The Life of Prince Sehinsah, the Son of Bayezid II

Yıl 2022, , 190 - 209, 30.12.2022

Hamit Şafakcı

https://doi.org/10.47130/bitlissos.1200239

Öz

Prince Sehinsah is the son of Bayezid II and Lady Husnusah. Since there is enough information about his father, he has not been mentioned much in the literature. However, opinions about his mother have been evaluated. The names of Karamanoğlu Nasuh Bey and Abdülcelil are mentioned as Hüsnüşah Hatun’s father. Bayezid II assigned his sons to various provinces of Anatolia. Born in 1461, Prince Sehinsah served in the districts of Mentese, Manisa and Konya. Issues such as relations with Mameluks, Karamanid Mustafa Rebellion and Shahkulu Rebellion are significant in this period. These issues were mentioned in terms of the state of the prince. The prince was killed in 1511. Different opinions regarding the death of the prince were discussed. The fact that he died during the Shahkulu Rebellion brought up the claims that he was a Qizilbash. The fact that these allegations emerged in 1510 and were expressed by people who were thought to act together with him raises suspicions. But it must not be forgotten that there were struggles between princes in this period.

Anahtar Kelimeler

Sehinsah, Bayezid II, Shahkulu, Qizilbash, Karaman

II. Bayezid’in Oğlu Şehzade Şehinşah’ın Hayatı

Öz

Şehzade Şehinşah, II. Bayezid ile Hüsnüşah Hatun’un oğludur. Literatürde babasına dair yeterince bilgi olduğundan ona değinilmemiştir. Ancak annesine dair görüşler değerlendirilmiştir. Hüsnüşah Hatun’un babası hakkında Karamanoğlu Nasuh Bey ve Abdülcelil isimleri verilir. II. Bayezid oğullarını Anadolu’nun çeşitli vilayetlerine görevlendirmiştir. 1461 yılında dünyaya gelen Şehzade Şehinşah; Menteşe, Manisa ve Konya’da sancaklarında görev yapmıştır. Bu süreçte Memluklerle olan ilişkiler, Karamanoğlu Mustafa İsyanı ve Şahkulu İsyanı gibi konular öne çıkmaktadır. Bu konulara şehzadenin durumu açısından değinilmiştir. Şehzade, 1511 yılında öl(dürül)müştür. Şehzadenin ölümü hakkındaki farklı görüşler ele alınmıştır. Şahkulu İsyanı sırasında ölümü, onun Kızılbaş olduğu iddialarını gündeme getirmiştir. Bu iddiaların, birlikte hareket ettiği düşünülen kişiler tarafından dile getirilmesi ve 1510 yılında ortaya çıkması şüpheleri arttırmaktadır. Ancak bu dönemde şehzadeler arasında mücadeleler olduğu unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Şehinşah, II. Bayezid, Şahkulu, Kızılbaş, Karaman

