AHMED EMÎN’E GÖRE TEFSİR

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 23, 67 - 95, 30.06.2023

Bilal Deliser

https://doi.org/10.51553/bozifder.1271292

Öz

Ahmed Emîn (öl. 1886/1954), XX. yüzyıl modern Arap düşüncesinin önemli simalarından biridir. Felsefe, kültür ve medeniyet tarihi, gazete ve dergi yazıları, tahkik, derleme ve redaksiyon, çeviriler, müşterek çalışmalar ve okul kitaplarına varıncaya kadar pek çok alanda eserler vermiştir. Ahmed Emîn’in en önemli telifleri, İslâm düşünce tarihiyle ilgili ve birbirinin devamı mahiyetinde olan Fecru’l-İslâm, Duha’l-İslâm ve Zuhru’l-İslâm adlı eserleridir. Yazar bu eserlerinde, düşünce, kültür ve medeniyet tarihi ile birlikte, İslâmî ilimlerin gelişimleri, tefsir, hadis, kelâm, fıkıh ve tasavvuf, dil ve edebiyat, nahiv, sarf, belâgat, felsefe, ahlâk, tarih ve coğrafyaya varıncaya kadar tüm ilimlerin oluşum ve gelişim süreçleriyle ilgilenmiştir. Yazar bu üç eserinde câhiliye döneminden başlayıp ilk dönem Abbâsî asrına kadar geçen hicrî dört yüzyıllık kültür ve medeniyet tarihi ile birlikte İslâmî ilimlerin oluşum ve gelişim süreçleri hakkında ansiklopedik bilgiler vermiştir. Tanınırlığı yüksek olmasına rağmen bu eserler üzerinde, özellikle de İslâmî ilimlerle ilgili bölümleri hakkında fazla çalışma yapıldığı söylenemez. Bu çalışmada Fecru’l-İslâm ve Duha’l-İslâm adlı eserler çerçevesinde yazarın tefsir ilminin oluşum süreci ve tefsir faaliyetleri hakkındaki görüşleri sunulmuş ve kritik edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Sahâbe, Tâbiîn, Tebeu’t-Tâbiîn, Ahmed Emîn

Teşekkür

İlginizi bekler, çalışmalarınızda başarılar dilerim..

Tafsīr According to Ahmed Amin

Öz

Ahmed Amin (d. 1954) is one of the important figures of 20th century modern Arab thought. He has produced works in many fields, including philosophy, history of culture and civilization, newspaper and magazine articles, review, compilation and proofreading, translations, joint studies, and schoolbooks. Ahmed Amin's most important works are Fajr al-Islam, Duha al-Islam and Dhuhr al-Islam, which are a continuation of each other, about the history of Islamic thought. In these works, the author covers the development of Islamic sciences, tafsīr, hadith, kalam, fiqh and mysticism, language and literature, syntax, grammar, rhetoric, philosophy and ethics, history and geography, together with the history of thought, culture and civilization; and he was concerned with the formation and development processes of all these sciences. In these three works, the author gave encyclopaedic information about the formation and development processes of Islamic sciences, along with the four-hundred-year history of culture and civilization, starting from the age of ignorance and ending with the first period of the Abbasids. Despite its high recognition, it cannot be said that much work has been done on these works, especially on the sections related to Islamic sciences. In this study, we will try to present and criticize the author's views on the formation process of the science of tafsīr and tafsīr activities within the framework of the works called Fajr al-Islam and Duha al-Islam.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Amin, Tafsīr, Qur’ān, Ṣaḥābah, Tābiʿīn, Tābiʿū al-Tābʿīn

Kaynakça

• Açıkgenç, Alparslan. Kur’an ve Yorumu-İlk Üç Yüz Yıl-. Ankara: Azde Ajans Matbaacılık, 2019.
• Akbaş, Yasin. Hadis Edebiyatında Kitâbu’t-Tefsîrler ve Taberî Tefsiri ile Karşılaştırılması. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Akyüz, Ali. “Abdurrezzâk es-San'ânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/298-299. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1423/2002.
• Çam, Süleyman. “Ahmed Emîn b. İbrâhîm et-Tabbâh’ın Fecrü’l-İslâm Adlı Eseri Bağlamında Mezheplere İlişkin Görüşler”. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi 11/1 (Bahar 2020), 261-286.
• Demircan, Adnan. “Ahmed Emîn (Hayatı, Eserleri ve Bazı Görüşleri)”. Doğu Araştırmaları, Doğu Dil, Edebiyat, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Dergisi 1 (2008), 99-114.
• Emîn, Ahmed. Duha'l-İslâm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, ts.
• Emîn, Ahmed. Fecru'l-İslâm. b.y.: Şeriketü’t-Tıbâati’l-Fenniyyeti’l-Müttehıde, 1975.
• Hatipoğlu, İbrahim. “Süfyan b. Uyeyne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/28-29. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Karabela, Nevin. “Ahmed Emîn’in Mektuplarındaki Önemli Temalar”. Şarkiyat Mecmuası 13 (2008/2), 57-71.
• Karagöz, Mustafa. “Başlangıçta Tefsir Hadisin Bir Bölümüydü” İddiasının Kaynağı ve Değeri. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
• Kılıç, Hulusi. “Ahmed Emîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/62-64. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Sezgin, Fuad. Buhârî’nin Kaynakları. Ankara: Kitâbiyât, 2000.
• Yazıcı, Hüseyin. “Mısırlı Tarihçi ve Yazar Ahmed Emîn’in (1878-1953) İstanbul Anıları”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 1/1 (2001), 16-28.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf, ‘an hakā’ikı ğavâmidı’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekāvîl fî vucûhi’t-te’vîl, Keşşâf Tefsiri. çev. Muhammed Coşkun vd. 6 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2017.