İspanya Aragon Bölgesi’ndeki Mudejar Sanatı Etkili Çan Kulelerinin Süslemeleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 7, 81 - 105, 14.06.2024

Dağhan Ekinci

https://doi.org/10.69787/bitigefd.1468261

Öz

İspanya tarih boyunca Yahudi, Hıristiyan ve İslam kültürü etkisinde kalmıştır. Müslümanların İber yarımadasında 8. Yüzyılda başlayan siyasi hakimiyeti, 11. Yüzyılda Hıristiyanların yeniden fetih hareketine (Reconquista) başlatmasına neden olmuş ve bu süreç 1492 yılında Granada’nın fethiyle tamamlanmıştır. Müslümanlarla Hıristiyanlar arasında 8.Yüzyıldan 15.yüzyılın sonlarına kadar süren siyasi hakimiyet savaşı, aynı zamanda bölgedeki topluluklar arasında kültürel etkileşime neden olmuştur. Bu durum İspanya’nın kendine özgü mimari ve sanat anlayışını ortaya çıkarmakla birlikte İspanya’nın günümüzdeki kültürel kimliğinin önemli bir parçasını oluşturmuştur. Özellikle çinilerle ön plana çıkan bu sanat üslubu, dini ve sivil mimaride yaygın olarak kullanılmıştır. Mimarinin bir parçası olan çiniler, temel işlevi olan duvar kaplamanın ötesinde süslemeleriyle, kullanıldıkları yerlerle ön plana çıkan ve yapıldığı dönemin karakteristik özelliklerini yansıtarak dönemin sanat üslubunu meydana getiren mimarinin tamamlayıcı unsurlarıdır. İslam sanatının İspanya’daki sanat üzerindeki etkisini ifade eden “Mudejar” üslubu, mimaride; dış cephe süslemelerinde, kemerlerde ve pencerelerde kendini gösterirken çini yönünden kullanım yerlerinde, malzeme, motif ve renk tercihlerindeki zenginliği ile ön plana çıkmaktadır. Ancak Reconquista dönemi ve sonrasında gelişen çini süslemenin Mudejar üslubu çatısı altında incelenmemiş olması dönemin sanatını anlamayı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle makalede, İspanya’nın Aragon bölgesinde Mudejar sanatının bir parçası olan kiliselerin çan kuleleri incelenecektir. Mudejar sanatının yansımasının en iyi mimari örneklerinden olan çan kuleleri üzerinden Mudejar sanatında çini gelişimini açıklamak mümkündür. Çünkü kulelerdeki çiniler; motif, renk ve kule cephelerinde kullanıldıkları yerler yönünden geçirmiş olduğu değişimlerle Mudejar sanatının nasıl geliştiğini somut olarak açıklayan örnekler olmuşlardır. Ayrıca çinilerin üretimi için kullanılan tekniklerin de incelenmesi, Mudejar sanatının, kültürel, sosyal ve ekonomik yönden bağlantılarını ortaya çıkarmış ve bu sanatın neden devamlı olarak kullanıldığını ve günümüze kadar nasıl geldiğini açıklamıştır.

Anahtar Kelimeler

çini, baçini, azulejo, reconquista, İspanya

AN EVALUATION ON THE DECORATIONS OF BELL TOWERS WITH MUDEJAR ART INFLUENCE IN SPAIN ARAGON REGION

Öz

Spain has been under the influence of Jewish, Christian and Islamic cultures throughout history. The political dominance of Muslims in the Iberian peninsula, which began in the 8th century, led to a reconquest movement (Reconquista) by Christians in the 11th century and this process was completed with the conquest of Granada in 1492. The battle for political dominance between Muslims and Christians, which lasted from the 8th century until the end of the 15th century, also led to cultural interaction between the communities in the region. This led to the emergence of Spain's distinctive architectural and artistic style, which is an important part of Spain's cultural identity today. This art style, which stands out especially with tiles, was widely used in religious and civil architecture. Tiles, which are a part of architecture, are complementary elements of architecture that come to the forefront with their ornaments and the places where they are used, beyond their basic function of wall covering, and reflect the characteristic features of the period in which they were made and form the art style of the period. The "Mudejar" style, which expresses the influence of Islamic art on art in Spain, manifests itself in exterior decorations, arches and windows in architecture, and stands out with its richness in terms of tile usage, material, motif and color preferences. However, the fact that the tile ornamentation developed during and after the Reconquista period has not been analyzed under the Mudejar style makes it difficult to understand the art of the period. For this reason, the article will examine the bell towers of churches in the Aragon region of Spain, which are part of the Mudejar art. It is possible to explain the development of tiles in Mudejar art through bell towers, which are one of the best architectural examples of the reflection of Mudejar art. Because the tiles in the towers are examples that concretely explain how the Mudejar art developed with the changes they underwent in terms of motif, color and the places where they were used on the tower facades. In addition, the examination of the techniques used for the production of tiles revealed the cultural, social and economic connections of the Mudejar art and explained why this art was used continuously and how it has survived until today.

