Atıf Teorisi Bağlamında Başarısızlık Algısı ve Başarısızlığın Nedenleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 33 - 41, 30.04.2024

Ümmü Gülsüm Kahraman , Ömer Faruk Oktar

https://doi.org/10.38057/bifd.1463871

Öz

Başarısızlık algısı, bireyin hangi sebepten ötürü başarısız olduğuna olan inançlarını yansıtmaktadır. Başarısızlık algısını anlamak, başarısızlığın nedenlerini ortadan kaldırmak için bir yol haritası sunma potansiyeline sahiptir. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin başarısızlık algılarını anlamak ve başarısızlıklarına yükledikleri sebepleri keşfetmektir. Böylece başarısızlığın ortaya çıkmasına neden olan faktörler tespit edilerek, bu faktörlerin henüz başarısızlık ortaya çıkmadan, durdurulması şansı yakalanabilecektir. Atıf Teorisi, çalışma amacına ulaşmada yol gösterici kuram olmuştur. Atıf Teorisinin savlarının üniversite öğrencilerinin başarısızlık algılarının incelenmesi ile test edilmesine dayanan bu çalışmada, çalışmanın amacına uygun olarak nitel araştırma yöntemi ve betimsel fenomenoloji deseni tercih edilmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme, veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat yöntemi kullanılmıştır. Toplam 33 Yönetim Bilişim Sistemi lisans programı öğrencisi ile yüz yüze mülakat gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA isimli program yardımı ile çözümlenmiştir. Araştırmada başarısızlığa yüklenen nedenler (i) ve başarısızlığın algılanma biçimleri (ii) olmak üzere iki tema keşfedilmiştir. Başarısızlığa yüklenen nedenler teması Atıf Teorisinin savına uygun olarak, dışsal ve içsel faktörler olmak üzere iki alt temadan oluşmaktadır. Başarısızlığın algılanma biçimleri teması ise başarısızlığa yüklenen faktörlerin bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Bu yüzden başarısızlığın algılanma biçimleri teması dışsal atfetmenin sonucu ve içsel atfetmenin sonucu olarak isimlendirilmiştir. Başarısızlığın dışsal faktörlere yüklenmesi durumunda mutsuzluk ve kızgınlık/öfke duyguları yoğun olarak yaşanırken; başarısızlığın içsel faktörlere yüklenmesi durumunda hayıflanma ve eksiklik duyguları ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Başarısızlık Algısı, Atıf Teorisi, Başarısızlığın Atfedilmesi

A Research on the Perception of Failure and the Causes of Failure in the Context of Attribution Theory

Öz

The perception of failure reflects the individual’s beliefs about the reasons for failure. Understanding the perception of failure has the potential to provide a roadarmap for eliminating the causes of failure. The aim of the study is to understand university students’ perceptions of failure and explore the reasons they attribute to their failures. Thus, by identifying the factors thatlead to failure, it will be possible to prevent these factors from causing failure. Attribution Theory has guidedthe study in achieving its purpose of the study. In this study, which aims to test the arguments of Attribution Theory by examining university students’ perceptions of failure, qualitative research methods and a descriptive phenomenological were chosen to align with the study’s purpose. Purposive sampling was employed to select the study group, and a semi-structured interview method was utilized as the data collection tool. Face-to-face interviews were conducted with a total of 33 students from the Management Information System program. The data were analyzed using MAXQDA. In the research, two themes were identified: the reasons attributed to failure (i) and the ways failure is perceived (ii). The theme of reasons attributed to failure was subdivided into two sub-themes, namely external and internal factors, in accordance with the argument of Attribution Theory. The theme of perceptions of failure can be regarded as a reflection of the factors attributed to failure. Therefore, the theme of perceptions of failure was named as the outcomes of external attribution and the outcomes of internal attribution. When failure is attributed to external factors, intense feelings of unhappiness and anger are experienced, whereas when failure is attributed to internal factors, feelings of regret and inadequacy come to the forefront.

