Septorya yaprak lekesi hastalığı etmeni Zymoseptoria tritici eşleşme tipi idiomorflarının Türkiye'deki dağılımı

Yıl 2020, Cilt: 60 Sayı: 3, 33 - 38, 30.09.2020

Zemran Mustafa

https://doi.org/10.16955/bitkorb.656918

Cited By: 2

Öz

Zymoseptoria tritici, buğdayda bazı yıllar önemli verim kayıplarına neden olan Septorya yaprak lekesi (STB) hastalığından sorumlu patojendir. Bu hastalık dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi ülkemizde de buğday üretim alanlarında gözlemlenmektedir. Çalışma kapsamında Türkiye’deki altı coğrafik bölgenin buğday ekili alanlarından STB ile bulaşık hastalıklı buğday yaprakları 2013 ve 2014 üretim sezonunda toplanmıştır. Toplanılan Z. tritici popülasyonundan toplam 103 tek spor izolatı, eşleşme tiplerinin testlemesi için temsili olarak seçilmiştir. İzolatlar, eşleşme tipi (MAT) idiomorf oranını ortaya çıkartmak için Z. tritici’ye ait spesifik MAT primerleri kullanılarak multipleks PCR ile değerlendirilmiştir. Eşleşme tiplerinin yaygınlığı Mat1-1 ve Mat1-2 için sırasıyla %48.5 (50) ve %51.5 (53) olarak kaydedilmiştir. İki eşleşme tipinin oransal olarak eşit sıklıkta olup olmadığını değerlendirmek için ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışma, Z. tritici patojeninin Türkiye'de eşeyli olarak üreme yaptığı ve yağmur sıçramasıyla dağılan aseksüel sporlarla yayılımın yanı sıra askosporlarla da hava yoluyla yayıldığı hipotezini doğrulamaktadır. Eşeyli üreme sırasında genetik rekombinasyon, Z. tritici'nin daha virülent patotiplerini ortaya çıkarma potansiyeline sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Zymoseptoria tritici, Septorya yaprak lekesi, buğday mantar hastalığı, eşleşme tipi, eşeyli üreme

Teşekkür

Çalışma materyalini sağlaması dolayısıyla Dr. Emine Burcu TURGAY' teşekkürlerimi sunarım.

Distribution of Septoria tritici blotch disease agent Zymoseptoria tritici mating type idiomorphs in Turkey

Öz

Zymoseptoria tritici is the pathogen responsible for Septoria tritici blotch (STB) disease in wheat, causing significant yield losses during some years. This disease is observed in wheat production areas in our country as in many regions of the world. In this study, STB diseased wheat leaves were collected from six geographical regions in wheat cultivation areas of Turkey during 2013 and 2014 production seasons. A total of 103 single spore isolates obtained from the collection of Z. tritici population were chosen as representative for testing of their mating type. The isolates were evaluated for mating type (MAT) idiomorph frequency by multiplex PCR using Z. tritici specific MAT primers. The prevalence of mating types was found to be 48.5% (50) and 51.5% (53) for Mat1-1 and Mat1-2, respectively. Chi-square test was used to assess that two mating type scores are at equal frequencies. The study affirms the hypothesis that Z. tritici is reproducing sexually and spread via airborne ascospores aside from rain splash dispersed asexual spores in Turkey. Genetic recombination during sexual mating has a potential to generate more virulent pathotypes of Z. tritici.

Anahtar Kelimeler

Septoria tritici blotch, Zymoseptoria tritici, wheat fungal disease, mating type, sexual reproduction

