AKADEMİSYENLERİN MESLEK AŞKI VE İŞ DOYUMU DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİDE PSİKOLOJİK SERMAYENİN ARACILIK ROLÜ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 31 - 51, 25.01.2023

Tülin Ögül , Pınar Özer

https://doi.org/10.33416/baybem.1189452

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, meslek aşkı varlığı ve meslek aşkı arayışının iş doyumu ile ilişkisinde psikolojik sermayenin aracılık etkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapmakta olan, yönetim ve organizasyon bilim alanında araştırma yapan, görev yaptığı bölüm ağırlıklı işletme, anabilim dalı ise yönetim ve organizasyon olan akademisyenler (N=148) oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde, survey yöntemi ve yazılı soru sorma tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın amacı akademisyenlerin meslek aşkı varlığı ve meslek aşkı arayışının iş doyumuna etkisinde psikolojik sermayenin aracılık rolünün bulunup bulunmadığını sorgulamaktır. Yapılan hipotez testleri sonucunda; meslek aşkı varlığının iş doyumuna etkisinde psikolojik sermayenin tam aracılık rolünün bulunduğu, meslek aşkı arayışının iş doyumuna etkisinde psikolojik sermayenin kısmi aracılık rolünün bulunduğu belirlenmiştir. Bu araştırmanın bulguları, iş doyumunun artırılmasında psikolojik sermayenin önemli bir değişken olduğunu göstermekte, örgütlerde psikolojik sermayenin geliştirilmesine vurgu yapmaktadır. Bu araştırma, meslek aşkı varlığı ile meslek aşkı arayışının iş doyumuna etkisinde psikolojik sermayenin aracılık etkisini inceleyen ilk çalışmadır ve araştırma bu yönüyle özgünlük taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Meslek Aşkı, İş Doyumu, Psikolojik Sermaye, Aracılık Etkisi

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi

THE MEDIATING ROLE OF PSYCHOLOGICAL CAPITAL IN THE RELATIONSHIP BETWEEN ACADEMICIANS' LEVELS OF CALLING AND JOB SATISFACTION

Öz

In this study, the mediating effect of psychological capital in the relationship between the presence of professional love and the pursuit of professional love and job satisfaction was examined. The sample of the research consists of academicians (N=148), who work in state and foundation universities in Turkey, who do research in the field of management and organization science, whose department is mainly business administration and whose department is management and organization. Survey method and written questioning technique were used to obtain the research data. The aim of the research is to question whether the psychological capital has a mediating role in the effect of the presence of professional love and the search for professional love on job satisfaction. As a result of the hypothesis tests; It has been determined that psychological capital has a full mediating role in the effect of the presence of professional love on job satisfaction, and that psychological capital has a partial mediating role in the effect of seeking professional love on job satisfaction. The findings of this research show that psychological capital is an important variable in increasing job satisfaction and emphasize the development of psychological capital in organizations. This research is the first to examine the mediating effect of psychological capital in the effect of the presence of calling and the search for calling on job satisfaction, and the research is original in this aspect.