Anahtar Kelimeler

tile, bacini, azulejo, reconquista, Spain

Kaynakça

• Borrás Gualis, Gonzalo Maximo (2006), “Estructuras Mudéjares Aragonesas”, In M.C. Lacarra Ducay (Ed.), Arte mudejar en Aragón, León, Castilla, Extremadura y Andalucía, Zaragoza: Institución Fernando el Católico, 297-313.
• Desfilis, Amadeo Serra, (2010), “An Embarrassing Legacy and A Booty of Luxury: Christian Attitudes Towards Islamic Art and Architecture In the Medieval Kingdom of Valencia”, In Harris, M.; Agnarsdóttir, A.; Levai. C. (ed.), Global Encounters, European Identities, Pisa, PLUS. Pisa University Press, 77-91.
• Dominguez Caballero, Rosa Maria (1998), “Evolución del Azulejo Sevillano desde el siglo XIII: Técnicas”, In Segundo Congreso Nacional de Historia de la Construcción: A Coruña, 22-24 de octubre de 1998, 139-144.
• Ecker, Heather (2004), Caliphs and Kings: The Art and Influence of Islamic Spain.
• Juan, Ivan Romon, “La Arquitectura Mudejar: Aglutinante Social y Expresion Del Primer Estilo Espanol”, XLIII Congreso Acortando Distancias: La Diseminación del Español En El Mundo, Madrid, 2009, 529-39.
• Mateo, Angel Novella, & Arán, Victoria Ribot (1984), “Los Mudejares en Teruel”, In Actas del III Simposio internacional de mudejarismo: Teruel, 20-22 de septiembre de 1984, 245-252. Centro de Estudios Mudéjares.
• de Miguel Alcalá, B., & Redondo, Gabriel Pardo (2011), “Estudio histórico-estratigráfico de los muros de la nave central de la catedral de Teruel y su encuentro con la techumbre”, Arqueología de la Arquitectura, (8), 121-140.
• Montoya, Carlos Perez (1998), “Las Columnas de Cerámica Vidriada de La Torre de Santo Tomé”,Anales Toledanos, Diputación Provincial de Toledo, (36), 27-44.
• Özkan Altınöz, Meltem (2013), Kendine Özgü Anlatılar: İspanya’da Mudejar (Müdeccen) Mimarisi ve Tarih Yazımı, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Özkan Altınöz, Meltem (2022), “İspanya'da Mudéjar Mimarisinin Kimliği ve Üslup Özelliklerinin Değerlendirilmesi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(3),1651-1670.
• Pérez-Arantegui, Josefina, Ortega, Julian M., & Escriche, Carmen (2005), “La Tecnología de la Cerámica Mudéjar Entre Los Siglos XIV y XVI: Las Producciones Esmaltadas de Las Zonas de Teruel y Zaragoza”, In VI Congreso Ibérico de Arqueometría: avances en arqueometría s. 89-96.
• Polat, Turgay, & Orhanlı, Oktay (2020). “Adıyaman Camilerinde Süsleme Unsuru Olarak "Baçini" Uygulamaları”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 672-901.
• Torres Julián, Pablo Jose (2015). Los Detalles Constructivos de La Arquitectura Mudejar en La Provincia de Teruel, Universitat Politècnica de València, Doctoral dissertation.
• Villalba, Jose Aguado (2002). “Azulejería Toledana de" Cuerda Seca" y "Arista"”, Toletum: boletín de la Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Históricas de Toledo, (48), 73-92.
