LİSE VE ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIM DÜZEYLERİ İLE ALGILANAN İYİLİK HALLERİ VE YALNIZLIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2010, Cilt: 13 Sayı: 24, 70 - 85, 01.12.2010

Gülden Çağır Uğur Gürgan

Öz

Problem Durumu: Teknolojinin hızla ilerlemesi ile birlikte internet kullanımı da hayatın vazgeçilmez gerekliliklerinden biri olmuştur. İnsanlar, bu hızlı gelişme ve değişmeye uyum sağlamaya çabalarken çoğu zaman kendi esenliklerini de göz ardı edebilmektedirler Aşırı şekilde internet kullanımı bireyin hem akademik hem de kişisel gelişimini negatif yönde etkileyerek sağlık, iletişim ve zaman yönetimiyle ilgili sorunlara neden olduğu, kişiyi bağımlı hale getirebildiği görülmektedir. Özellikle lise ve üniversite gençliğinin hem cins ve karşıt cinsleri ile sosyal etkileşiminde interneti tercih etmesi, onların sosyal becerilerini geliştirmelerini engelleyebilmektedir. Doğal sosyal ortamda, sosyal becerilerini geliştiremeyen gençlerin, hayatlarının sonraki dönemlerinde özellikle okul, aile ve iş ortamında iletişim sorunları yaşaması olasıdır. Bu durum bireyin sosyal ilişki yoksunluğu yaşamasına, iyilik hallerinin bozulmasına ve yalnızlaşmasına neden olabilir. Çalışmanın Amacı: Bu çalışma, üniversite ve lise öğrencilerinde gittikçe yaygınlaşan problemli internet kullanımının, bu öğrencilerin yalnızlık düzeyleriyle ve esenlik halleriyle ilişkisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Yöntem: Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Richard Davis 2001 tarafından geliştirilen ve Tutgun 2009 tarafından Türkçe’ye uyarlanan ‘İnternette Bilişsel Durum Ölçeği’; Russell, Peplau ve Ferguson 1978 tarafından geliştirilen ve Demir 1989 tarafından Türkçe’ye uyarlanan ‘Ucla Yalnızlık Ölçeği’ ve Adams, Bezner ve Steinhardt 1997 tarafından geliştirilen ve Memnun 2006 tarafından Türkçe’ye uyarlanan ‘Algılanan Esenlik Hali Ölçeği’ kullanılmıştır. Ölçekler, 2009-2010 eğitim öğretim yılında Balıkesir ilindeki 646 lise ve üniversite öğrencisine uygulanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklemler için tek-faktörlü varyans analizi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi .05 alınmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Öğrencilerin problemli internet kullanımları ile yalnızlık düzeyleri arasında pozitif yönde, problemli internet kullanımları ile algılanan esenlik halleri arasında ise negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Problemli internet kullanımı, yalnızlık, esenlik hali, üniversite öğrencileri, lise öğrencileri

The relationship Between the Levels of High School and University Students’ Problematic Use of Internet and Their Perceived Wellness and Loneliness Levels

Öz

Problem: With the quick development of the technology, the use of internet has become one of the indispensable requirements of life. While people are trying to keep up with these rapid changes and development, most of them don’t take their own well-being states into consideration. IBilim Uzmanıt is obvious that the excessive use of internet, at the same time, results in many problems related with health, communication and time by influencing both the academic and personal development of the individual in a negative way. It may also make the individual addicted. The fact that especially high school and university students prefer using Internet for social interaction with their fellows and their friends in opposite sex may hinder their attemp to develop their social skills. Youngsters who cannot improve their social skills in natural social medium will probably face with communication problems in following period of their life-spans, especially at school, family and work mediums. This may cause the individual to experience a lack of social relations, distortion of their wellness and loneliness. Purpose of Study: This study aims to define the relationship between the problematic use of Internet of the university and high school students and their loneliness level as well as their wellness. Method: In this study, survey model was used. Cognitive State Scale in Internet” which was developed by Richard Davis 2001 and adapted into Turkish by Tutgun 2009 , “Ucla Loneliness Scale” that was developed by Russell, Peplau and Ferguson 1978 and adapted into Turkish by Demir 1989 , “Scale of Perceived Wellness” which was developed by Adams, Bezner and Steinhardt 1997 and adapted into Turkish by Memnun 2006 were used as data-gathering tools. Scales were applied to 646 high school and university students in Balıkesir in 2009-2010 Academic Year. In data analysis, One-Way Anova was used for independent samples. Significance level was found to be .05. Findings and Results: It was found that there was a meaningful relationship in a positive way between the students’ problematic use of Internet and their loveliness level while there was a meaningful relationship in a negative way between their problematic Internet use and their perceived wellness.

