Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 1 - 12, 29.09.2017
https://doi.org/10.25092/baunfbed.340560

Öz

Bu
derlemede dünya biyolojik çeşitliliğinin en önemli konuları arasında yer alan yayılmacı
yabancı böcek türleri üzerinde durulmaktadır. Özellikle 19. ve 20. yüzyıllarda
artan ve günümüzde en üst düzeyine ulaşan ticaret, taşımacılık, turizm ve gezi
amaçlı hareketliliklerin yayılmacı yabancı böcek türlerine etkisine ve bu
faktörlerin bu türler açısından önemine dikkat çekilmektedir.

 

Tütün
beyazsineği
[Bemisia
tabaci
(Gennadius, 1889) (Hemiptera: Aleyrodidae)], batı çiçek tripsi [Frankliniella
occidentalis
(Pergande, 1895) (Thysanoptera: Thripidae)],
patates böceği
[Leptinotarsa decemlineata
(Say, 1824) (Coleoptera: Chrysomelidae)],
Liriomyza huidobrensis
(Blanchard, 1926) (Diptera:
Agromyzidae), turunçgil yaprak
galerigüvesi
[(Phyllocnistis citrella
Stainton, 1856
) (Lepidoptera:
Gracillariidae)] ve domates güvesi [(Tuta
absoluta
) (Lepidoptera: Gelechiidae)] gibi türler Türkiye’ye bulaşan yabancı
yayılmacı türlerdir.

 









Yayılmacı
yabancı böcek türlerinin yarattıkları olumsuzluklara gensel düzeyden ekosistem
düzeyine kadar vurgu yapılarak diğer ülkelerde bu konuda atılan adımlar belirtildikten
sonra, Türkiye açısından yapılması gerekenlerin neler olduğu vurgulanmaktadır.

