Yörüklerin Yaşam Tarzı

Yıl 2025, Cilt: 2025 Sayı: 1, 103 - 121, 26.02.2025

Bekir Aygül

https://doi.org/10.58646/bengi.1605445

Öz

Çalışmanın Türklerin kadim geleneğini devam ettiren ve çağımıza taşıyan Yörükler üzerinedir. Yörükler, Türkistan’dan Balkanlara Türk kültür ve değerlerini yaşatan; bu kültürel mirası muhafaza etme bilincinde olan ve toplumsal hafızanın en kuvvetli olduğu Türk topluluklarını oluşturmaktadır.
Çalışmada yörüklerin yaşam tarzı, gelenekleri, çadır kültürü, aile hayatı, hayvancılık ve çadır odaklı yaşadıkları konar-göçerlik, yaylak-kışlak hayatının detayları verilmiştir. Çalışmayla Yörük kültürü ve tarihi üzerine literatüre katkı sunup zenginleştirmek hedeflenmiştir. Nitekim yapılan çalışmalar incelendiğinde son döneme kadar yeterli çalışmaların yapılmadığı görülmektedir. Yörük kültürü ve tarihi üzerine son dönemde (özellikle son yirmi yıldır) ilgi artmıştır. Ancak literatür incelendiğinde Yörük kültürü ve gelenekleri üzerine çalışmaların artması ve çeşitlenmesi gerekmektedir.
Çalışma ile anlaşılmıştır ki çadır ve hayvancılığa dayalı konar-göçer yaşam tarzı yörüklerin karakterinin ve kültürünün şekillenmesindeki en önemli aktörler olmuştur. Bir yörüğün karakterinin temel özellikleri nelerdir, yaylak-kışlak hayatının temel özellikleri nelerdir ve çadır bir yörüğün hayatında ne ifade etmektedir? Yörük çadırının temel özellikleri nelerdir? Sorularına cevap aranan bu çalışmada kaynaklardan ve saha çalışmalarından elde edilen bulgular paylaşılarak çıkarımlarda bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yörük, Yörük Kültürü, Çadır, Çadır Kültürü, Yörük karakteri

Etik Beyan

Herhangi bir etik ihlali söz konusu değildir.

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

-

LIFE STYLE OF YORUKS

Öz

The study is about the Yoruks who continue the ancient tradition of the Turks and carry it to our age. Yoruks constitute the Turkish communities that keep Turkish culture and values alive from Turkestan to the Balkans; are conscious of preserving this cultural heritage and have the strongest social memory.
In the study, the details of the lifestyle, traditions, tent culture, family life, animal husbandry and tent-oriented nomadism, pasture-wintering life of the nomads are given. The study aims to contribute to and enrich the literature on Yoruk culture and history. As a matter of fact, when the studies are examined, it is seen that sufficient studies have not been carried out until the last period. Interest in Yoruk culture and history has increased recently (especially in the last twenty years). However, when the literature is examined, studies on Yoruk culture and traditions should be increased and diversified.
The study reveals that the tent and the nomadic lifestyle based on animal husbandry have been the most important actors in shaping the character and culture of the yoruks.
What are the main characteristics of a Yoruk's character, what are the main characteristics of the highland-wintering life and what does the tent mean in the life of a yoruk? What are the basic features of a yoruk tent? In this study, inferences were made by sharing the findings obtained from sources and field studies.