Anahtar Kelimeler

The Perception of Failure, Attribution Theory, Failure Attributions

Kaynakça

• Banks, M., & Wolfson, L. (2008). Research section: Why do students think they fail? The relationship between attributions and academic self-perceptions. British Journal of Special Education, 35(1), 49-56.
• Boshoff, C., & Leong, J. (1998). Empowerment, attribution and apologizing as dimensions of service recovery: an experimental study. International Journal of Service Industry Management, 9(1), 24-47.
• Büttner, G. (2014). Wenn leistungspotenziale sich verschieden entfalten, Overachiever, High-Achiever und Underachiever.
• Cheng, P. Y., & Chiou, W. B. (2010). Achievement, attributions, self-efficacy and goal setting by accounting undergraduates. Psychological Reports, 106(1), 54-64.
• Cortes-Suarez, G., & Sandiford, J. R. (2008). Causal attributions for success or failure of students in college algebra. Community College Journal of Research and Practice, 32.
• Demir, Y. (2017). Turkish EFL learners’ attributions for success and failure in speaking English. International Journal of Contemporary Educational Research, 4(2), 39-47.
• Göller, L. (2015). Öğretmen adaylarının bilişsel çarpıtma, genel öz yeterlilik inançları ve başarı/başarısızlık yüklemeleri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 477-494. https://dx.doi.org/10.7827/turkishstudies.7547
• Graham, S. (1991). A Review of attribution theory in achievement contexts. Educational Psychology Review, 3(1), 5-39.
• Koçyiğit, M., & Yapıcı, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin nedensel yüklemeleri. International Journal of Social Science, 5(2), 349-368. https://dx.doi.org/10.9761/jasss_44
• McClure, J., Meyer, L. H., Garisch, J., Fischer, R., Weir, K. F., & Walkey, F. H. (2011). Students’ attributions for their best and worst marks: do they relate to achievement? Contemporary Educational Psychology, 36(2), 71-81.
• Özdiyar, Ö., & Demirel, M. (2010). Başarı ve başarısızlığa yüklenen nedenlere ilişkin sınıf öğretmenliği anabilim dalı öğrenci görüşleri. Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute, 12(22).
• Özkal, N., Demirtaş, V. Y., Sucuoğlu, H. K., & Güzeller, C. O. (2014). The relationship between the achievement goal orientation and the self-efficacy beliefs of the candidate teachers. Mevlana International Journal of Education (MIJE), 4(1), 212-227. http://dx.doi.org/10.13054/mije.13.76.4.1
• Reisenzein, R. (2000). The subjective experience of surprise. The Message Within: The Role of Subjective Experience in Social Cognition and Behavior, 14, 262-279.
• Robins, R. W., & Pals, J. L. (2002). Implicit self-theories in the academic domain: Implications for goal orientation, Attributions, Affect and Self-Esteem Change. Self and Identity, 1(4), 313-336.
• Rosemann, B., & Bielsky, S. (2001). Einführung in die padagogische (Introduction to educational psychology). Weinheim, Beltz.
• Stiensmeier-Pelster, J., Martini, A., & Reisenzein, R. (1995). The role of surprise in the attribution process. Cognition & Emotion, 9(1), 5-31.
• Stipek, D. (1998). Motivation to learn: from theory to practice (3. bs). Allyn&Bacon.
• Tulu, G. (2013). Boys’ and girls’ attribution of performance in learning english as a foreign language: the case of adama high school in Ethiopia. Educational Research and Reviews, 8(23), 2197-2211.
• Weiner, B. (1972). Attribution theory, achievement motivation and the educational process. American Educational Research Association, 42, 203-215.
• Weiner, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological Review, 92(4), 548.
• Weiner, B. (2000). Intrapersonal and interpersonal theories of motivation from an attributional perspective. Educational Psychology Review, 12(1).
• Weiner, B. (2001). Interpersonal and interpersonal theories of motivation from an attribution perspective. In Student Motivation. Springer.
• Weiner, B. (2010). The development of an attribution-based theory of motivation: A history of ideas. Educational Psychologist, 45(1), 28-36.
• Weiner, B., & Graham, S. (1990). Attribution in personality psychology. Handbook of Personality: Theory and Research, 465-485.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. bs). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. bs). Seçkin Yayıncılık.
• Yördem, A. (2015). Yabancı dil olarak türkçe öğrenen öğrencilerin başarı ve başarısızlıklarını değerlendirmedeki atfetme farklılıkları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.