Kaynakça

• Allen G. C., Flores-Vergara M. A., Krasynanski S., Kumar, S., Thompson W. F. 2006. A modified protocol for rapid DNA isolation from plant tissues using cetyltrimethylammonium bromide. Nature Protocols, 1(5), 2320–2325. https://doi.org/10.1038/nprot.2006.384
• Altın N., Güngör H., Yıldırım İ. 2017. Batı Karadeniz Bölgesi Düzce Ekolojik Koşulları Altında Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Yaprak Hastalıklarına Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(6), 653–659. https://doi.org/10.24925/turjaf.v5i6.653-659.1136
• Anonymous 2018. Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Alan ve Üretim Miktarları (Seçilmiş Ürünlerde). Türkiye İstatistik kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1562 (Retrieved on 09.11.2019)
• Chen R. S., McDonald B. A. 1996. Sexual Reproduction Plays a Major Role in the Genetic Structure of Populations of the Fungus Mycosphaerella graminicola. Genetics, 142(4), 1119–1127.
• Cowger C., Mundt C. C. (2002). Aggressiveness of Mycosphaerella graminicola Isolates from Susceptible and Partially Resistant Wheat Cultivars. Phytopathology, 92(6), 624–630. https://doi.org/10.1094/PHYTO.2002.92.6.624
• Eyal Z., Scharen A. L., Prescott J.M. 1987. The Septoria Diseases of Wheat: Concepts and methods of disease management. Cimmyt.
• Fones H., Gurr S. 2015. The impact of Septoria tritici Blotch disease on wheat: An EU perspective. Fungal Genetics and Biology, 79, 3–7. https://doi.org/10.1016/j.fgb.2015.04.004
• McDonald B. A., Martinez J. P. 1990. DNA Restriction Fragment Length Polymorphisms Among Mycosphaerella graminicola (Anamorph Septoria tritici) Isolates Collected from a Single Wheat Field. Phytopathology, 80(12), 1368. https://doi.org/10.1094/phyto-80-1368
• McDonald B. A., Pettway R. E., Chen R. S., Boeger J. M., Martinez J. P. 1995. The population genetics of Septoria tritici (teleomorph Mycosphaerella graminicola). Canadian Journal of Botany, 73(S1), 292–301. https://doi.org/10.1139/b95-259
• Saydam C. 1981. Prevalence and Control of Septoria Leaf Blotch in the Aegean Region. EPPO Bulletin, 11(2), 59–62. https://doi.org/10.1111/j.1365-2338.1981.tb01766.x
• Shaw M. W., Royle D. J. 1989. Airborne inoculum as a major source of Septoria tritici (Mycosphaerella graminicola) infections in winter wheat crops in the UK. Plant Pathology, 38(1), 35–43. https://doi.org/10.1111/j.1365-3059.1989.tb01425.x
• Torriani S. F. F., Melichar, J. P. E., Mills, C., Pain, N., Sierotzki, H., Courbot, M. 2015. Zymoseptoria tritici: A major threat to wheat production, integrated approaches to control. Fungal Genetics and Biology, 79, 8–12. https://doi.org/10.1016/J.FGB.2015.04.010
• Turgay, E. B., Yildirim, A. F. 2016. İç Anadolu Bölgesinde Buğdayda Septorya yaprak lekesi hastalığının [Zymoseptoria tritici (Desm. Quaedvlieg & Crous)] yaygınlığının belirlenmesi ve moleküler tanılanması. Bitki Koruma Bülteni, 56(3), 0–0. https://doi.org/10.16955/bkb.39661
• Ünal G., Kayim M., Ay T., Yones A. M. 2017. Evaluation of disease intensity and molecular identification of Zymoseptoria tritici causing septoria leaf blotch on wheat in the eastern mediterranean region of Turkey. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 41(6), 405–413. https://doi.org/10.3906/tar-1703-74
• Waalwijk C., Mendes O., Verstappen E. C. P., De Waard M. A., Kema, G. H. J. 2002. Isolation and Characterization of the Mating-Type Idiomorphs from the Wheat Septoria Leaf Blotch Fungus Mycosphaerella graminicola. Fungal Genetics and Biology, 35(3), 277–286. https://doi.org/10.1006/fgbi.2001.1322
• Zhan J., Kema G. H. J., Waalwijk C., McDonald B. A. 2002. Distribution of mating type alleles in the wheat pathogen Mycosphaerella graminicola over spatial scales from lesions to continents. Fungal Genetics and Biology, 36(2), 128–136. https://doi.org/10.1016/S1087-1845(02)00013-0
• Ziv O., Eyal, Z. 1977. Assessment of Yield Component Losses Caused in Plants of Spring Wheat Cultivars by Selected Isolates of Septoria tritici. Phytopathology, 791–796.