Kaynakça

  • Gözcelioğlu, B., Yabancı Türler ve Biyolojik İstila, Bilim ve Teknik, 84-85, (2009).
  • Hızal, E., Arslangündoğdu, Z., Göç, A., ve Ak, M., The new record for Turkish invasive alien insect fauna Anoplophora chinensis (Forster, 1771) (Coleoptera: Cerambycidae), İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 65, 7-10, (2015).
  • Oskay, F., Lehtijärvi, A., Doğmuş-Lehtijärvi, H. T., ve Aday Kaya, A. G., Değişen dünya’da orman patojenleri; yabancı istilacı türler ve ülkemiz ormancılığı üzerindeki tehditler, Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 475-479, (2014).
  • Kuris, A. M., Did biological control cause extinction of the coconut moth, Levuana iridescens, in Fidji?, Biological Invasions, 5, 131–141, (2003).
  • Johnson, M. T., Follett, P. A., Taylor, A. D., and Jones, V. P., Impacts of biological control and invasive species on a non-target native Hawaiian insect, Oecologia, 142, 529–540, (2005).
  • Schellhorn, N.A., Kuhman, T. R., Olson, A. C., and Ives, A. R., Competition between native and introduced parasitoids of aphids: non-target effects and biological control, Ecology, 83, 2745–2757, (2002).
  • Kenis, M., Auger-Rozenberg, M-A., Roques, A., Timms, L., Pere. C., J.W. Cock. M., Settele. J., Augustin. S., and Lopez-Vaamonde. C., Ecological effects of invasive alien insects, Biological Invasions, 11, 21–45, (2008).
  • Roman, J. and Darling, J. A., Paradox lost: genetic diversity and the success of aquatic invasions, TRENDS in Ecology and Evolution, 22, 9, 454-464, (2007).
  • Sakai, A. K., Allendorf, F. W., Holt, J. S., Lodge, D. M., Molofsky, J., With, K. A., Baughman, S., Cabin, R. J., Cohen, J. E., Ellstrand, N. C., McCauley, D. E., O'Neil, P., Parker, I. M., Thompson, J. N., and Weller, S.G., The Population Biology of Invasive Species, Annual Review of Ecology and Systematics, 32, 305-332, (2001).
  • Gösterit, A., ve Gürel, F., Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae) Arılarının Yayılmasının Ekosistem Üzerine Etkileri,. Uludağ Arıcılık Dergisi, 5, 115-121, (2005).
  • Perez-Sandi, C. M., Addressing the threat of Cactoblastis cactorum (Lepidoptera: Pyralidae), to Opuntia in Mexico, Fla Entomology, 84, 499–502, (2001).
  • Lovett, G. M., Canham, C. D., Arthur, M. A., Weathers, K. C., and Fitzhugh, R. D., Forest ecosystem responses to exotic pests and pathogens in eastern North America, Bioscience, 56, 395–405, (2006).
  • Reitz, S. R., and Trumble, J. T., Competitive displacement among insects and arachnids, Annual Review of Entomology, 47, 435–465, (2002).
  • Roque-Albelo, L., Population decline of Galápagos endemic Lepidoptera on Volcano Alcedo (Isabela Island, Galápagos Islands, Ecuador): an effect of the introduction of the cottony cushion scale?, Bulletin de l' Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Entomologie, 73, 1–4, (2003).
  • Hoogendoorn ,M., Heimpel, G. E., Indirect interactions between an introduced and a native ladybird beetle species mediated by a shared parasitoid, Biological Control, 25, 224–230, (2002).
  • Tompkins, D. M., and Gleeson, D. M., Relationship between avian malaria distribution and an exotic invasive mosquito in New Zealand, Journal of the Royal Society of New Zealand, 36, 51–62, (2006).
  • BFIS (The Belgian Forum on Invasive Species), http://ias.biodiversity.be, (20.05.2017).
  • Anonymous, Zirai Mücadele Programı ve Uygulama Prensipleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, (1991).
  • Uygun, N., Karaca, İ., Aytaş, M., Yumruktepe, R., Yiğit, A., Ulusoy, R., Kersting, U., Tekeli N. Z. ve Canhilal, R., Turunçgillerde zararlı Turunçgil yaprak galeri güvesi, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera, Gracillaridae), Türkiye Entomoloji Dergisi, 19 (4), 247-252, (1995).
  • Arslangündoğdu, Z. ve Hızal, E., The Western Conifer Seed Bug, Leptoglossus (Heidemann. 1910), recorded in Turkey (Heteroptera: Coreidae), Zoology in the Middle East, 50, 138-139, (2010).
  • Hızal. E., Two Invasive Alien Insect Species, Leptoglossus occidentalis (Heteroptera: Coreidae) and Cydalima perspectalis (Lepidoptera: Crambidae), and their distribution and host plants in Istanbul province, Turkey, Florida Entomological Society, 95, 344-349, (2012).
  • Kezik, U., ve Eroğlu, M., Ülkemizin yeni istilacı türü, çınar ağkanatlı tahtakurusu, Corythucha ciliata (Say, 1832) (Hemiptera: Tingidae)’nın Doğu Karadeniz bölgesindeki zararı, Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 234-238, (2014).
  • Küçükbasmacı, İ., Kastamonu’dan iki yeni istilacı tür kaydı: Corythucha arcuata (Say) (Heteroptera: Tingidae) ve Corythucha ciliata (Say) (Heteroptera: Tingidae), Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 361-362, (2014).
  • Genovesi, P. and Shine, C., European Strategy on Invasive Alien Species, 58, Council of Europea Publishing , Wasselone, France, (2004).
  • BFIS (The Belgian Forum on Invasive Species), http://ias.biodiversity.be, (20.05.2017).
  • DAISIE (Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe), http://www.europe-aliens.org/default.do, (20.05.2017).
  • EASIN (European Alien Species Information Network), http://easin.jrc.ec.europa.eu/, (20.05.2017).
  • GISD (Global Invasive Species Database), http://www.issg.org/database, (20.05.2017).
  • IASPMR (Invasive Alien Species Pathway Management Resource), http://acronym.co.nz:8086/, (20.05.2017).
  • ISC (Invasive Species Compendium), http://www.cabi.org/isc, (20.05.2017).

Invasive alien insect species and their importance

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 1 - 12, 29.09.2017
https://doi.org/10.25092/baunfbed.340560

Öz

This review puts emphasis on the matter of invasive
alien insect species, which is accepted as one of the important subjects of
biodiversity. In addition, it is emphasized that some factors affect invasive
alien insect species and these factors can be listed as trade, transport,
tourism and touristic mobility which increased in 19th and 20th
centuries and reached the highest point lately. This study points out the
effects and importance of these factors on these insect species.

