Düzce ili karayaprak lahanası bahçelerinde belirlenen yararlı, zararlı böcek türleri ve biyo-ekolojileri

Yıl 2020, Cilt: 60 Sayı: 4, 13 - 20, 31.12.2020

A. Sami Koca , Halil Kütük

https://doi.org/10.16955/bitkorb.714468

Öz

Karayaprak lahanası (Brassica oleracea L. var. acephala) Karadeniz Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen en önemli kışlık sebzeler arasındadır. Karadeniz Bölgesi’nin batısında bulunan Düzce ili karayaprak lahanası bahçelerinde faydalı ve zararlı türleri belirlemek amacıyla 2016-2017 yıllarında sürvey çalışmaları yürütülmüştür. Çalışma sonucunda 4 takıma bağlı 7 familyadan 18 zararlı türü ve 4 takıma bağlı 4 familyadan 5 faydalı tür tespit edilmiştir. Karayaprak lahanası bahçelerinde Lahana beyazsineği, Aleyrodes proletella L. (Hemiptera: Aleyrodidae)’nın ana zararlı konumunda olduğu ve bu zararlının önemli olabilecek seviyelerde popülasyon oluşturduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra yaprak bitleri Brevicoryne brassicae L., Aphis craccivora Koch (Hemiptera: Aphididae)’nın da karayaprak lahanasında zarara yol açtığı belirlenmiştir. Bazı bahçelerde ise yaprak pireleri Phyllotreta cruciferae Goeze, P. atra Fabricius, P. variipennis Boieldieu, P. striolata Fabricius ve P. undulata Kutschera (Coleoptera: Chrysomelidae) ile Lahana kelebeği Pieris brassicae (L.) ve P. rapae (L.) (Lepidoptera: Pieridae)’nın da zaman zaman önemli zararlı türler olarak ortaya çıktığı saptanmıştır. Karayaprak lahanası bahçelerinde Encarsia tricolor Foerster (Hymenoptera: Aphelinidae) ve Clitostethus arcuatus Rossi (Coleoptera: Coccinellidae)’un ise en yaygın faydalı türler olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karayaprak lahanası, doğal düşmanlar, zararlılar, Düzce, Türkiye

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

116O921

Pests, beneficial insect species and their bio-ecologies in the collard gardens of Düzce province of Turkey

Öz

Collard (Brassica oleracea L. var. acephala) is among the most important winter vegetables commonly planted in the Black Sea Region of Turkey, where climatic conditions are more favorable to grow these crops. Surveys were carried out between 2016 and 2017 to determine the harmful and beneficial insect species in the collard gardens of Düzce province, located in the West Black Sea Region of Turkey. As a result of this research, 18 harmful species from 7 families belonging to 4 orders and 5 beneficial species from 4 families belonging to 4 orders were found out in the collard gardens. Cabbage whitefly, Aleyrodes proletella (L.) (Hemiptera: Aleyrodidae), was found as the main pest of collard and specified that this pest constitutes populations at potentially significant levels. Additionally, aphids Brevicoryne brassicae L. and Aphis craccivora Koch (Hemiptera: Aphididae) damage were determined in the collards. In some collard gardens, the following important harmful species that emerged occasionally were identified: Phyllotreta cruciferae Goeze, P. atra Fabricius, P. variipennis Boieldieu, P. striolata Fabricius, and P. undulata Kutschera (Coleoptera: Chrysomelidae) as flea beetles; Pieris brassicae (L.) and P. rapae (L.) (Lepidoptera: Pieridae) as cabbage moths. Encarsia tricolor Foerster (Hymenoptera: Aphelinidae) and Clitostethus arcuatus Rossi (Coleoptera: Coccinellidae) were determined as the most common beneficial species in collard gardens.

