “On Happiness and Human Potentials: A Review of Research on Hedonic and Eudaimonic Well-Being”. Annual Review of Psychology 52/1 (2001), 141-166.
• Santrock, W. John. Ergenlik. çev. Diğdem Müge Siyez. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 14. Basım, 2014.
• Savcı, Mustafa. Yatılı Liselerde Öğrenim Gören Gündüzlü ve Yatılı Kalan Öğrencilerin Psikolojik Belirtilerinin İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstütüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Schaverien, Joy. “Boarding School Syndrome: Broken Attachments A Hidden Trauma”. British Journal of Psychotherapy 27/2 (2011), 138-155. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1752-0118.2011.01229.x
• Seligman, M. E. - Csikszentmihalyi, Mihaly. “Positive Psychology: an introduction”. American Psychologist 55/1 (2000), 5-14.
• Seniha, Cıuccı. İzmir İli İçinde Yer Alan Dershanelerde Üniversiteye Hazırlık Sınıflarında Okuyan Öğrencilerin Anksiyete Düzeyleri ve Stresle Başaçıkabilme Yöntemlerinin Belirlenmesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Shenton, K. Andrew. “Strategies For Ensuring Trustworthiness in Qualitative Research Projects”. Education for İInformation 22/2 (2004), 63-75.
• Steinberg, Laurance. Ergenlik. çev. Figen Çok. Ankara: İmge Kitabevi, 2. Basım, 2013.
• Sümer, Adem Serkan. Farklı Öz-anlayış (Self-Compassion) Düzeylerine Sahip Üniversite Öğrencilerinde Depresyon. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Taheri-Kharameh, Zahra vd. “The Relationship between Religious-Spiritual Well-Being and Stress, Anxiety, and Depression in University Students”. Health, Spirituality and Medical Ethics 3/1 (2016), 30-35.
• Tarhan, Nevzat. Mutluluk Psikolojisi: Stresi Mutluluğa Dönüştürmek. İstanbul: Timaş Yayınları, 21. Basım, 2013.
• Tay, Louis; Li, Miao; Myers, David; Diener, Ed. “Dindarlık ve Öznel İyi Oluş: Uluslararası Bir Bakış.” çev. Nevzat Gencer. Din ve Bilim-Muş Alparslan Üniversitesi İslami Bilimler Fakültesi Dergisi, 2/1 (2018), 97-114.
• Toros, Fevziye - Tataroğlu, Cengiz. “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu: Sosyodemografik Özellikler, Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri”. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 9/1 (2002), 23-31.
• Tuzgöl Dost, Mediha. “Öznel İyi Oluş Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik Güvenirlik Çalışması”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3/23 (2005), 103-111.
• Ulusoy, Mustafa vd. “Turkish Version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric Properties”. Journal of Cognitive Psychotherapy 12/2 (1998), 163-172.
• Uyan Semerci, Pınar - Erdoğan, Emre. Türkiye’de Çocukların Gözünden Çocuğun İyi Olma Hali Alanlarının ve Göstergelerinin Tanımlanması ve Değerlendirilmesi. Ankara: UNICEF Türkiye Ofisi Sosyal Politika Birimi, 2014.
• Wills, Eduardo. “Spirituality and Subjective Well-Being, Evidences for New Domain in the Personal Well-Being Index”. Journal of Happiness Studies 10 (2009), 49-69.
• Wundt, Wilhelm. Elements of Folk Psychology by Wilhelm Wundt: Outlines of a Psychological History of the Development of Mankind, Authorized Translation by Edward Leroy Schaub, London: G. Allen & Unwin, 1916.
• Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları, 15. basım, 2016.