PALYATİF BAKIM HASTALARINDA BESLENME DURUMUNUN YAŞAM KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ Effects of Nutritional Status on Quality of Life in Palliative Care Patients

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 4, 1 - 7, 13.12.2017

Hamza Çınar , Yasemin Kaya Özgür Enginyurt

Öz

ÖZET

Amaç: Palyatif bakım hastalarının en önemli problemlerinden biri hastaların yeterli düzeyde beslenememesidir. Çalışmamızda

ise palyatif bakım hastalarında beslenme düzeyinin yaşam kalitesi üzerine olan etkisini irdelemeyi amaçladık.

Yöntem: Ordu Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Araştırma Hastanesi’nde Ağustos 2016-Ocak 2017 yılları arasında hastanede

yatarak veya evde bakım hizmeti şeklinde palyatif bakım tedavisi verilen 108 hastayla yüz yüze görüşülerek mini nütrisyonel

assesment testi yapıldı ve beslenme durumu tespit edildi. Mini nütrisyonel assesment testi yapılırken hastalara aynı anda

yaşam kalitesi ölçeği short form 36 testide uygulandı. Beslenme düzeyinin yaşam kalitesi üzerine olan etkisi irdelendi.

Bulgular: Çalışmaya 66 (%61.1)’sı kadın 42 (%38.9)’si erkek 108 hasta dahil edildi. Hastaların yaş ortalaması 77.01±13,0 yıl,

vücut kitle endeks ortalaması 24.15±5.41 kg/m2 ve mini nütrisyonel assesment ortalama puanı 14.20±7.01 olarak bulundu.

Hastalarımızın palyatif bakım alma nedenlerine baktığımızda;18 (%16.7)’i serebrovasküler hastalık, 36 (%33.3)’sı alzheimer,

6 (%5.6)’sı kronik böbrek yetmezliği, 14 (%13)’ü kalp yetmezliği ve koroner arter hastalığı, 4 (%3.7)’ü kronik obstrüktif akciğer

hastalığı ve astım, 2 (%1.9)‘si serebral palsi, 4 (%3.7)’ü psikiyatrik hastalıklar, 20 (%18.5)’si malign hastalıklar, 4 (%3.7)’ü

femur boyun kırığı nedeniyle palyatif bakım almaktaydı. Hastalar, beslenme durumlarına göre 3 gruba ayrıldı. Palyatif bakım

hastalarında beslenme durumlarına göre ayrılan 3 grup, yaşam kalitesi ölçeği short form 36’nın alt boyut puanları ile kıyaslandığında;

fiziksel fonksiyon, fiziksel rol kısıtlılığı, enerji/vitalite, emosyonel sağlık ve genel sağlığın algılanması arasında

istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu (sırasıyla; p=0.000, p=0.004, p=0.000, p=0.000, p=0.003) fakat emosyonel rol

kısıtlılığı, sosyal fonksiyon ve ağrı arasında anlamlı bir fark bulunamadı (sırasıyla; p=0.068, p=0.44, p=0.20). İyi beslenmiş hastaların

yaşam kalitesi malnütrisyon riski altındaki ve malnütrisyonlu hastalarla short form36 kullanılarak kıyaslandığında; fiziksel

fonksiyon, emosyonel sağlık ve enerji/vitalite alt grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark çıkmıştır (p=0.00).

Sonuç: Palyatif bakım yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlar. Palyatif bakım hastalarında malnütrisyon çok sık gözlenir. Malnütrisyon

ise yaşam kalitesi üzerine olumsuz yönde etki eder. Amaçı yaşam kalitesini yükseltmek olan palyatif bakım sırasında

hastaların beslenme düzeyi değerlendirilmeli ve hastalara gerektiğinde besin takviyesi verilmelidir.

Anahtar Sözcu¨kler: Palyatif bakım; Beslenme durumu; Yaşam kalitesi

ABSTRACT

Aim: One of the most important problems of palliative care patients is the lack of adequate nutrition. In our study, we aimed

to investigate the effect of nutritional status on quality of life in palliative care patients.

Material and Methods: Mini nutritional assesment test was conducted with face-to-face interview to 108 patients who

received palliative care in the form of inpatient or home care service at Ordu University Medical Faculty Educational

Research Hospital during August 2016 -January 2017 years and nutritional status was determined. When the mini nutritional

assesment test was performed, the quality of life scale short form 36 test was applied at the same time to the patients. The

effect of the level of nutrition on quality of life was examined.