Anahtar Kelimeler

Problematic Use of Internet, Loneliness, Wellness, University Students, High School Students.

Kaynakça

• Adams, T. (1995). The Conceptualization and Measurement of Perceived Wellness. Unpublished Doctoral Thesis, Texas University: Texas.< http://perceivedwellness.com/pws.htm> (2010, Ocak 12).
• Adams, T., Bezner, J. and Steinhardt, M. (1997). The Conceptualization and Measurement of Perceived Wellness: Integrating Balance Across and Within Dimensions. American Journal of Health Promotion, 11, 3, 208-218. < www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10165100> (2010, Ocak 12)
• Anonim, (2009). Hakan Akan ile İnternet ve İnsan Kaynakları Üzerine. (2009, Mayıs 05)
• Balcı, Ş. ve Ayhan B. (2007). Üniversite Öğrencilerinin İnternet Kullanım ve Doyumları Üzerine Bir Saha Araştırması. Selçuk İletişim Dergisi. 1, 5, 174-197.
• (2009, Haziran 21)
• Balta, Ö. Ç. ve Horzum, M. B. (2008). The Factors that Affect Internet Addiction of Students in a Web Based Learning Environment. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 41, 1, 187-205. (2010, Temmuz 10).
• Bila, C. (2001). Bireysel ve Kitle İletişim Aracı Olarak İnternet ve Toplumsal Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara
• Bilgen, S. (1989), Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ve Bazı Değişkenlerin Uyum Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi/Eğitim Bilimleri: Ankara.
• Black, D., Belsare, G. and Schlosser, S. (1999). Clinical Features, Psychiatric Comorbidity and Health Related Quality Of Life İn Persons Reporting Compulsive Computer Use Behaviour. Journal of Clinic Psychiatry, 60, 839- 843. < www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10665630> (2009, Temmuz, 26).
• Can, G. (2004). Kişilik Gelişimi. B. Yeşilyaprak (Ed.) Gelişim ve öğrenme psikolojisi (s.113-142), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Caplan, S.E. (2005). A Social Skill Account of Problematic Internet Use. Journal of Communication, 55(4), 721-736.< www3.interscience.wiley.com/journal /118645475> (2009, Ekim 27).
• Ceyhan, E., Ceyhan, A.A. ve Gürcan, A. (2007). Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 387-416.
• Davis, R.A. (2001). A Cognitive-Behavioral Model For Pathological Internet Use (PIU). http://www.mendeley.com/research/a-cognitivebehavioral-model-of- pathological-internet-use/ (2010, Mayıs 18).
• Demir, A. (1989). UCLA Yalnızlık Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 7, 23, 14-18.
• DiTommaso, E. and Spinner, B. (1997). Social and Emotional Loneliness: A Reexamination of Weiss’ Typology of Loneliness. Personality and Individual Differences, S0191886996002048 (2009, Kasım 14).
• Doğan, T. (2004). Üniversite Öğrencilerinin İyilik Halinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi: Ankara. (2009, Haziran 21).
• Eren, S. (1994). Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ve Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara. (2009, Haziran 20).
• Eskin M. (2001). Ergenlikte yalnızlık, baş etme yöntemleri ve yalnızlığın intihar davranışı ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi 2001; 4: 5–11.
• Fişek, N. (1985). Halk sağlığına giriş, Ankara: H.Ü. Dünya Sağlık Örgütü Hizmet Araştırma ve Araştırıcı Yetiştirme Merkezi Yayını No: 2. Ankara: Çağ Matbaası.
• Geçtan, E. (2004). İnsan olmak. (3. Basım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Harari, M.J. (2002). A Psychometric Investigation of A Model-Based Measure of Perceived Wellness. Unpublished Doktoral Thesis, Akron University: Akron. http://www.linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0022016708600346 (2010, Mayıs 08).
• Heinrich L M, Gullone E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 2006; 26: 695–718.
• Heywood, N. Z. (2005). İnternet Ağı, Yönetimi, Bileşenleri ve Önemi. http://www.inet-tr.org.tr/inetconf5/oneri/nur-zincir.doc (2009, Aralık 21).
• Karaoğlu, N., Avşaroğlu, S., ve Deniz, M.E. (2009). Yalnız mısın? Selçuk Üniversitesi öğrencilerinde yalnızlık düzeyi ile ilgili bir çalışma. Marmara Medical Journal, 22(1);019-026.