 

Some insect species namely silver leaf white fly [Bemisia tabaci (Gennadius,
1889
) (Hemiptera: Aleyrodidae)], western
flower thrips
[Frankliniella occidentalis (Pergande,
1895
) (Thysanoptera: Thripidae)], Colorado potato
beetle
[Leptinotarsa decemlineata
(Say, 1824) (Coleoptera: Chrysomelidae)],
serpentine leaf miner
[Liriomyza huidobrensis (Blanchard, 1926) (Diptera: Agromyzidae)], citrus
leafminer
[(Phyllocnistis
citrella
Stainton, 1856) (Lepidoptera: Gracillariidae)
] and tomato
leafminer
[(Tuta
absoluta
) (Lepidoptera: Gelechiidae)]
are important invasive
alien species distributed in Turkey.

 









The negativities created by this kind of invasive
alien insect species are mentioned in this study and these negativities range
from gen level to ecosystem level. Noting the steps taken by other countries
concerning the negativities of invasive alien insect species, this study also
discusses what kind of cautions or steps can be taken in Turkey on this issue.

Kaynakça

  • Gözcelioğlu, B., Yabancı Türler ve Biyolojik İstila, Bilim ve Teknik, 84-85, (2009).
  • Hızal, E., Arslangündoğdu, Z., Göç, A., ve Ak, M., The new record for Turkish invasive alien insect fauna Anoplophora chinensis (Forster, 1771) (Coleoptera: Cerambycidae), İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 65, 7-10, (2015).
  • Oskay, F., Lehtijärvi, A., Doğmuş-Lehtijärvi, H. T., ve Aday Kaya, A. G., Değişen dünya’da orman patojenleri; yabancı istilacı türler ve ülkemiz ormancılığı üzerindeki tehditler, Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 475-479, (2014).
  • Kuris, A. M., Did biological control cause extinction of the coconut moth, Levuana iridescens, in Fidji?, Biological Invasions, 5, 131–141, (2003).
  • Johnson, M. T., Follett, P. A., Taylor, A. D., and Jones, V. P., Impacts of biological control and invasive species on a non-target native Hawaiian insect, Oecologia, 142, 529–540, (2005).
  • Schellhorn, N.A., Kuhman, T. R., Olson, A. C., and Ives, A. R., Competition between native and introduced parasitoids of aphids: non-target effects and biological control, Ecology, 83, 2745–2757, (2002).
  • Kenis, M., Auger-Rozenberg, M-A., Roques, A., Timms, L., Pere. C., J.W. Cock. M., Settele. J., Augustin. S., and Lopez-Vaamonde. C., Ecological effects of invasive alien insects, Biological Invasions, 11, 21–45, (2008).
  • Roman, J. and Darling, J. A., Paradox lost: genetic diversity and the success of aquatic invasions, TRENDS in Ecology and Evolution, 22, 9, 454-464, (2007).
  • Sakai, A. K., Allendorf, F. W., Holt, J. S., Lodge, D. M., Molofsky, J., With, K. A., Baughman, S., Cabin, R. J., Cohen, J. E., Ellstrand, N. C., McCauley, D. E., O'Neil, P., Parker, I. M., Thompson, J. N., and Weller, S.G., The Population Biology of Invasive Species, Annual Review of Ecology and Systematics, 32, 305-332, (2001).
  • Gösterit, A., ve Gürel, F., Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae) Arılarının Yayılmasının Ekosistem Üzerine Etkileri,. Uludağ Arıcılık Dergisi, 5, 115-121, (2005).
  • Perez-Sandi, C. M., Addressing the threat of Cactoblastis cactorum (Lepidoptera: Pyralidae), to Opuntia in Mexico, Fla Entomology, 84, 499–502, (2001).
  • Lovett, G. M., Canham, C. D., Arthur, M. A., Weathers, K. C., and Fitzhugh, R. D., Forest ecosystem responses to exotic pests and pathogens in eastern North America, Bioscience, 56, 395–405, (2006).
  • Reitz, S. R., and Trumble, J. T., Competitive displacement among insects and arachnids, Annual Review of Entomology, 47, 435–465, (2002).
  • Roque-Albelo, L., Population decline of Galápagos endemic Lepidoptera on Volcano Alcedo (Isabela Island, Galápagos Islands, Ecuador): an effect of the introduction of the cottony cushion scale?, Bulletin de l' Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Entomologie, 73, 1–4, (2003).
  • Hoogendoorn ,M., Heimpel, G. E., Indirect interactions between an introduced and a native ladybird beetle species mediated by a shared parasitoid, Biological Control, 25, 224–230, (2002).
  • Tompkins, D. M., and Gleeson, D. M., Relationship between avian malaria distribution and an exotic invasive mosquito in New Zealand, Journal of the Royal Society of New Zealand, 36, 51–62, (2006).
  • BFIS (The Belgian Forum on Invasive Species), http://ias.biodiversity.be, (20.05.2017).
  • Anonymous, Zirai Mücadele Programı ve Uygulama Prensipleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, (1991).
  • Uygun, N., Karaca, İ., Aytaş, M., Yumruktepe, R., Yiğit, A., Ulusoy, R., Kersting, U., Tekeli N. Z. ve Canhilal, R., Turunçgillerde zararlı Turunçgil yaprak galeri güvesi, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera, Gracillaridae), Türkiye Entomoloji Dergisi, 19 (4), 247-252, (1995).
  • Arslangündoğdu, Z. ve Hızal, E., The Western Conifer Seed Bug, Leptoglossus (Heidemann. 1910), recorded in Turkey (Heteroptera: Coreidae), Zoology in the Middle East, 50, 138-139, (2010).
  • Hızal. E., Two Invasive Alien Insect Species, Leptoglossus occidentalis (Heteroptera: Coreidae) and Cydalima perspectalis (Lepidoptera: Crambidae), and their distribution and host plants in Istanbul province, Turkey, Florida Entomological Society, 95, 344-349, (2012).
  • Kezik, U., ve Eroğlu, M., Ülkemizin yeni istilacı türü, çınar ağkanatlı tahtakurusu, Corythucha ciliata (Say, 1832) (Hemiptera: Tingidae)’nın Doğu Karadeniz bölgesindeki zararı, Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 234-238, (2014).
  • Küçükbasmacı, İ., Kastamonu’dan iki yeni istilacı tür kaydı: Corythucha arcuata (Say) (Heteroptera: Tingidae) ve Corythucha ciliata (Say) (Heteroptera: Tingidae), Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 361-362, (2014).
  • Genovesi, P. and Shine, C., European Strategy on Invasive Alien Species, 58, Council of Europea Publishing , Wasselone, France, (2004).
  • BFIS (The Belgian Forum on Invasive Species), http://ias.biodiversity.be, (20.05.2017).
  • DAISIE (Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe), http://www.europe-aliens.org/default.do, (20.05.2017).
  • EASIN (European Alien Species Information Network), http://easin.jrc.ec.europa.eu/, (20.05.2017).
  • GISD (Global Invasive Species Database), http://www.issg.org/database, (20.05.2017).
  • IASPMR (Invasive Alien Species Pathway Management Resource), http://acronym.co.nz:8086/, (20.05.2017).
  • ISC (Invasive Species Compendium), http://www.cabi.org/isc, (20.05.2017).
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Derleme Makalesi
Yazarlar