• Vinadé, Ana Carmen Diago, & de la UNED, De Calatayud (2019). “La parroquia de La Madalena de Zaragoza: Confluencia de Estéticas e Influencias Culturales”, Anales: Anuario del Centro de la UNED de Calatayud, (25), 223-243.
• Yıldız, Fatma (2016), Sevilla’da Mudejar şehirciliği: 13.-15. yüzyıllarda Hıristiyan Şehirciliği Üzerindeki İslam Etkileri, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Zamora, Maria Isabel Alvaro, (1997), “La Cerámıca Mudéjar De Aplıcacıón Arquıtectónıca En Aragón (España)”, La céramique médiévale en Méditerranée. Actes du 6e Congrès, 641-656.
• Elektronik Kaynakça URL-1: https://es.m.wikipedia.org/wiki/Archivo:Reconquista_%28914-1492%29.svg (e.t. 10.01.2024).
• URL-2: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ac/Toledo%2C_La_mezquita_de_Bab_al-Mardum-PM_65617.jpg (e.t. 10.01.2024).
• URL-3: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3d/Toledo_-_San_Roman_-_Museo_de_los_Concilios_y_de_la_Cultura_Visigoda_2.jpg (e.t. 10.01.2024).
• URL-4: https://www.aragonmudejar.com/teruel/pag_catedral/tabica15.htm (e.t. 10.01.2024).
• URL-5: https://www.aragonmudejar.com/daroca/pag/sdomingo4.html (e.t. 03.01.2024).
• URL-6: https://es.wikipedia.org/wiki/Torre_de_Santa_Mar%C3%ADa_de_Ateca (e.t. 03.01.2024).
• URL-7: https://www.aragonmudejar.com/calatayud/pag/ateca3.htm (e.t. 10.01.2024).
• URL-8: https://es.wikipedia.org/wiki/Torre_de_San_Miguel_(Belmonte_de_Graci%C3%A1n) (e.t. 03.01.2024).
• URL-9: https://www.aragonmudejar.com/calatayud/belmonte/belmonte4.html (e.t. 10.01.2024).
• URL-10: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Torre_de_San_Pedro%2C_Teruel%2C_Espa%C3%B1a%2C_2014-01-10%2C_DD_01.JPG (e.t. 03.01.2024).
• URL-11: https://patrimonioculturaldearagon.es/patrimonio/iglesia-de-san-pedro-6/ (e.t. 03.01.2024).
• URL-12: https://patrimonioculturaldearagon.es/patrimonio/catedral-de-santa-maria-de-mediavilla/ (e.t. 03.01.2024).
• URL-13: https://m.arteguias.com/catedral/teruel.htm (e.t. 10.01.2024).
• URL-14: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Iglesia_de_San_Mart%C3%ADn%2C_Teruel._Torre.jpg (e.t. 17.01.2024).
• URL-15: https://www.inspain.org/es/teruel/teruel/iglesia-y-torre-de-san-martin/fotos/ (e.t. 17.01.2024).
• URL-16: https://es.wikipedia.org/wiki/Torre_de_la_iglesia_del_Salvador#/media/Archivo:Torre_de_El_Salvador._Teruel.jpg (e.t. 24.01.2024).
• URL-17: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b6/Torre_de_la_iglesia_del_Salvador%2C_Teruel%2C_Espa%C3%B1a%2C_2014-01-10%2C_DD_75.JPG (e.t. 24.01.2024).
• URL-18: https://es.wikipedia.org/wiki/Torre_de_la_iglesia_del_Salvador#/media/Archivo:Torre_de_El_Salvador_09.jpg (e.t. 12.10.2023).
• URL-19: https://www.hitocultural.com/en/torre-de-la-iglesia-de-la-magdalena-teruel/ (Erişim Tarihi 31.01.2024).
• URL-20: https://www.aragonmudejar.com/zaragoza/magdalena/magdalena18.html (e.t. 31.01.2024).
• URL-21: https://patrimonioculturaldearagon.es/patrimonio/iglesia-de-san-pedro-6/ (e.t. 03.01.24).
• URL-22: https://patrimonioculturaldearagon.es/clasificacion/patrimonio-mundial/ (e.t. 31.01.2024).