YÜKSEK HIZLI VE DÜŞÜK HIZLI PENETRAN ABDOMİNAL ATEŞLİ SİLAH YARALANMALARINDA MORTALİTEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 203 - 209, 08.06.2020

Şahin Kaymak Vahit Onur Gul

Öz

Amaç: Ateşli silahlara bağlı gelişen penetran abdominal yaralanmalarda mortaliteyi etkileyen çok sayıda faktör
tanımlanmıştır. Bu çalışmada yaralanma şeklinin, tahliye süresinin ve yaralanan organlara bağlı faktörlerin
mortaliteye etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Yaklaşık son 30 yıl içerisindeki hastanemizdeki ve daha öncesinde hastanemize sevk zinciri
ile bağlı olan merkezlerdeki ateşli silahlara bağlı izole penetran abdominal yaralanma nedeni ile ölü veya yaralı
olarak hastaneye getirilen 2962 olguya ait; yaralanma, ilk yardım, tahliye ve hastane kayıtları, ameliyat ve
ölenlerin otopsi bulguları ve takip bilgileri retrospektif olarak incelendi.
Bulgular: Mortalite oranları piyade tüfeği, şarapnel ve tabanca yaralanmalarında sırasıyla % 26.5, 18.6 ve
12.8 olarak belirlendi. Bir, iki, üç ve üzerinde mermi ile oluşan yaralanmalarda mortalite oranlarının anlamlı
şekilde yükseldiği (Yüksek Hızlı Mermi (YHM): sırasıyla % 20.4 , % 35.6 ve % 60; Düşük Hızlı Mermi (DHM):
sırasıyla %9.1 , %21.5 ve % 38.4) görüldü. Silahlı çatışma sonucu oluşan ölümlerin % 56.7’sinin yaralı personel
hastaneye ulaşamadan; çatışma alanında veya tahliye sırasında meydana geldiği ve bu ölümlerden YHM
yaralanmalarında % 72 oranında, şarapnel yaralanmalarında ise %83 oranında majör abdominal vasküler
yaralanmaların sorumlu olduğu, yaralanma sonrasında yapılan massif sıvı transfüzyonunun abdominal
yaralanmalarda genel olarak mortaliteyi azaltmasına karşın vasküler yaralanmalarda etkisiz kaldığı, buna
karşın tahliye süresinin kısalmasının hastane öncesi ölümleri azaltan en önemli etken olduğu (sırasıyla % 7.2
, % 17.9) belirlendi.
Sonuç: Gelişen teknoloji ve ameliyat tekniklerine rağmen, ateşli silah yaralanmalarında morbidite ve
mortaliteyi etkileyen en önemli etkenleri yaralanmaya neden olan silah türü, yaralanan karın içi organ sayısı
ve Penetran Abdominal Trauma Index (PATI) skorunu sayabiliriz.

Anahtar Kelimeler

Ateşli silah, abdominal yaralanma, mortalite

The Factors Affecting Mortality In Isolated Penetrating Abdominal High Velocity and Low Velocity Firearm Injuries

Öz

Aim: Numerous factors that affect mortality have been identified in penetrating abdominal injuries caused by
firearms. In this study, it was aimed to investigate the effect of injury type, evacuation time and factors related
to injured organs on mortality.
Material and Methods: It belongs to 2962 cases who were brought to the hospital as dead or injured due to
isolated penetrating abdominal injury due to firearms in our hospital in the last 30 years and in the centers
connected to our hospital with the referral chain before; injury, first aid, evacuation and hospital records,
surgery and autopsy findings and follow-up information of those who died were retrospectively analyzed.
Results: It belongs to 2962 cases who were brought to the hospital as dead or injured due to isolated
penetrating abdominal injury due to firearms in our hospital in the last 30 years and in the centers connected
to our hospital with the referral chain before; injury, first aid, evacuation and hospital records, surgery and
autopsy findings and follow-up information of those who died were retrospectively analyzed.
Conclusion: Despite developing technology and surgical techniques, the most important factors affecting
morbidity and mortality in gunshot injuries are the type of weapon causing the injury, the number of injured
intra-abdominal organs, and the Penetrating Abdominal Trauma Index (PATI) score.

Anahtar Kelimeler

Gunshot, abdominal injury, mortality

Kaynakça

• 1- Hoyt DB, Potenza BM, Cryer HG, et al. Trauma. In: Greenfield LJ, Mullholland MW, Oldham KT, Zelenock GB, Lilimoe KD eds. Surgery:Scientific Principles and Practise. 2nd edn. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1997:267–421 2- Hardaway RM. Viet-Nam wound analysis. J Trauma 1978; 18:635-643. 3- Taviloğlu K. Travmaya genel yaklaşım. In: Kalaycı G, Acarlı K, Demirkol K, Ertekin C, Mercan S, Özmen V, eds. Sökücü N. Genel Cerrahi. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri Ltd, 2002:297–312. 4- Oymacı E, Kapkaç M, Uçar Y,Ertan H, Özdedeli E,Tokat Y. The effects of gunshot and shotgun wounds to mortality and morbidity. Turkish J Trauma & Emerg Surg 1997; 3:132–136. 5- Rignoult DP. Abdominal trauma in war. World J Surg 1992;16:940-946. 6- Sikiç N, Koraç Z, Krajacic I, et al. War Abdominal Trauma: Usefulness of penetrating abdominal trauma index,injury severity score and number of injured abdominal organs as predictive factors. Military Med 2001;166:226-230. 7- Nicholas JM, Rix P, Easley KA, et al. Changing patterns in the management of penetrating abdominal trauma: The more things change,the more they stay the same. J Trauma 2003;55(6):1095-1110. 8- Adams DB. Abdominal gunshot wounds in warfare: An hstorical review. Military Med 1983;148:15-20. 9- Georgi BA, Massad M, Obeid M. Ballitic trauma to the abdomen;shell fragments versus bullets. J Trauma 1991;31(5):711-715. 10- Mabry RL, Holcomb JB, John B, et al. United States Army Rangers in Somalia: An analysis of combat casualties on an urban battlefield. J Trauma 2000;49(3):515-529.