Kaynakça

• Akdağ, M. (1995). Türkiye’nin iktisadî ve içtimaî tarihi 1453-1559 II. Cem Yayınevi.
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı kanunnâmeleri ve hukukî tahlilleri II. Kitap Yayınevi.
• Allouche, A. (2001). Osmanlı-Safevî ilişkileri kökenleri ve gelişimi (A. E. Dağ, Çev.). Anka Yayınları.
• Angiolello, G. M. (2011). Fatih’in içoğlanı anlatıyor Fatih Sultan Mehmed (P. Gökpar, Çev.). Profil Yayınları.
• Alderson, A. D. (t.y.). Bütün yönleriyle Osmanlı hanedanı (Ş. Severcan, Çev.). İz Yayıncılık.
• Aşıkpaşazâde. (1332). Tevârîh-i Âl-i Osmân: Aşıkpaşazâde tarihi. Matbaa-i Âmire.
• Baykal, K. (1993). Bursa ve anıtları. T.A.Ç Vakfı Yayınları.
• BOA (Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi), Ali Emiri Tasnifi Sultan Süleyman I (AE.SSUL.I.): 4-220.
• BOA, Maliyeden Müdevver Defterler (MAD.d.): 334, 567, 15287, 17893.
• BOA, Tapu Tahrir Defterleri (TT.d.): 40, 58, 392.
• BOA, Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Defterleri (TSMA.d.): 2921, 7682, 9407, 9629, 9670, 10017. BOA, Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Evrakı (TSMA.e.): 452/24 (1588/1), 566/6 (3058/1), 592/6 (3288/1), 745/14 (5431/1), 747/2 (5590/1), 747/4 (5592/1), 749/58 (5812/1), 752/20 (5972/1), 756/1 (6276/1), 756/80 (6355/1), 756/98 (6370/1).
• Cezar, M. (2011). Mufassal Osmanlı tarihi: Resimli – haritalı II. TTK Yayınları.
• Çam, M., Turhan, İ. & Akçatepe, R. E. (2020). Vakıflar Genel Müdürlüğü arşiv rehberi. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Çelebioğlu, C. (1938). Karaman eyaleti valisi Şehinşah. Konya Dergisi, (16-17), 987-990.
• Çıpa, H. E. (2013). Yavuz’un kavgası - I. Selim’in saltanat mücadelesi. Yapı Kredi Yayınları.
• Çiftçi, G. (2019). XVI. yüzyılın başlarında Karaman eyaleti’nde tımar düzeni [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Danişmend, İ. H. (2011). İzahlı Osmanlı tarihi kronolojisi 1. Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Emecen, F. M. (2010). Zamanın İskenderi, şarkın fatihi: Yavuz Sultan Selim. Yitik Hazine Yayınları.
• Emecen, F. M. (2013). XVI. asırda Manisa kazâsı. TTK Yayınları.
• Emecen, F. M. & Şahin, İ. (2021). II. Bayezid dönemi ahkâm defterleri. TTK Yayınları.
• Eravcı, H. M. (2015). Şehzade Şehinşah. Konya Ansiklopedisi (Cilt. 8, ss. 197-198). Konya Kültür A.Ş. Yayınları.
• Erdoğru, M. A. (2006). Osmanlı yönetiminde Beyşehir sancağı (1522-1584). IQ Kültür Sanat Yayınları.
• Eroğlu, H. (2004). Osmanlı devletinde şehzadelik kurumu. Akçağ Yayınları.
• Eroğlu, H. (2019). Padişahın oğulları. Berikan Yayınevi.
• Fisher, N. (2014). Sultan Bayezid Han; 1481-1512 (H. Yalın, Çev.). Kitap Yayınevi Yayınları.
• Gelibolulu Mustafa ‘Âli Efendi. (1997). Kayseri Raşid Efendi Kütüphanesi’ndeki 901 ve 920 no. lu nüshalara göre Kitâbü’t-Târîh-i Künhü’l-Ahbar I. Cilt II. Kısım (A. Uğur, M. Çuhadar, A. Gül & İ. H. Çuhadar, Haz.). Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Genç, V. (2019). Acem’den Rum’a bir bürokrat ve tarihçi İdris-i Bidlîsî (1457-1520). TTK Yayınları.
• Gök, İ. (2014). Atatürk Kitaplığı M.C. O.71 numaralı 909-933/1503-1527 tarihli in’âmât defteri (transkripsiyon-değerlendirme) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Gökbilgin, M. T. (2007). XV.-XVI. asırlarda Edirne ve Paşa livâsı, vakıflar-mülkler-mukataalar. İşaret Yayınları.
• Göyünç, N. (1996). Timar ruznamçe defterleri’nin biyografik kaynak olarak önemi. Belleten, LX(227), 127-138.
• Hoca Sadettin Efendi. (1979a). Tacü’t-tevarih. III, (İ. Parmaksızoğlu, Haz.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hoca Sadettin Efendi. (1979b). Tacü’t-tevarih. IV, (İ. Parmaksızoğlu, Haz.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hüseyniklioğlu, A. (2008). Karaman beylerbeyliği’nde konar-göçer nüfus (1500-1522) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• İbn Kemal. (1991). Tevârih-i Âl-i Osman VII. defter (tenkidli transkripsiyon) (Ş. Turan, Haz.). TTK Yayınları.
• İbn Kemal. (1997). Tevârîh-i Âl-i Osmân VIII. defter (transkripsiyon) (A. Uğur, Haz.). TTK Yayınları.
• İdris-i Bitlisi. (2020). Heşt bihişt 3. cilt II. Mehmet ve II. Beyazid devri (M. Karataş & Y. Baş, Haz.). İdeal Kültür Yayınları.
• İdrîs-i Bidlîsî (2016). Selim şah-nâme (H. Kırlangıç, Haz.). Hece Yayınları.
• İnalcık, H. (2015). Şâir ve patron patrimonyal devlet ve sanat üzerinde sosyolojik bir inceleme. Doğu Batı Yayınları.
• İsen, M. (1994). Acıyı bal eylemek Türk edebiyatında mersiye. Akçağ Yayınları.
