Ulusal enerji tüketiminin değerlendirmesi ve istatistiksel tahmini

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 1422 - 1431, 24.12.2019

Can Aktaş

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.542963

Cited By: 2

Öz

Türkiye, dünyada enerji tüketimi
en hızlı artan ülkeler arasında yer almaktadır ve durumun yakın gelecekte
değişmesi beklenmemektedir. Ulusal düzeyde yenilenebilir enerjinin payının
artırılması, enerji ithalatında ülke ve güzergah çeşitliliğinin artırılması, ve
genel enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik çalışmalarda bulunulması
ülkenin resmi enerji hedef ve politikaları arasında yer almaktadır.
Araştırmanın amacı Türkiye’deki enerji tüketiminin istatistiksel tahmini,
binaların genel toplamdaki payı, ve mevcut tüketim seviyesinin korunması veya
azaltılması için yapılarda enerji verimliliği hedeflerinin tespit edilmesini
kapsamaktadır. Çalışma yürürlükte olan devlet politikalarını bilimsel olarak
desteklemekte ve sonuçlarıyla katkıda bulunmaktadır. Çalışma aynı zamanda sonuçları
itibariyle Türkiye’nin enerji altyapısındaki sistematik esnekliği artırmaya, ve
mevcut enerji bağımlılık ve güvenlik açıklıklarının belirlenmesi ve nihai
olarak azaltılmasını hedeflemektedir. Enerji tüketim seviyesinin istatistiksel
değerlendirmesi sonucu elde edilen güven aralığı ulusal enerji politikalarına
ve önceliklerine yön verme potansiyeli açısından da son derece önemlidir. 2030
yılında beklenen toplam enerji tüketiminin ortalama değeri 152 milyon TPE
seviyesindedir, ve %95 olasılıkla tüketimin 122-182 milyon TPE değerleri
arasında olması beklenmektedir, ki bu değer toplam enerji tüketiminin 14 yıl
içinde yaklaşık %40 arttığını göstermektedir. Yapılardaki enerji tüketimini
incelediğimizde ise öngörülen ortalama değerin 48 milyon TPE seviyesinde, ve
%95 güven aralığının 37-59 milyon TPE seviyelerinde olduğu tespit edilmiştir.
Bu değerler, 2017 yılı tüketimi olan 36 milyon TPE seviyesinden ortalama
beklenti olarak %33 artacağını, en iyi ihtimalle yatay seyredeceğini, ve hızlı
artış durumunda ise %64 kadar artacağını göstermektedir. Enerji tüketimini
etkileyen etkenler incelendiğinde, GSYH endeksinin enerji tüketimine etkisinin
en fazla olduğu tespit edilmiştir. Enerji ithalatının toplama oranı tutarlı
olarak artmış ve %40 seviyesinden 2017 yılında %85 seviyesine ulaşmıştır. Mevcut
veriler ve değerlendirmeler Türkiye’nin toplam enerji seviyesini 2017 yılı
seviyesinde korumasının sadece yapıların enerji verimliliği ile mümkün
olmadığını göstermektedir. Buna ek olarak, toplam enerji tüketiminin kısa
vadede sabitlenmesi veya azalması olası gözükmemektedir. Artan nüfus ve kişi
başına düşen enerji tüketimi değerleri de bu sonucu desteklemektedir. Yapılması
gereken çevresel, sosyal, ve ekonomik hedef ve önceliklerin belirlenmesi ve
enerji tüketiminin artacağı varsayımıyla bu hedeflere doğru etkin politikalar
geliştirilmesi ve uygulanmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Enerji tüketimi, yapılarda enerji verimliliği, enerji tahmini, enerji politikaları

Kaynakça

• UNDP, 2010. Promoting Energy Efficiency in Buildings, United Nations Development Programme, July 2010.
• MFA, 2017. Turkey’s Energy Profile and Strategy, Ministry of Foreign Affairs. http://www.mfa.gov.tr/turkeys-energy-strategy.en.mfa (Erişim Tarihi: 01.06.2017).
• Enerji İşleri Genel Müdürlüğü. İstatistikler – Denge Tabloları, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari?page=1 (Erişim Tarihi: 01.07.2018).
• TÜİK. Temel İstatistikler, Nüfus ve Demografi - Nüfus Projeksiyonları - Yıllara Göre Nüfus, 2018-2080. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• TÜİK. Temel İstatistikler, Nüfus ve Demografi - Nüfus İstatistikleri - Yıllara Göre İl Nüfusları 2000-2018. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• TÜİK. Veritabanları - Genel Nüfus Sayımları. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/VeriTabanlari.do?vt_id=27&ust_id=109 (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• Korkmaz, Ö., Develi, A. 2012. Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2): 1-25.
• Lise, W., Van Montfort, K. 2005. Energy Consumption and GDP in Turkey: Is there a Co-Integration Relationship?, EcoMod 2005 Interantional Conference on Policy Modeling, Haziran 2005, İstanbul, Türkiye.
• TÜİK. Temel İstatistikler, Ulusal Hesaplar - Harcama Yöntemi ile GSYH - Gayrisafi yurtiçi hasıla, harcama yöntemiyle zincirlenmiş hacim, endeks ve değişim oranları, 1998-2017. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• World Bank Open Data. GDP (constant 2010 US$). World Bank, https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD?end=2017&locations=TR&start=1972&view=chart (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• TCMB. Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. Kurlar-Döviz kurları. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_2 (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• EIA. Petroleum & Other Liquids - Data, , U.S. Energy Information Administration, https://www.eia.gov/dnav/pet/hist/RWTCD.htm (Erişim Tarihi: 15.02.2019).