LİSE ÖĞRENCİLERİNİN REKREASYONEL FAALİYETLERE EĞİLİMLERİ VE KATILIMLARINA ENGEL OLAN FAKTÖRLER

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 3, 437 - 449, 10.12.2020

Çağatay Çavdar Mehtap Yıldız

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve katılımlarına engel olan faktörleri belirlemektir. Araştırmanın örneklem grubunu; Konya İli Ereğli İlçesinde 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılında, 9, 10, 11, 12. sınıflarında öğrenim gören yaş ortalaması 16,4±1,21 olan 209 kadın, 176 erkek toplam 385 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın ilk bölümünde öğrencilerin kişisel özelliklerini belirleyen (yaş, cinsiyet, okul, sınıf vb.) demografik sorular, ikinci bölümünde öğrencilerin boş zaman imkânları ve rekreasyonel eğilimlerini belirlemeye yönelik sorular yer almaktadır. 3. bölümde ise “Boş Zaman Engelleri Ölçeği (BZEÖ)” kullanılmıştır. Araştırmada, tanımlayıcı sayım bilimi verileri, sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma ile hesaplanmıştır. İki kategorik veri arasındaki ilişkiyi incelemeyi sağlayan ki-kare (x2) testi yapılmış, değişkenlerin ilişki düzeyi hesaplanırken r×r sayıda tablolarda Contingency Coefficient, r×c sayıda tablolarda Cramer’s V değeri incelenmiştir. BZEÖ alt boyutlarının, cinsiyet değişkenlerine göre karşılaştırmasında bağımsız iki örneklem t testi; okul, sınıf değişkenlerine göre karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi testi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre öğrencilerin yarısına yakınının (%41,1) boş zamanlarını ev içi etkinliklere katılarak geçirdiği tespit edilmiştir. Katılımcıların lise ve ikamet edilen ilçenin rekreasyonel alan yeterlilikleri incelendiğinde, %40,3’ü lisenin rekreasyonel alanlarını yeterli bulduğunu, %28,3’ü ikamet edilen ilçenin rekreasyonel alanlarını kısmen yeterli bulduğunu ifade etmiştir. Boş zaman değerlendirme açısından bakıldığında, 10 saat ve üzeri boş zamana sahip öğrencilerin yalnızca %5,7’si liselerin rekreasyonel alanlarını kullandığını belirtmiştir. Rekreasyonel faaliyetlere katılımı engelleyen faktörler açısından öğrencilerin en önemli gördüğü durumlar; tesislerin ve tesis donanımının yetersiz olması, rekreasyonel etkinliklere nerede katılacağını bilmemeleri olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Serbest zaman, rekreasyon, katılım engeli