• Karagözoğlu, C. (2005). Sporda Psikolojik Destek. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Koçak, R. (2003). Duygusal İfade Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Aleksitimi ve Yalnızlık Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara. http://tez2.yok.gov.tr/ 126315pdf (2010, Haziran 20).
• Köroğlu, G., Öztürk, Ö., Tellioğlu, N., Genç, Y., Mırsal, H. ve Beyazyürek, M. (2006). Problemli İnternet Kullanımıyla Başvuran İki Uçlu Bir Hasta Nedeniyle Psikiyatrik Ek Tanı Tartışması: Olgu Sunumu. Bağımlılık Dergisi, 7(3), 150-154. (2009, Haziran 21).
• Kubey, R.W., Lavin, M.J. ve Barrows, J.R. (2001). Internet Use and Colligate Academic Performance Decrements: Early Fidings. Journal of Communiation, 51, 366-382. < http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.14602466.2001.tb02885.x/abstra ct> (2009, Ekim 07).
• Memnun, S. (2006). Algılanan Esenlik Ölçeğinin Geçerlik Güvenirlik Çalışması ve Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Esenlik Algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Morahan-Martin, J. and Schumacher, P. (2000). Incidence and Correlates of Pathological Internet Use Among College Students. Computer-Human Behaviour, 16,13-29. (2009, Ekim 07).
• Myers, J. E., Sweeney, T. J., and Witmer, J. M. (2000). The Wheel of Wellness counseling for Wellness: A Holistic Model For Treatment Planning. Journal of Counseling and Development, 78(3), 251-266. Erişim Tarihi: 25.03.2010, http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/recordDetail?accno=EJ617
• Odabaşıoğlu, G., Öztürk, Ö., Genç, Y. ve Pektaş Ö. (2007). On Olguluk Bir Seri ile İnternet Bağımlılığı-Klinik Görünümleri. Bağımlılık Dergisi, 8, 46-51. < http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=3&vtadi=TPRJ%2CTTAR%2C TTIP%2CTMUH%2CTSOS&c=google&s_f=_5&detailed=1&keyword=722 96> (2010, Ağustos 05).
• Özcan, N. K. (2004). Üniversite Öğrencilerinde İnternet Kullanımının Psikososyal Durum İle İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Özodaşık, M. (2001). Modern İnsanın Yalnızlığı. (1.Basım). İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Öztürk, Ö., Odabaşıoğlu, G., Eraslan, D., Genç, Y. ve Kalyoncu, Ö.A. (2007). İnternet Bağımlılığı: Kliniği ve Tedavisi. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 36-41.
• Rehm, L. M. (2003). The İnternet And Critical Issues For Families. Journal Of Family Consumer Sciences Eucation. 21, 2, 33-43.http://www.natefacs.org/ JFCSE/v21no1/v21no1Rehm.pdf (2010, Ocak 29).
• Roshoe, B. and Skomski, G.G. (1989). Loneliness Among Late Adolesents. Journal Of Adolesence, 24, (947-955). < www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/ recordDetail?accno=EJ408284> (2010, Mayıs 12).
• Saraçoğlu, Y. (2000). Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Samsun.
• Tutgun, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Problemli İnternet Kullanım Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi: İstanbul.
• Weiss, R.S. (1973). Loneliness:The Experience of Emotion and Social Isolation. Cambridge:MIT Press.
• Wicklund K.J. (1996). Singer’s Health Issues: The Efficacy of A Wellness Model for Singers. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Northwestern Üniversitesi: Chicago. (2010, Ocak 24).
• Widyanto, L. and Griffits, M. (2006). Internet Addiction: A Critical Review. International Journal Of Mental Health And Addict, 4, 1, 31-51. (2010, Ocak 24).
• Witmer, J.M. and Sweeney, T. J. (1992). A Holistic Model For Wellness and Prevention Over Life Span. Journal Of Counseling &, Development, 71, (2),140-148. www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/recordDetail?accno= EJ455372> (2010, Ocak 24).
• Young, K.S. (1996). Internet Addiction: The Emergence of A New Clinical Disorder. http://www.newmedia.cityu.edu.hk/COM5108/readings/newdisorder.pdf> (2009, Ocak 01).
• Young, K.S. and Rodgers, R. (1998). The Relationship Between Depression and Internet Addiction. Cyber Psychology and Behavior, 1(1), 25-28. (2009, Ocak 01). Gülden ÇAĞIR