Anahtar Kelimeler

Yoruk, Yoruk Culture, Tent, Tent Culture, Yoruk character

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Adak, M. (2021). Coğrafyanın Karamanoğulları’nın Siyasî Hayatına Etkisi. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi (14), 313-344. https://doi.org/10.23897/usad.961374
• Adak, M. (2021). Coğrafyanın Türk Kültürüne Etkileri Hakkında. Türk Kültürü Araştırmaları I içinde, Ed. Alev Duran ve Gökçen Çatlı Özen, s. 491-506. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Akkoyun, T. (1991). Aydın Kuvâ-yı Milliyesi’nin Bazı Faaliyetleri ve Mustafa Kemal Paşa’nın Teşekkürü. Tarih İncelemeleri Dergisi, 6(1), 183-209.
• Aygül, B. (2019). Çadırın Gözü, Yeniden Doğuş. Aydın: Tuna Matbaacılık.
• Aygül, B. (2022). Çadırın Işığı, Orta Asya’dan Anadolu’ya esen Yörük Rüzgârı. Aydın: Cemre Ofset.
• Aygül, B. (2023). Çadırın Gizemi (Yörüklerin Anayasası). Aydın: Cemre Ofset.
• Aygül, B. (2024). Varoluş Destanı. Aydın: Cemre Ofset.
• Baykara, T. (2007). Türk Kültürü. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Çakmak, M. A., ve Tezcan, R. (2016). Kutadgu Bilig’e Göre Türklerde Adalet Anlayışı. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 177-183.
• ÇETİN. H. (2012). İlhanlı Hâkimiyeti Altında Anadolu’da Siyasetin Temel Dinamiği: Göçebe Moğol-Türkmen Çatışması. Journal of Turkish Studies, (2012), 7/4, 1203-1216.
• Deveci, H., Belet, D., ve Türe, H. (2013). Dede Korkut Hikayelerinde Yer Alan Değerler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 294-321.
• Ebu’l-Gazi Bahadır Han. (2009). Türk’ün Soy Ağacı (Türk Şeceresi). Çev. Rıza Nur ve Yunus Yiğit. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ergin, M. (1999). Orhun Abideleri, 23. Baskı, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Eröz, M. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Gelekçi, C. (2004). Türk Kültüründe Oğuz-Türkmen-Yörük Kavramları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD) (1), 9-18.
• Gökbel, A. ve Şölen, H. (1936). Aydın İli Tarihi. İstanbul: Ahmet İhsan Basımevi.
• Gökyay, O. Ş. (1976). Dede Korkut Hikayeleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Gömeç, S. (2006). Türk Kültürünün Ana Hatları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• İbn Battûta. (2015). İbn Battûta Seyahatnâmesi. Çev. A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (1998). Türk Millî Kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Kaya, S. (2023). Türklerde Adalet ve İyilik (Faydacılık) Değerleri Üzerine Bir İnceleme (X-XI. Yüzyıl). Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, 8(2), 60-73. https://doi.org/10.53427/katre.1395330
• Koca, S. (2019), Türk Kültürünün Temelleri. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Mahmud el-Kâşgarî (Kaşgarlı Mahmud). (2019). Dîvânu Lugâti’t-Türk, Çev: Mustafa S. Kaçalin, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Mandaloğlu, M. (2024). Eski Türklerde Vatan Anlayışının Devlet Yönetimi, Sosyal Hayat ve Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi. 24(2), 446-57.
• Ögel, B. (2020). Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Özbey, K. (2019). Modern Türkiye’de Sınırlar ve Sınırın Sosyolojik İnşası. Sosyoloji Dergisi (40), 239-264.
• Refik, A. (1930). Anadolu’da Türk Aşiretleri (966-1200). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Sümer, F. (1999). Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri, Boy Teşkilatı, Destanları. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Tokur, B. (2019). Ahlaki Çözülme, İdeal İnsan ve Hayatın Anlamı Bağlamında Atebetü’l-Hakâyık. Bilimname, (40), 173-194. https://doi.org/10.28949/bilimname.597315
• Yazıcızâde Ali. (2009). Tevârîh-i Âl-i Selçuk. (Haz. Abdullah Bakır). İstanbul: Çamlıca Yayınevi.
• Yusuf Has Hâcib. (1988). Kutadgu Bilig. Çev. Reşid Rahmeti Arat. Ankara: Türk Tarih Kurumu.