Dicle Nehri'nin belirli lokalitelerinde sedimentte ölçülen bazı ağır metallerin mevsimsel değişimi

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 77 - 86, 28.09.2017

Çiğdem Kaymak Abay

https://doi.org/10.25092/baunfbed.340431

Öz

Bu çalışmada, Eylül 2013- Eylül 2014 tarihleri arasında Dicle Nehri'nde
belirlenen üç lokaliteden alınan sediment örneklerinde Cu, Ni, Co, Zn, Cd ve Pb
konsantrasyonlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.  Örneklerin analizleri ICP-OES cihazı ile
yapılmıştır. Sedimentlerde yapılan ağır metal analizlerinde Cu, Ni, Co, Zn ve
Pb üç lokalitede de her mevsim ölçülürken, Cd metali ise çalışma süresince
ICP-OES cihazının analiz limitinin altında kaldığı için tespit edilememiştir. I.
lokalitede analiz edilen tüm metaller sonbaharda; II. lokalitede Zn yaz, diğer
metaller sonbaharda; III. lokalitede Zn ve Pb ilkbaharda, Cu, Ni ve Co ise
sonbaharda en yüksek değerlerde ölçülmüştür. Sonuç olarak, sedimentte limit
değer olarak kabul edilen PECs (Probable Effects Concentration) verilerine göre
sadece Ni metali tüm lokalitelerde yüksek bulunmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Dicle Nehri, sediment, ağır metal, ICP-OES

The seasonal variations of some heavy metals measured ın sediment at specific lokalities of Tigris River

Öz

In this study, it was aimed to determine Cu, Ni, Co, Zn, Cd and Pb
concentrations in sediment which was taken from between September 2013 and
September 2014 at three localities of 
Tigris River. Analysis of the samples was carried out by ICP-OES device.
Cu, Ni, Co, Zn and Pb were measured at all seasons of three locality in heavy
metal analyzes in sediments, while Cd metal was not detected because it was
below the limit of analysis of ICP-OES during the study period. The highest
values were measured in I. locality all metals in the fall; II. locality Zn
summer, other metals in the fall; III. locality Zn and Pb in the spring, Cu, Ni
and Co metals in autumn. As a result, according to the PECs (Probable Effects
Concentration), which is accepted as the limit value of sediment, only Ni metal
is found higher in all localities.

Anahtar Kelimeler

Tigris River, sediment, heavy metal, ICP-OES

Kaynakça

• Bryan, G. W., Effects of pollutants on aquatic organisms in Lockwood, A. P. M., Some aspects of heavy metal tolerance in aquatic organisms, 7-44, Cambridge University Press, (1976).
• Kasassi, A., Rakimbei, P., Karagiannidis, A., Zabaniotou, A., Tsiouvaras, K., Nastis, A., Soil contamination by heavy metals: Measurements from a closed unlined landfill, Bioresource Technology, 99, 8578-8584, (2008).
• Goyer, R,A., The Basic Science of Poisons in Amdur, M.O., Doull, J., Klaassen, C.D. (eds.), Toxic Effects of Metals, Pergamon Press, London, UK, 623-680, (1986).
• Salomans, W., Rooij, N. M., Kerdijk, H. ve Bril, J., Sediments as a Source for Contaminants, Hydrobiologia, 149, 13-30, (1987).
• Kır, İ., Tekin-Özan, S., Tuncay, Y., Kovada Gölü’nün su ve sedimentindeki bazı ağır metallerin mevsimsel değişimi. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 24, 1-2, 155–158, (2007).
• Kiracı, A., Azap Gölü'nün sedimentlerindeki ve sularındaki ağır metal miktarlarının belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, (2014).
• Türkmen, A., Aras, S., İskenderun Körfezi’nde deniz suyu ve sedimentte oluşan ağır metal birikiminin incelenmesi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 1, 3, 1-23, (2011).
• Kükrer, S., Erginal, A. E., Şeker, S., Karabıyıkoğlu, M., Distribution and environmental risk evaluation of heavy metal in core sediments from Lake Çıldır (NE Turkey), Environmental Monitoring and Assessment, 187, 453-467, (2015).
• Tunca-Üçüncü, E., Beyşehir Gölü'nde su ve sedimentte ağır metal birikimi ve sedimentte antropojenik kontaminasyon değerlendirmesi, Ordu Üniversitesi Bilim Teknik Dergisi, 6, 2, 205-219, (2016).
• Erol, S., Cukrov, N., Francˇisˇkovic´-Bilinski, S., Kurt, M.A., Mihri, H.,Contamination assessment of ecotoxic metals in recent sediments from the Ergene River, Turkey, Environmental Earth Science, 75, 1051-1062, (2016).
• Ünlü, S., Alpar, B., An assessment of trace element contamination in the reshwater sediments of Lake İznik (NW Turkey), Environmental Earth Science, 75, 140-154, (2016).
• Kalyoncu, H., Özan, C. , Tekin-Özan, S., Isparta Deresi'nin su ve sedimentlerindeki ağır metal birikiminin incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7, (Ek Sayı 1), 268-280, (2016).
• Yüzereroğlu, T.A., Gök, G., Fira, O., Aslanyavrusu, S., Maruldali, O., Kargin, F., Heavy metals in Patella caerulea (Mollusca, Gastropoda) in polluted and nonpolluted areas from the Iskenderun Gulf (Mediterranean Turkey), Environmental Monitoring and Assessment, 167, 257-264, (2010).
• Kaçar, E., Dicle Nehri’nin Ilısu Baraj Göl Bölgesi’ndeki su, sediment ve bazı balıklardaki ağır metal birikiminin incelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır, (2015).
• Al-Ani, T., Al-Ansari, N., Dawood, A. H., Siergieiev, D., Knutsson, S., Trace metals in water and sediments of the Tigris River, Baghdad city, Iraq, Journal of Environmental Hydrology, 22, 6, 1-17, (2014).
• Balasim, H. M., Al-Azzawi, M. N., Rabee, A. M., Assessment of pollution with some heavy metals in water, sediments and Barbus xanthopterus fish of the Tigris River–Iraq, Iraqi Journal of Science, 54, 4, 813-822, (2013).
• Varol , M., Şen, B., Assessment of nutrient and heavy metal contamination in surface water and sediments of the upper Tigris River, Turkey, Elsevier, 92, 1–10, (2012).
• Karadede, H., Ünlü, E., Heavy metal concentrations in water, sediment, fish and some benthic organisms from Tigris River, Turkey, Environmental Monitoring and Assessment, 131, 323-337, (2007).
• Gümgüm, B., Ünlü, E., Tez, Z., Gülsün, Z., Heavy metal pollution in water, sediment and fish from the Tigris River in Turkey, Chemosphere, 29, 1, 111-116, (1994).
• Gümgüm, B., Öztürk, G., Chemical speciation of heavy metals in the Tigris River sediment, Chemical Speciation & Bioavailability, 13, 1, 25-29, (2001).
• Begüm, A., Ramaiah, M., Harikrishna, K. İ., Veena, K., Heavy metal pollution and chemical profile of Cauvery River Water, Journal of Chemistry, 6, 1, 47-52, (2009).
• Öner, O., Çelik, A., Gediz Nehri Aşağı Gediz Havzası'ndan alınan su ve sediment örneklerinde bazı kirlilik parametrelerinin incelenmesi, Ekoloji, 20, 78, 48-52, (2011).
• MacDonald, D.D., Ingersoll, C.G., Berger, T.A., Development and evaluation of consensus-based sediment quality guidelines for freshwater ecosystems, Archives of Environmental Contamination and Toxicology, 39, 20-31, (2000).