Karısını Şapka Sanan Adam: Öznel Deneyimlerin Nöropsikolojisi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 4, 322 - 326, 30.12.2022

Çağrı Okuklu

Öz

Oliver Sacks nörolojinin özneye yabancı ve mekanik bir hale evrildiğinin endişesini taşımaktadır: “İnsan öznesinden yana daha zengince olan klinik hikâyeler, 19. yüzyılda en üst noktasına ulaşmıştır ve kişilerden soyutlanmış nöroloji biliminin ortaya çıkmasıyla birlikte bu hikâyeler de yok olmuştur.” (1985: 12). Bu şekilde bir yaklaşımın pratisyenin hastaya olan anlayışını kısıtlayacağını da öne süren Sacks, “Karısını Şapka Sanan Adam” (1985) ismini verdiği derlemesinde, 1973 tarihli “Uyanışlar” eserinde yaptığına benzer olarak, 24 hastasının klinik nörolojik durumlarına “öznel deneyimler” çerçevesinde odaklanmıştır. Her hastasının mücadelesini hem fizyolojik hem de psikolojik olarak gözler önüne sermek isteyen Sacks, hekimlerin klasik tekniklerinin tıkandığı noktalarda, yenilikçi yöntemlerle hastalarına yardımcı olmaya çabalamıştır. Örneğin doğuştan görmeyen, beyin felci olan, iki eli de istem dışı hareket eden (atetoz) ve ellerini “hamur parçaları” gibi hareketsiz, işe yaramaz, durgun algılayan hastası Madeleine J.’yi tedavi etme çabası bize bu yenilikçi yöntemleri anlamada yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Oliver Sacks, Karısını Şapka Sanan Adam, Nöropsikoloji

Kaynakça

• American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, ed 5. Washington DC: APA Press.
• Charon, Rita (2001), "Narrative Medicine: A Model for Empathy, Reflection, Profession, and Trust", JAMA, 286(15), pp. 1897-1902.
• Sacks, Oliver (1985), Karısını Şapka Sanan Adam, çev. Çiğdem Çalkılıç, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sacks, Oliver (2015), Hareket Halinde – Bir Hayat. (Çev. Begüm Kovulmaz). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• URL-1: Britannica, T. Editors of Encyclopaedia, Oliver Sacks, Encyclopedia Britannica https://www.britannica.com/biography/Oliver-Sacks (e.t. 04.11.2022).
• URL-2: National Institute of Neurological Disorders and Stroke, NINDS Agnosia Information Page https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/agnosia (e.t. 25.07.2022).
• Yıldız, Merve ve Mehmet Ali Gülpınar (2019), "Tıp Eğitiminde İnsani Boyut ve Anlatı Tıbbının İmkânları", Tıp Eğitimi Dünyası, 18(56), s. 123-137.