Anahtar Kelimeler

Collard, natural enemies, pests, Düzce, Turkey

Proje Numarası

116O921

Kaynakça

• Aslan M. M., Uygun N., 2005. Aphids (Homoptera: Aphididae) of Kahramanmaraş province, Turkey. Turkish Journal of Zoology. 29, 201-209 pp.
• Atak U., Atak D., 1984. Lahana kelebeği (Pieris brassicae L.)’nin biyo-ökolojisi ve microbial ilaçlarla savaşımı üzerine araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 24 (4), 173-199.
• Atakan E., 2008. Thrips (Thysanoptera) species occurring in winter vegetable crops in Çukurova Region of Turkey. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica. 43(2), 227-234 pp.
• Avcı Ü., Özbek H., 1990. Erzurum’da lahana zararlısı lepidopter türleri ve parazitoitleri üzerinde bir araştırma. Türkiye II. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 26-29 Eylül 1990, Ankara, 319-330 s.
• Avcı Ü, Özbek H., 1991. Erzurum’da lahana yaprakbiti (Brevicoryne brassicae L.) (Homoptera, Aphididae)’nin doğal düşmanları üzerinde bir araştırma. Türkiye Entomoloji Dergisi, 15 (1), 37-41 s.
• Bayhan E., Olmez S., Ulusoy M. R., 2002. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde lahana (Brassicae oleracae L.) ve karnabahar (Brassicae oleracae var. botrytis L.)’da zararlı olan türler ile bunların predatör ve parazitoitleri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (3), 85-92 s.
• El-Fakharany S. K. M., Hendawy, A. S., 2014. Field studies on cabbage white butterfly, Pieris rapae (Linnaeus) and its associated parasitoid and predatory species in Egypt. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 24(2), 437.
• Coaker T. H., 1992. Vegetable crop pests. McKinlay, R.G., (Ed.). MacMillan Academic Press, 406 pp.
• Güçlü Ş., Hayat R., Gültekin R., Tozlu G., 2006. Some biological observations on Mamestra brassicae (Linnaeus, 1758) (Lepidoptera: Noctuidae), an important cabbage pest in Erzurum, Turkey. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(1), 17-20.
• Greathead D. J., 1986. Parasitoids in classical biological control. In Insect parasitoids. Waage, J. K., Greathead, D. J., (Eds). 13th Symposium of the Royal Entomological Society. Academic Press, London pp. 290-318
• Günay A., 1984. Özel sebze yetiştiriciliği, Cilt III, Çağ Matbaası, Ankara.
• Hayat R., Güçlü Ş., Özbek H., Tozlu G., Pekel S., 1998. Erzincan ve Erzurum illerindeki sebze zararlıları. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, 44-52 s.
• Haykır Ü., Has A., Tamer A., Kedici R., 1989-1990. Orta Anadolu Bölgesinde lahanalarda bulunan zararlı ve faydalı faunanın yoğunluklarının ve yayılış alanlarının saptanması üzerine ön çalışmalar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tar. Araş. Gen. Müd. Bit. Kor. Araş. Dai. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, 24-35, 32-33 s.
• Karacaoğlu M., Yarpuzlu F., 2010. Turunçgilde biyolojik mücadele. In: Teoriden Pratiğe Biyolojik Mücadele. Birişik, N., (Ed.). T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 226s. Ankara.
• Kaya Ü., Öncüer C., 1988. Investigations on the effect of two different food to the biology of Chrysoperla carnea (Steph.) (Neuroptera:Chrysopidae) which are reared in laboratory. Turkish Journal of Entomology, 12(3), 151-159.
• Kaya K., Kornoşor S., 2008. Hatay ilinde önemli kışlık sebze alanlarında bulunan zararlı Lepidoptera türleri, parazitoitleri ve zararlı türlerden önemli olanların popülasyon dalgalanmaları. Türkiye Entomoloji Dergisi, 32 (3), 195-209.
• Koca A. S., Kütük H., 2020. Distribution, host plants and natural enemies of Aleyrodes proletella L. (Hemiptera: Aleyrodidae) on collard (Brassica oleracea L. var. acephala) in Düzce province of Turkey. Bitki Koruma Bülteni, 60(1), 17-24.
• Mathur K. C., 1983. Aphids of agricultural importance and their natural enemies of Jullunder Punjab. In: The aphids. Behura, B. K. (Ed.). The Zoological Society Orissa, Utkal University, India, 229-233.
• Nieuwhof M., 1969. Cole crops, London, Leonard Hill.
• Noyes J. S., Hayat M., 1994. Oriental mealybug parasitoids of the Anagyrini (Hymenoptera: Encrytidae). CAB International, Wallingford.
• Özder N, Kılınçer N., 1999. Tekirdağ ilinde lahanalarda zararlı-doğal düşman kompleksi üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23 (1), 27-37 s.
• Ridgway R. L., Jones S. L., 1968. Field cage-releases of Chrysopa carnea for SUPRESSİON of population of the bollworm and the tobacco budworm on cotton. Journal of Economic Entomology, 61 (4), 892-897.
• Stark S. B., Whitford F., 1987. Functional response of Chrysopa carnea (Neuroptera: Chrysopidae) larvae feeding on Heliothis virescens (Lep.: Noctuidae) eggs on cotton in field cages. Entomophaga, 12 (5), 521-527 pp.
• Tozlu G., Hayat R., Güçlü Ş., Gültekin L., 1998. Erzurum ilinde lahanada zararlı olan böcek türleri. II. Sebze Tarımı Kongresi, 28-30 Eylül 1998, Tokat, 344-348 s.
• Tozlu G., Gültekin L., Hayat R., Güçlü Ş., 2002. Erzurum’da lahanada zarar yapan böcek türlerinin doğal düşmanları üzerinde çalışmalar. Türkiye 5. Biyolojik Mücadele Kongresi, 4-7 Eylül 2002. 227-235 s.
• Tüik 2020. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim tarihi: 24.03.2020).
• Ulusoy M. R., Vatansever G., 1997. Doğu Akdeniz Bölgesi sebze alanlarında iki yeni beyazsinek türü: Aleyrodes proletella L. ve Trialeurodes vaporariorum Westwood (Homoptera: Aleyrodidae). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (3), 59-68 s.
• Urbaneja A., González-Cabrera J., Arnó J., Gabarra R., 2012. Prospects for the biological control of Tuta absoluta in tomatoes of the Mediterranean basin. Pest Management Science, 68: 1215–1222.
• Uygun N., 1981. Türkiye Coccinellidae (Coleoptera) faunası üzerinde taksonomik araştırmalar. ÇÜ Ziraat Fakültesi Yayınları, 157, 43-45.
• Uzun S., 1987. İzmir ilinde lahana ve karnabaharlarda zarar yapan lahana kelebeği (Pieris brassicae (L.) (Lepidoptera: Pieridae)’nin parazitleri. Türkiye Entomoloji Dergisi, 11 (4), 237-45 s.
• Williams T., 1996. Invasion and displacement of experimental populations of a conventional parasitoid by a heteronomous hyperparasitoid. Biocontrol Science and Technology, 6(4), 603-618.
• Yazıcı G., 2015. Erzurum İli Miridae (Hemiptera: Heteroptera) Türleri Üzerinde Faunistik ve Sistematik Çalışmalar. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum.
• Vural H., Eşiyok D., Duman İ., 2000. Kültür sebzeleri (Sebze yetiştirme), Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, İzmir, 440.