Foucault ve Aydınlanma'nın Geri Dönüşü

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 91 - 110, 01.07.2012

Sever Işık

Öz

Özet: Michel Foucault son dönem çalışmalarında Aydınlanma'ya karşı eleştireltutumunu terk etmemekle beraber daha olumlu bir yaklaşım sergiler.Aydınlanma'yı bir dönem olarak değil, “şimdinin ontolojisi”ne dair bir “eleştirelfelsefesi ethos” olarak karakterize ederken bu ethosa bazı olumlu içerimleryükler. Kant'ın felsefi düşüncede “şimdi”yi sorunsallaştıran ilk kişi olduğunudüşünen Foucault, Kant'ın “Aydınlanma nedir?” makalesinde (şimdiye/kendimizedair) yeni bir felsefi düşünüş biçiminin başlangıcı görür. Foucault'nun yeniyaklaşımı birçok kişi tarafından eski konumunun terki olarak algılanırken, bazıyorumcular ise yeni ve eski yönelimleri arasında bir fark olmadığını savunmuştur.Gerçekte O, “Aydınlanma'nın şantajı” dediği Aydınlanma'dan yana ya dakarşı olmak dilemmasından kurtulunması gerektiğini belirterek Aydınlanma'nınrasyonellik, evrensellik vb. düşünceleri ve arayışları ile arasındaki mesafeyi korumayadevam etmiştir. Yani Foucault'nun yeni yönelişi ile eski çalışmalarıarasıda süreklilikler olduğu gibi kesintiler de vardır. Bu makale Foucault'nunAydınlanma'ya dair değerlendirmelerini ve bu değerlendirmelere ilişkin bazı eleştirive analizleri konu edinmektedir.

Anahtar kelimeler: Aydınlanma, eleştiri, ethos, özne, şimdi, Kant

Anahtar Kelimeler

Anahtar kelimeler: Aydınlanma, eleştiri, ethos, özne, şimdi, Kant

Kaynakça

• Aktay, Y. (2000). “Modernizmin Aydınlanma Vehmi”, Toplumbilim, sayı 11, s. 103-112.
• Allen, A. (2003). “Foucault and Enlightenment: A Critical Reappraisal”, Constellations, 10(2), p.
• -198.
• Çiğdem, A. (2000). “Şimdi” Sorulan Bir Soru Olarak Aydınlanma Nedir?” Toplumbilim, sayı 11,
• s. 91-93.
• Dean, M. (1994). Critical and Effective Histories. New York, London: Routledge.
• Falzon, C.& O'Leary, T. (2010). “Introduction: Foucault's Philosophy” in Foucault and Philosophy,
• Edited by Timothy O'Leary & Christopher Falzon, Blackwell Publishing Ltd. p.1-16.
• Foucault, M. (1994). Kelimeler ve Şeyler, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara:
• (Çev. M. Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
• ------------, (2000a) “Aydınlanma Nedir?”, Özne ve İktidar, çev. I. Ergüden-O. Akınhay, İstanbul,
• Ayrıntı Yayınları, s. 162-172.
• ------------, (2000b). “Aydınlanma Nedir?”, Özne ve İktidar, çev. I, Ergüden-O. Akınhay, İstanbul,
• Ayrıntı Yayınları, s. 173-192.
• ------------, (2000c) “Özne ve İktidar”. Özne ve İktidar, çev. I. Ergüden- O. Akınhay. İstanbul: Ayrıntı
• Yayınları, s. 57-82
• ------------, (2000d). “Etiğin Soybilimi Üzerine: Sürmekte Olan Çalışmaya İlişkin Bir Değerlendirme”,
• Özne ve İktidar. çev. I. Ergüden- O. Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 193-220
• ------------, (2000e). “İktidar Üzerine Diyalog”, Entelektüelin Siyasi İşlevi, çev. I. Ergüden- O. Akınhay,
• Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 181-195
• ------------, (2001). Yapısalcılık ve Postyapısalcılık, çev. Ali Utku &Ümit Umaç. İstanbul: Birey
• Yayınları.
• ------------, (2004). “Yaşam: Deneyim ve Bilim”, Felsefe Sahnesi, çev. Işık Ergüden, s. 105-112
• Gutting, G. (2010).” Foucault, Hegel and Philosophy”. İn Foucault and Philosophy Edited by
• Timothy O'Leary & Christopher Falzon, Blackwell Publishing Ltd, p.17-35
• Habermas, J.(2000). “Şimdinin Kalbinde Amaç Yüklenmek: Foucault'nun Kant'ın “Aydınlanma
• Nedir?” Metni Hakkındaki Konferansı Üzerine”, Toplumbilim, çev. Eda Özgül, Özlem Oğuzhan.
• Sayı 11, s.81-83
• Kant, I. (1984). “Aydınlanma Nedir?”, Seçilmiş Yazılar, çev. Nejat Bozkurt. İstanbul: Remzi Yayınevi.
• Merquıor, J. G. (1986). Foucault, çev. N. Elhüseyni. İstanbul: Afa Yayınları.
• Outram, D.(1995). The Enlightenment, Cambridge University Press,
• Passerin D'entrèves, M. (1999). “Between Nietzsche and Kant: Michel Foucault's Reading of
• 'What is Enlightenment?” History of Political Thought, 20(2), p. 337-356.
• Revel, J. (2005). Michel Foucault- Güncelliğin Bir Ontolojisi, çev. Kemal Atakay, İstanbul: Otonom
• Yayıncılık.
• Utku, Ali. “Bir Diayalog(suzluğ)un Öyküsü”ne Katkı: Foucault ve Aydınlanma Eleştirisi. Tezkire,
• sayı 19, Şubat-Mart 2001, s. 160-167.