Kaynakça

• 1. Akoğuz N. (2012). Özel okullar ve devlet okulları arasındaki rekreatif etkinliklerin karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• 2. Alan O. (2018). Edirne il merkezinin rekreasyon faaliyetlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Edirne.
• 3. Alexandris K., Carroll B. (1997). Demographic differences in the perception of constraints on recreational sport participation: Results from a study in Greece. Leisure Studies. 16(2), 107-125.
• 4. Alexandris K., Carroll B. (1997). An analysis of leisure constraints based on different recreational sport participation levels: Results from a study in Greece. Leisure Sciences. 19(1), 1-15.
• 5. Arslan E., Namlı AY., Doğaner S. (2018). Üniversite öğrencileri neden aktif değiller? Katılımsal engeller. Spormetre. 16(4), 140-150.
• 6. Barcelona R. (2002). Student involvement in campus recreational sports activities and gains in team-functioning. Larnet-The Cyper Journal of Applied Leisure and Recreation Research. 21, 1-15.
• 7. Bosna OŞ., Bayazıt B., Yılmaz O. (2017). Üniversite öğrencilerinin rekreasyonel etkinliklere katılımlarına engel olan faktörlerin incelenmesi (Üsküdar Üniversitesi Örneği). Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi.13(2), 200-211.
• 8. Bulut M., Koçak F. (2016). Hazırlık öğrenimi gören kadın üniversite öğrencilerin rekreatif etkinliklere katılmalarını engelleyen faktörlerin belirlenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi. 7(2), 61-71.
• 9. Cerin E., Leslie E., Sugiyama T., Owen N. (2010). Perceived barriers to leisure-time physical activity in adults: An ecological perspective. Journal of Physical Activity and Health. 7, 451-459.
• 10. Culp RH. (1998). Adolescent girls and outdoor recreation: A case study examining constraints and effective programming. Journal of Leisure Research. 30(3), 356-379.
• 11. Çoruh Y. (2013). Üniversite öğrencilerinin rekreasyonel eğilimleri ve rekreasyonel etkinliklere katılımına engel olan faktörler (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 12. Damianidis C., Kouthouris C., Alexandris K. (2007). Perceived constraints on extracurricular sports recreation activities among students: The case study of schools of Livadia city in Greece. Inquiries in Sport and Physical Education. 5(3), 379-385.
• 13. Ekici S., Yenel F. (2002). Yükseköğretim gençliğinin boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıkları ve turizme katılımları üzerine bir araştırma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi., 6(1), 123-134.
• 14. Emir E. (2012). Rekreatif etkinliklere katılımın önündeki engellerin belirlenmesi: Üniversite öğrencileri örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Trabzon. 15. Gamgam H., Altunkaynak B. (2008). Parametrik Olmayan Yöntemler: SPSS Uygulamalı. Gazi Kitabevi, Ankara.
• 16. Gümüş H. (2012). Fiziksel aktivite için park ve rekreasyon alanlarına gelen kullanıcıların mekân seçimini ve fiziksel aktiviteye katılımını etkileyen faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 17. Gürbüz B., Öncü E., Emir E. (2012). Leisure contraints questionnaire: Testing the construct validity. 12th International Sports Sciences Congress, 12-14 December, 339-343, Denizli. Turkey.
• 18. Gürbüz B., Henderson KA. (2014). Leisure activity preferences and constraints: Perspectives from Turkey. Word Leisure Journal. 56(4), 300-316.
• 19. Kahraman G., Çolak E., Bayazıt B., Yılmaz O. (2017). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere katılmalarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 7(1), 28-40.
• 20. Karaçar E., Paslı MM. (2014). Turizm ve otel işletmeciliği programı öğrencilerinin rekreasyonel eğilimleri ve rekreasyonel etkinliklere katılımına engel olan faktörler. Turizm Akademik Dergisi. 1(1), 29-38.
• 21. Karaküçük S. (2005). Rekreasyon boş zamanları değerlendirme. Gazi Kitabevi, Ankara.
• 22. Karaküçük S., Gürbüz B. (2006). Boş zaman sınırlılık ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalışması. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 3-5 Kasım, Muğla. Türkiye.
• 23. Karasar N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• 24. Kaya F. (2007). Bartın kent halkının rekreasyonel eğilim ve taleplerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 25. Kurumlu Y. (2014). ankara ili 11. sınıf öğrencilerinin serbest zaman ve sportif açıdan serbest zaman faaliyetlerine katılımlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 26. Mahiroğlu A. (2016). Üniversite öğrencilerinin rekreatif etkinliklere katılımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• 27. Masmanidis T., Gargalianos D., Kosta G. (2009). Perceived contraints of Greek university students’ participation in campus recreational sport programs. Recreational Sports Journal. 33, 150-166.
• 28. Önal A. (2007). Ev hanımlarının rekreasyon faaliyetlerine katılımlarının ve beklentilerinin tespiti (İstanbul Anadolu Yakası Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• 29. Özbay Ö. (2009). Çapraz tablo analizi nasıl yapılır?: Pratik bir açıklama. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları. 9, 459-470.
• 30. Özşaker M. (2014). Gençlerin serbest zaman aktivitelerine katılamama nedenleri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 14(1), 126-131.
• 31. Paksoy M., Çalık F., Yaşartürk F., Çimen K. (2016). Abdullah Gül Üniversitesi öğrencilerinin rekreasyon etkinliklerine katılımını etkileyen faktörler. International Journal of Science Culture and Sport. 4(Özel Sayı 1), 39-50.
• 32. Paktaş Y. (2001). Rekreasyonel merkezler ve bu merkezlerden üniversite öğrencilerinin yararlanma durumu (Tokat Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 33. Tabachnick BG., Fidell LS. (2013). Using multivariate statistics. Pearson Publisher, Boston.
• 34. Temir Ö., Gürbüz B. (2012). Rekreasyonel aktivitelere katılımın önündeki engellerin incelenmesi. I. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı. 1040-1045, Antalya. Türkiye.
• 35. Ural A., Kılıç İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık, Ankara.
• 36. Uzun M., İmamoğlu O., Yamaner F., Deryahanoğlu G., Yamaner G. (2017). Rekreatif etkinliklere katılımı engelleyen faktörlerin incelenmesi: Kız lisesi örneği. Journal of Human Sciences. 14(1), 950-962.
• 37. Yaşartürk F. (2013). Lise ve üniversite öğrencilerinin rekreatif eğilimlerinin belirlenmesi (Bartın İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 38. Yaşartürk F., Uzun M., İmamoğlu O., Yamaner F. (2016). Sedanter kadınların rekreatif etkinliklere katılımlarının önündeki engellerin incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport. 4(Özel Sayı 3), 789-803.