Anahtar Kelimeler

Calling, Job Satisfaction, Psychological Capital, Mediation Effect

Kaynakça

• Ahn, J., Kim, H. W. & Lee, J. Y. (2017). Career calling and well-being among South Korean adult workers: Living a calling and work volition as mediators. Psychologia, 60(3), 132–146.
• Akçakanat, T., Erhan, T. ve Uzunbacak, H. H. (2019). Meslek aşkının iş tatmini üzerine etkisi: Akış deneyiminin aracı rolü. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 80–95.
• Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123–140.
• Akdemir, B. ve Açan, A. M. (2017). Psikolojik sermaye ve iş tatmini ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(2), 57–79.
• Allan, B. A. & Duffy, R. D. (2014). Calling, goals, and life satisfaction: A moderated mediation model. Journal of Career Assessment, 22(3), 451–464.
• Badran, Mohga, A. & Youssef-Morgan, Carolyn, M. (2013). Psychological capital and job satisfaction in Egypt. Journal of Managerial Psychology, 30(3), 354–370.
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Pesonality and Social Psychology, 51(6), 1173–1182.
• Bellah, R. N., Madsen, R., Sullivan, W. M., Swidler, A. & Tipton, S. M. (1986). Habits of the Heart. Individualism and Commitment in American Life. New York: Harper & Row.
• Bitmiş, G. (2015). Psikolojik sermayenin iş tatminine etkisinde algılanan örgütsel desteğin rolü: sağlık sektöründe bir uygulama. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (14-16 Mayıs 2015) Bildiriler Kitabı içinde (s. 811–815). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Brummel, B. J. & Bowling, N. A. (2013). Personality and job attitudes. C. R. Tett (Eds.) içinde, Handbook of Personality at Work (s. 718-744). New York: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya, F. F. ve Ünsever, M. O. (2020). Psikolojik sermaye düzeylerinin iş tatmini üzerine etkisi: Üniversite çalışanları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 137–158.
• Choi, Y. E., Cho, E., Jung, H. J. & Sohn, Y. W. (2018). Calling as a predictor of life satisfaction: the roles of psychological capital, work – family enrichment, and boundary management strategy. Journal of Career Assessment, 26(4), 567–582.
• Dik, B. J. & Duffy, R. D. (2009). Calling and vocation at work: definitions and prospects for research and practice. The Counseling Psychologist, 37(3), 424–450.
• Dik, B. J., Eldridge, B. M., Steger, M. F. & Duffy, R. D. (2012). Development and validation of the calling and vocation questionnaire (CVQ) and brief calling scale (BCS). Journal of Career Assessment, 20(3), 242–263.
• Dik, B. J., Nepute, J. & Mclaren, M. R. (2010). Research and practice on calling and vocation in career development. In A. M. Columbus (Eds.), Advances in psychology research (pp. 138–157). New York: Nova Science Publishers.
• Dobrow, S. R. & Tosti-Kharas, J. (2011). Calling: The development of a scale measure. Personnel Psychology, 64, 1001–1049.
• Dobrow Riza, S., Weisman, H. P., Heller, D. & Tosti-Kharas, J. (2019). Calling attention to 20 years of research: a comprehensive meta-analysis of calling. Academy of Management Proceedings, 2019 (1).
• Doğan, S. ve Yardım, M. (2016). Psikolojik sermaye, içsel motivasyon ve iş tatmini ilişkisi. 4. Örgütsel Davranış Kongresi (4-5 Kasım 2016) Bildirileri içinde (s. 157-165). Adana: Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Domene, J. F. (2012). Calling and career outcome expectations: The mediating role of self-efficacy. Journal of Career Assessment, 20(3), 281–292.
• Douglass, R. P. & Duffy, R. D. (2015). Calling and career adaptability among undergraduate students. Journal of Vocational Behavior, 86, 58–65.
• Duffy, R. D., Allan, B. A., Autin, K. L. & Douglass, R. P. (2014). Living a calling and work well-being: a longitudinal study. Journal of Counseling Psychology, 61(4), 605–615.
• Duffy, R. D., Allan, B. A. & Dik, B. J. (2011). The presence of a calling and academic satisfaction: Examining potential mediators. Journal of Vocational Behavior, 79(1), 74–80.
• Duffy, R. D., Allan, B. A., Bott, E. M. & Dik, B. J. (2014). Does the source of a calling matter? External summons, destiny, and perfect fit. Journal of Career Assessment, 22(4), 562–574.
• Duffy, R. D., Bott, E. M., Allan, B. A., Torrey, C. L. & Dik, B. J. (2012). Perceiving a calling, living a calling, and job satisfaction: Testing a moderated, multiple mediator model. Journal of Counseling Psychology, 59(1), 50–59.
• Duffy, R. D., Dik, B. J. & Steger, M. F. (2011). Calling and work-related outcomes: career commitment as a mediator. Journal of Vocational Behavior, 78(2), 210–218.
• Duffy, R. D. & Sedlacek, W. E. (2007). The presence of and search for a calling: connections to career development. Journal of Vocational Behavior, 70(3), 590–601.
• Durukan Köse, S., Köse, T. ve Uǧurluoǧlu, Ö. (2018). The antecedent of organizational outcomes is psychological capital. Health and Social Work, 43(3), 155–164.
• Erhan, T., Akçakanat, T., Uzunbacak, H. H. ve Yıldırım, A. (2019). Meslek aşkı ölçeği Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 94–111.
• Erkus, A. ve Afacan Fındıklı, M. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302–318.
• Fu, J., Sun, W., Wang, Y., Yang, X. & Wang, L. (2013). Improving job satisfaction of chinese doctors: The positive effects of perceived organizational support and psychological capital. Public Health, 127(10), 946–951.
• Gradišek, P. & Habe, K. (2020). Calling at work – important predictor of job satisfaction in university teachers. Pedagoska Obzorja, 35 (3–4), 179–194.
• Hall, D. T. & Chandler, D. E. (2005). Introduction: The value of a dual perspective. Journal of Organizational Behavior, 26,155–176.
• Hinton, P. R., Brownlow, C., Mcmurray, I. ve Cozens, B. (2004). SPSS Explained. New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Hirschi, A. (2012). Callings and work engagement: Moderated mediation model of work meaningfulness, occupational ıdentity, and occupational self-efficacy. Journal of Counseling Psychology, 59(3), 479–485.
