ÖĞRETMEN ADAYLARININ ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERİN SPORTİF ETKİNLİKLERE KATILIMINA İLİŞKİN TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 3, 202 - 209, 25.12.2019

Mücahit Dursun Bahar Güler Tuğba Mutlu Bozkurt

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının, zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Katılımcıların tutum düzeyleri; cinsiyet, yaş, bölüm, düzenli spor yapma durumu ve ailede engelli birey olma durumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Araştırmada, tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında, Gazi Üniversitesi, Eğitim ve Spor Bilimleri Fakültelerin Sınıf Eğitimi, Özel Eğitim ve Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği bölümlerinde öğrenim gören 332’si kadın, 178’i erkek olmak üzere toplam 510 gönüllü öğretmen adayı oluşturmuştur. Öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum düzeylerinin belirlenmesinde İlhan ve Esentürk (2015) tarafından geliştirilen “Zihinsel Engelli Bireylerin Sportif Etkinliklerine Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 22.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Sonuç olarak; kadın katılımcıların, erkek katılımcılara oranla, düzenli spor yapanların spor yapmayanlardan ve özel eğitim bölümünde öğrenim gören öğrencilerin ise diğer bölümlerde öğrenim gören öğrencilere kıyasla tutum düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ailede engelli birey olma değişkeninde ise anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Öğretmen adaylarının, zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutumlarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayı, Zihinsel Yetersizlik, Tutum, Beden Eğitimi ve Spor

Kaynakça

• Açışlı S., Açışlı S. (2015). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 9(1) , 23-48.
• Aydın R., Sağlam G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesİ (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 10(2) , 257-294.
• Ciarrochi J., Chan EYC., Bajgar J. (2001). Measuring emotional intelligence in adolescence. Personality and ındividual differences. 31(7), 1105-1119.
• Çapan EB. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12 (3), 140-154.
• Daşbaş S., Kesen NF., Eryılmaz C. (2013). Eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin engellilere yönelik tutumları. Sağlık ve Toplum. 23(1), 35-49.
• Diken Hİ., Sucuoğlu B. (1999). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi. 2(3), 25-39.
• Ergün M., Özdaş A. (1997). Öğretim ilke ve yöntemleri, İstanbul: Kaya Matbaacılık.
• Gök G. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri, Kayseri.
• Gürbüz O., Eğmir E. (2014). Öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi. 2(1), 27-45.
• Homer-Johnson W., Keys C., Henry D., Yamaki K., Oi F., Watanabe K., Fujimura L. (2002). Attitudes of Japanese students toward people with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research. 46(5), 365-378.
• İlhan L. (2010). The effect of the participation of educablementally retarded children in the special physical education classes upon the anxiety levels of the parents of the children. Ovidius University Annals, Series Physical Education and Sport Scıence, Movement and Health. 10(2), 304-309.
• İlhan EL., Esentürk OK. (2015). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (ZEBSEYFÖ) geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 9(1), 19-36.
• Karasar N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayaoğlu H. (1999). Bilgilendirme programının normal sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma ortamındaki işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarına etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kılıç AF. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin engelli öğrencilerin kaynaştırılmasına yönelik bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin değişmesindeki etkililiği. Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmış), Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul öncesi Eğitimi Programı, Burdur.
• Kırımoğlu H., Dallı M., Yılmaz A., Say M. (2017). Examination of teacher candidates attitudes towards sportive activities of mentally disabled ındividuals (Muğla Sıtkı Koçman Üniversity example). Öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum düzeylerinin incelenmesi (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği). Journal of Human Sciences. 14(4), 3116-3125.
• Kırımoğlu H., Esentürk O., İlhan EL., Yılmaz A., Kaynak K. (2016). İlköğretim, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi öğretmenleri ile beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin fiziksel egzersize katılımlarının etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(4), 231-244.
• Kozak M., İlhan EL., Yarayan YE. (2019). Zihinsel yetersizlik, spor ve ruhsal uyum ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 13(1), 51-65.
• Metin N., Çakmak H. (1998). İlköğretim okullarındaki eğitimcilerin özürlü çocuklarla normal çocukların kaynaştırıldığı programlar hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri, Edirne, 128-139.
• Okyay Ö. (2006). Sınıfında engelli çocuk bulunan ve bulunmayan okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik görüşlerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmış), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı, Ankara.
• Orel A., Töret G., Zerey Z., (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 5 (1), 23-33.
• Özbaba N. (2000). Okul öncesi eğitimcilerin ve ailelerin özel eğitim muhtaç çocuklar ile normal çocukların kaynaştırtmasına karşı tutumları. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmış), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Poyraz A. (1999). Ortaöğretim kurumlarında ders dışı sportif faaliyetlerin organizasyonu katılım sorunları ve çözüm yolları üzerine bir araştırma (Afyon il örneği). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Sarı H., Bektaş M., Altıparmak S., (2010). Hemşirelik öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi. 27(2), 80-83.
• Savucu Y., Biçer SY. (2009). Zihinsel engellilerde fiziksel etkinliklerin önemi. Türkiye Klinikleri Journal Of Sport Science. 1(2), 117-122.
• Schutte NS., Malouff JM., Hall LE., Haggerty DJ., Cooper JT., Golden CJ., Dornheim L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences. 25 (2), 167-177.
• Şen H. (1994). Sportif etkinliklerde bulunan (sporcu) lise öğrencileriyle bulunmayanların uyum düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim Kurumlarında Beden Eğitimi ve Spor II. Ulusal Sempozyumu 16-18 Aralık, M.E.B., O.B.E.S.İ.D. Başkanlığı Yayını, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Şenel HG. (1995). Yetersizliğe sahip kardeşi olanlarla, olmayanların yetersizliğe yönelik tutumları ve kaygı düzeyleri yönünden karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2(01), 33–39.
• Taşmektepligil Y., Yılmaz Ç., İmamoğlu O., Kılcıgil E., (2006). İlköğretim okullarında beden eğitimi ders hedeflerinin gerçekleşme düzeyi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 4 (4), 139-147.
• Ünlü H., Karahan BG. (2010). Beden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7(2), 125-134.
• Varlıer G. (2004). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi (yayımlanmamış), Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Yetim A. (2000). Spor Sosyolojisi, Ankara: Topkar Matbaacılık.
• Yılmaz A., Şentürk U., Demir E. (2015). Zihinsel engellilerde fiziksel aktiviteye yönelik uygulamaların içerik analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(13), 312-327. Yılmaz İ., Akyel Y. (2008). Beden eğitimi öğretmen adaylarının empatik eğilim düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(3), 27–33.