SEYFÜ’L-MÜLÜK İLE BEDİÜ’L-CEMÂL HİKÂYESİ’NİN MOTİFLERİ ÜZERİNE

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 113 - 125, 27.12.2020

Hilmi Savur

https://doi.org/10.48174/buaad.825662

Öz

Ferec Ba’de’ş-Şidde hikâyeleri, zorluktan sonra gelen kolaylık, kederden sonra gelen sevinç hikâyeleridir. Hikâyeler içerisinde yer alan kahramanlar öncelikle sıkıntı ve acı olaylarla karşılaşıp daha sonra başlarına felâketler gelmektedir. Hikâye kahramanları karşılaştıkları zorlukları aşıp rahata ve huzura kavuşmaktadırlar. Bu hikâyelerin çoğunluğunun sonunda ahlâkî bir ders verilmektedir. Ferec Ba’de’ş Şidde Hikâyeleri’nde yer alan çoğu hikâyelerin anonim Türk halk hikâyeleri ile motif ve epizot açısından büyük benzerliklerin olduğu görülmektedir. Bu çalışmamızda Ferec Ba’de’ş Şidde Hikâyeleri içerisinde yer alan 26 numaralı “Seyfü’l- Mülûk ile Bediü’l- Cemâl Hikâyesi” incelenmiştir. Hikâye içerisinde yer alan motifler tespit edilip diğer anonim halk hikâyeleri ile karşılaştırılması yapılmıştır. Karşılaştırmalar Türk Mitolojisi ve Türk halk kültüründe yer alan motiflerle açıklanmaktadır. Çalışma içerisinde Mitolojik Hayvanlar, Baştan Geçeni Hikâye Etme, Geleceği Önceden Takdir Edilen Kahraman, Yeminler ve Antlar, Gelenekler, Âşık Olma, Çocuklara Ad Verme, Formilistik Sayılar: 40 ve 5, Sihrin Bozulması ve Sihirli Nesneler, Sihir, Realist Rüya, Gurbete Gidiş ve Dönüş ve Padişah motifleri tespit edilmiş detaylı açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halk Edebiyatı, Halk Hikâyeleri, Motif, Seyfü'l-mülük, Ferec Ba'de'ş-Şidde

The Motifs of the Story of Seyfü’l-Mülük and Bediü’l-Cemâl

Öz

The stories of Ferec Ba’s-Şidde are the stories that the easiness after hardship, and the joy that comes after grief. The heroes in the stories first encounter troubles and painful events, and then they run into disasters. The heroes of the story overcome the difficulties that they encounter and find comfort and peace. A moral lesson is given at the end of the majority of these stories. It is seen that most of the stories in Ferec Ba’de’s Şidde Stories have great similarities with the anonymous Turkish folk talks in terms of motif and episode. In this study, the “Hikâyet (-i) bîst <ü> şeşüm ez-ân Bâg (-i) İrem ve Bedi’ülcemâl ve Şehzâde Seyfülmülük” numbered 26, which is included in the Stories of Ferec Ba’de’s Şidde, has been examined. The motifs in the story were determined and compared with other anonymous folk tales. The comparisons are explained with the motifs in Turkish Mythology and Turkish folk culture. In the study, Mythological Animals, Telling the Past, Predestined Hero, Oaths and Vows, Traditions, Falling in Love, Naming Children, Formal Number: 40, Distortion pf Magic and Magical Objects, Magic, Realist Dream, going to the Foreign Lands and Return, and Sultan motifs were determined and explained in detail.

Anahtar Kelimeler

Folk Literature, Folk Tales, Ferec Ba’de’ş Şidde, Seyfülmülük, Motif

Kaynakça

• Alptekin, A. B. (1999). Kirmanşah Hikâyesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Alptekin, A. B. (2016). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çoruhlu, Ahmet Yaşar. (2006). Türk Mitolojisinin Anahatları. Ankara: Kabalcı Yayınevi.
• Çulha, T. (2017). Seyfü’l-Mülûk İle Bediü’l-Cemâl Hikâyesi (Kırım Karay Rivayeti). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Elçin, Ş. (2017). Kerem İle Aslı Hikâyesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ergin, Muharrem (2016). Dede Korkut Kitabı 12. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (2000). Dede Korkut Hikâyeleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları /252.
• Hazaı, G. , Tıetze, A. (2017). Ferec Ba’d eş-Şidde Cilt:1 İnceleme-Metin. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Kalafat, Y. (2020). Yaşayan Türk Halk İnançlarında Büyü-1. İstanbul: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları.
• Kayabaşı, R. G. , Savur, H. (2018). Ömer Seyfettin’in Şiirlerinde Türk Kültürü Unsurları. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies. (68) 1, 99-117.