• Jorga, N. (2009). Osmanlı İmparatorluğu tarihi 2 (N. Epçeli, Çev.). Yeditepe Yayınları.
• Karadeniz, H. B. (1995). Atçeken oymakları (1500-1642) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Kepecioğlu, K. (2010a). Mükrime Hatun. Bursa Kütüğü (Cilt. 3, ss. 255-256). Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Kepecioğlu, K. (2010b). Şehinşah Çelebi. Bursa Kütüğü (Cilt. 4, ss. 145-146). Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Keskin, B. (1998). Selîm-nâme (İshak b. İbrâhîm) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
• Koman, M. M. (1940). Karamanda Nasuh Bey Hamamı ve Canbaz Kazi Mektebi. Konya Dergisi, (32), 1795-1798. Konyalı, İ. H. (1997). Âbideleri ve kitabeleri ile Konya tarihi. Burak Matbaası.
• Kreutel, R. F. (1997). Haniwaldanus Anonimi’ne göre Sultan Bayezid-i Velî (1481-1512) (N. Öztürk, Çev.). Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Mehmed Süreyya. (1996). Sicill-i Osmanî 1 (N. Akbayar & S. A. Kahraman, Haz.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Müneccimbaşı Ahmed Dede. (t.y.). Müneccimbaşı tarihi II (İ. Erünsal, Haz.). Tercüman Yayınları.
• Oruç bin Âdil. (2014). Oruç Beğ tarihi [Osmanlı tarihi (1288-1502)] (N. Öztürk, Haz.). Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Öztuna, Y. (2005). Devletler ve hânedanlar Türkiye (1074-1990). II, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Peirce, L. P. (1996). Harem-i hümayun Osmanlı İmparatorluğu’nda hükümranlık ve kadınlar (A. Berktay, Çev.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Reindl, H. (2014). II. Bayezid ve çevresi hükümdarın adamları (A. S. Ürgüplü, Çev.). Arvana Yayınları.
• Sakaoğlu, N. (2011). Bu mülkün kadın sultanları vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık.
• Savory, R. (2021). Safevîler devrinde İran (Ö. Kolçak, Çev.). Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Solak-zâde Mehmed Hemdemî Çelebî. (1989). Solak-zâde tarihi I (V. Çabuk, Haz.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sona, İ. (2017). Bir mersiye iki şehzade: Zâtî’nin Şehzade Şehinşah ya da Şehzade Mehmed mersiyesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (19), 255-274.
• Tansel, S. (1966). Sultan II. Bâyezid’in siyasî hayatı. MEB Yayınları.
• Taş, K. Z. (2014). Osmanlılarda lalalık kurumu. Berikan Yayınları.
• Uluçay, Ç. (1959). Bayazıd II. in âilesi. Tarih Dergisi, X(14), 105-124.
• Uluçay, M. Ç. (2012a). Padişahların kadınları ve kızları. Ötüken Yayınları.
• Uluçay, M. Ç. (2012b). Harem’den mektuplar. Ötüken Yayınları.
• Uluçay, M. Ç. (2001). Harem II. TTK Yayınları.
• Uluçay, M. Ç. (2014). Taht uğrunda baş veren sultanlar. Ötüken Yayınları.
• Uluçay, M. Ç. (2007). Yavuz Sultan Selim nasıl padişah oldu?. Koz, M. S. & Şahin, H. (Haz.). Sancaktan saraya seçme yazılar (ss. 39-100). Yapı Kredi Yayınları.
• Uluçay, M. Ç. (1941). Manisadaki Sarây-î Âmire ve Şehzadeler Türbesi “849 H-1296 H”. Resimli Ay Matbaası.
• Uzunçarşılı, İ. H. (2012a). II. Bayezid’in oğullarından Sultan Korkud. Osmanlı hanedanı üstüne incelemeler - seçme makaleler II. (ss. 157-214). Yapı Kredi Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (2012b). Sancağa çıkarılan Osmanlı şehzâdeleri. Osmanlı hanedanı üstüne incelemeler - seçme makaleler II. (ss. 215-266). Yapı Kredi Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devletinin saray teşkilâtı. TTK Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1984). Osmanlı Devleti teşkilâtına medhal. TTK Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1998). Osmanlı tarihi II. TTK Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1941). Tuğra ve pençeler ile ferman ve buyuruldulara dair. Belleten, (17-18), 101-157.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü. (1983). Türkiyede vakıf abideler ve eski eserler III (Bursa il merkezi). Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Wittek, P. (1999). Menteşe Beyliği (O. Ş. Gökyay, Çev.). TTK Yayınları.
• Yıldırım, R. (2021). Aleviliğin doğuşu Kızılbaş sufiliğinin toplumsal ve siyasal temelleri (1300-1501) (B. Yıldırım, Çev.). İletişim Yayınları.
• Yılmaz, S. (2015). Yaşayan Osmanlı ruhu: Muradiye. Bursa’da Zaman, (16), 4-35.
• Yörük, D. (2005). XVI. Yüzyılda Aksaray sancağı (1500-1584). Tablet Yayınları.
• Yörük, D. (2006). Karaman eyâletinde Osmanlı timar düzeninin tesisi (1483). Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, (40), 177-202.
• Zinkeisen, J. W. (2011). Osmanlı İmparatorluğu tarihi 1 (N. Epçeli, Çev.). Yeditepe Yayınları.