• Hirschi, A. & Herrmann, A. (2013). Calling and career preparation: Investigating developmental patterns and temporal precedence. Journal of Vocational Behavior, 83(1), 51–60.
• Jaramillo, M. (2011). Calling, life satisfaction and job satisfaction: religion as a moderator. Unpublished doctoral dissertation, Colorado State University, Colorado.
• Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C. & Kluger, A. N. (1998). Dispositional effects on job and life satisfaction: the role of core evaluations. Journal of Applied Psychology, 83(1), 17–34.
• Jung, H, S. & Yoon, H. H. (2015). The impact of employees’ positive psychological capital on job satisfaction and organizational citizenship behaviors in the hotel. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1135–1156.
• Karatepe, O. M. & Karadas, G. (2015). Do psychological capital and work engagement foster frontline employees’ satisfaction?: A study in the hotel industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1254–1278.
• Keser, A. ve Öngen Bilir, B. (2019). İş tatmini ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 229-239.
• Kwok, S. Y. C. L., Cheng, L. & Wong, D. F. K. (2015). Family emotional support, Positive psychological capital and job satisfaction among Chinese white-collar Workers. Journal of Happiness Studies, 16(3), 561–582.
• Lan, G., Okechuku, C., Zhang, H. & Cao, J. (2013). Impact of job satisfaction and personal values on the work orientation of Chinese accounting practitioners. Journal of Business Ethics, 112(4), 627–640.
• Larson, M. & Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes. Journal of Leadership & Organizational Studies, 13(2), 75–92.
• Lee, H. S., Lee, E. S. & Shin, Y. J. (2020). The role of calling in a social cognitive model of well-being. Journal of Career Assessment, 28(1), 59–75.
• Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16(1), 57–72.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541–572.
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J. & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate – employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29(2), 219–238.
• Luthans, F. & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33(3), 321–349.
• Neubert, M. J. & Halbesleben, K. (2015). Called to commitment: An examination of relationships between spiritual calling, job satisfaction, and organizational commitment. Journal of Business Ethics, 132(4), 859–872.
• Nielsen, J. D., Thompson, J. A., Wadsworth, L. L. & Vallett, J. D. (2020). The moderating role of calling in the work–family interface: Buffering and substitution effects on employee satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 41(7), 622-637.
• Özer, S. P., Topaloğlu, T. ve Özmen, Ö. N. T. (2013). Destekleyici örgüt ikliminin, psikolojik sermaye ile iş doyumu ilişkisinde düzenleyici etkisi. Ege Akademik Bakis Dergisi, 13(4), 437–437.
• Özmen, Ö. N. T., Özer, P. S. ve Saatçioğlu, Ö. Y. (2005). Akademisyenlerde örgütsel ve meslek bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. İşletme Fakültesi Dergisi, 6(6), 1–14.
• Park, J., Kim, S., Lim, M. & Sohn, Y. W. (2019). Having a calling on board: Effects of calling on job satisfaction and job performance among South Korean newcomers. Frontiers in Psychology, 10(1584), 1–12.
• Park, J., Sohn, Y. W. & Ha, Y. J. (2016). South Korean Salespersons’ calling, job performance, and organizational citizenship behavior: The mediating role of occupational self-efficacy. Journal of Career Assessment, 24(3), 415–428.
• Peng, J., Zhang, J., Zhang, Y. & Gong, P. (2019). Relative deprivation and job satisfaction in army officers: A moderated mediation model. Work, 62(1), 49–58.
• Peterson, C., Park, N., Hall, N. & Seligman, M. E. P. (2009). Zest and work. Journal of Organizational Behavior, 30, 161–172.
• Rijavec, M., Pečjak, S., Jurčec, L. & Gradišek, P. (2016). Novac i karijera Ili Životni Poziv? Intrinzične vs. ekstrinzične radne orijentacije i zadovoljstvo poslom hrvatskih i Slovenskih učitelja. Croatian Journal of Education, 18(1), 201–223. (Para, Kariyer veya Yaşam Çağrısı? Hırvat ve Sloven Öğretmenlerin Dışsal Çalışma Yönelimleri ve İş Doyumları).
• Saari, L. M. & Judge, T. A. (2004). Employee attitudes and job satisfaction. Human Resource Management, 43(4), 395–407.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th Ed.). New York: Pearson.
• Topcu, M. K. ve Ocak, M. (2012). Psikolojik sermayenin tükenmişlik algısı üzerine etkisinde iş tatmininin aracılık rolü: Türkiye ve Bosna-Hersek sağlık çalışanları örneği. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (24-26 Mayıs 2012) Bildirileri içinde (s. 685-690). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Xie, B., Zhou, W., Huang, J. L. & Xia, M. (2017). Using goal facilitation theory to explain the relationships between calling and organization-directed citizenship behavior and job satisfaction. Journal of Vocational Behavior, 100, 78–87.
• Xu, S., Tao, L., Huang, H., Little, J. & Huang, L. (2020). Pediatric nurses’ turnover intention and its association with calling in china’s tertiary hospital. Journal of Pediatric Nursing, 52, E51–E56.
• Wrzesniewski, A., Mccauley, C., Rozin, P. & Schwartz, B. (1997). Jobs careers callings: People’s relations to their work. Journal of Research in Personality, 33(31), 21–33.
• Youssef, C. M. & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace: The impact of hope, optimism, and resilience. Journal of Management, 33(5), 774–800.
• Zeynel, E. (2018). Akademisyenlerde psikolojik sermaye ile iş tatmini arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(31), 454–482.
• Zhang, C., Herrmann, A., Hirschi, A., Wei, J. & Zhang, J. (2015). Assessing calling in Chinese college students: Development of a measure and its relation to hope. Journal of Career Assessment, 23(4), 582–596.