Results: A total of 108 patients, 66 (61.1%) women and 42 (38.9%) men were included in the study. Mean age of the

patients was 77.01 ± 13.0years, mean body mass index was 24.15 ± 5.41 kg / m2 and mean mini nutritional assesment

score was 14.20 ± 7.01. When we analyzed the etiology of palliative care patients we determine that 18 (16.7) patients with

cerebrovascular disease, 36 (33.3%) patients with Alzheimer’s disease, 6 (5.6%) patients with chronic renal failure, 14 (13%)

patients with heart failure and coronary artery disease, 4 (3.7) patients with chronic obstructive pulmonary disease and

asthma, 2 (1.9%) patients with cerebral palsy, 4 (3.7%) patients with psychiatric disease, 20 (18.5%) patients with malignant

disease and 4 (3.7%) patients with femoral neck fracture. Patients were divided three groups according to nutritional status.

When the quality of life scale short form 36 subscale scores were compared according to nutritional status of palliative care

patients in three groups; there was a statistically significant difference between physical function, physical role limitation,

energy / vitality, emotional health and general health perception in three groups (P = 0.00, p = 0.05, p = 0.003, p = 0.012, p =

0.02, respectively) but no significant difference was found between emotional role limitation, social functioning and pain(P =

0.068, p = 0.44, p = 0.20, respectively). When we compared the quality of life between well-fed patients with malnourished

and malnutrition risk patients with short form 36, there was a statistically significant difference between the physically

functioning, emotional health and energy / vitality subgroups of short form 36 (p=0.00).

Conclusion: Palliative care aims to improve the quality of life. Malnutrition is very common in palliative care patients.

Malnutrition, on the other hand, has a negative impact on quality of life. Patients should be assessed for nutritional level

during palliative care, which is to improve quality of life and nutritional supplementation should be given if necessary.

Keywords: Palliative care; Nutritional status; Quality of life

Anahtar Kelimeler

PALYATİF BAKIM HASTALARINDA BESLENME DURUMUNUN YAŞAM KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ Effects of Nutritional Status on Quality of Life in Palliative Care Patients

Kaynakça

• 1. World Health Organization (WHO) definition of palliative care, avaliable online at http:/www.who.int/cancer/palliative/definition/ en (Erişim tarihi: 20. 01. 2017). 2. National Comprehensive Cancer Network (NCCN) guidelines available online at www.nccn.org (Erişim tarihi: 20. 01. 2017). 3. Cimete G. Yaşam Sonu Bakım: Ölümcül Hastalarda Bütüncü Yaklaşım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2002. p. 25-39, 57-85, 179-89. 4. Çınar H, Kaya Y, Özyurt N, Çakır L, Ongun A. Palyatif Bakım Hastalarında Nütrisyonel Durumun Değerlendirilmesi. Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi; 2016: 8; 3 p:15-18. 5. Çelebi ZM. Hemşirelerin total parenteral beslenmeye yönelik bilgilerinin saptanması., Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,2010, Afyon 6. Cereda E. Mini Nutritional Assessment. Current Opinion in Clinical Nutrition&Metabolic Care. 2012;15(1):29-41 7. Guigoz Y, Lauque S, Vellas BJ. Identifying the elderly at risk formal nutrition. The Mini Nutritional Assessment. Clinics in geriatric medicine. 2002;18(4):737-57. 8. Bauer JM, Vogl T, Wicklein S, Trogner J, Muhlberg W, Sieber CC. Comparison of the Mini Nutritional Assessment, Subjective Global Assessment, and Nutritional Risk Screening (NRS 2002) for nutritional screening and assessment in geriatric hospital patients. Zeitschrift fur Gerontologie und Geriatrie. 2005;38(5):322-7. 9. Vellas B, Guigoz Y, Garry PJ, Nourhashemi, F, Bennahum D, Lauque S, et al. The mini nutritional assessment (MNA) and its use in grading the nutritional state of elderly patients.Nutrition 1999; 15: 116-22. 10. Ware JE, Sherbourne DC. The MOS 36 item short form health survey (SF 36). Medical Care 1992; 30: 473-83.