Asiye Uzun

Serdar Tezcan

Yayımlanma Tarihi 29 Eylül 2017
Gönderilme Tarihi 29 Eylül 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 19 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Uzun, A., & Tezcan, S. (2017). Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(2), 1-12. https://doi.org/10.25092/baunfbed.340560
AMA Uzun A, Tezcan S. Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi. BAUN Fen. Bil. Enst. Dergisi. Ekim 2017;19(2):1-12. doi:10.25092/baunfbed.340560
Chicago Uzun, Asiye, ve Serdar Tezcan. “Yayılmacı Yabancı böcek türleri Ve önemi”. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 19, sy. 2 (Ekim 2017): 1-12. https://doi.org/10.25092/baunfbed.340560.
EndNote Uzun A, Tezcan S (01 Ekim 2017) Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 19 2 1–12.
IEEE A. Uzun ve S. Tezcan, “Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi”, BAUN Fen. Bil. Enst. Dergisi, c. 19, sy. 2, ss. 1–12, 2017, doi: 10.25092/baunfbed.340560.
ISNAD Uzun, Asiye - Tezcan, Serdar. “Yayılmacı Yabancı böcek türleri Ve önemi”. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 19/2 (Ekim 2017), 1-12. https://doi.org/10.25092/baunfbed.340560.
JAMA Uzun A, Tezcan S. Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi. BAUN Fen. Bil. Enst. Dergisi. 2017;19:1–12.
MLA Uzun, Asiye ve Serdar Tezcan. “Yayılmacı Yabancı böcek türleri Ve önemi”. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 19, sy. 2, 2017, ss. 1-12, doi:10.25092/baunfbed.340560.
Vancouver Uzun A, Tezcan S. Yayılmacı yabancı böcek türleri ve önemi. BAUN Fen. Bil. Enst. Dergisi. 2017;19(2):1-12.