GAYRİ MÜSLİMLERLE (YAHUDİ VE HIRİSTİYANLARLA) İLİŞKİLERDE DOSTLUK MESELESİ

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 1, 20 - 38, 03.08.2014

Yrd. Doç. Dr. Sabri Demirci

https://doi.org/10.18026/cbusos.57452

Öz

In Qur'an “O ye who believe! Do not be friends the Jews and the Christians”in the sense that verses such as banning as with, “All of the People of the Book are notalike...”, “but chaste women among the People of the Book, revealed before yourtime.... they are lawful to you.” in the sense be friendly there are verses giving ordersand recommendations.At first glance, in this article supports the understanding of these twoseemingly verse, by addressing, in verse mentioned by the expression “People of theBook”, “ to make friends” are, what is to meant, what is forbidden friendship, peacefulapproach to the meaning of the verse ordering, under the light of the evaluation ofcommentators and in history Muslims - the People of the Book relationships werestudied with examples of implementation to occur.As long as they enter into hostility against Muslims relations with nonMuslims The basic principles of the Koran-Quran and under Hz. Messenger'sapplication is based on peace and tolerance, non-Muslims in Islamic societies theirreligion - their cultural identity while preserving in security see we that to live.

Anahtar Kelimeler

Jews, Christians, the People of the Book, non-Muslim, to makefriends, relations.

GAYRİ MÜSLİMLERLE (YAHUDİ VE HIRİSTİYANLARLA) İLİŞKİLERDE DOSTLUK MESELESİ

Öz

Kur`an ı - Kerim`de “Yahudi ve Hıristiyanları veli/ dost edinmeyin “ manasındaayetler olduğu gibi, “Kitap ehlinin hepsi bir değildir...” , “sizden önce kendilerine kitapverilenlerin kadınları... size helaldir.”anlamında dost olmayı gerektiren emir vetavsiyeler veren ayetler vardır. Bu makalede bu iki anlayışı ilk bakışta destekler gibigörünen ayetleri ele alarak, ayetlerde geçen Ehl-i Kitap ve “veli edinmek” ifadesi ileneyin kastedildiği, yasaklanan dostluğun ne olduğu, barışçı yaklaşımı emreden ayetlerinne anlama geldiği, müfessirlerin değerlendirmeleri ışığında ve tarihte Müslüman - Ehl-ikitap ilişkileri uygulamasının nasıl cereyan ettiği örnekleriyle incelendi. Müslümanlarakarşı düşmanca tavırlar içine girmedikleri sürece gayri müslimlerle ilişkilerin Kur'an-ıKerim'in temel prensipleri ve Hz. Peygamber'in uygulaması çerçevesinde barış vehoşgörüye dayanır, gayri müslimler İslam toplumu içinde tarih boyunca kendi dini kültürel kimliklerini koruyarak güven içinde yaşamışlardır.

Anahtar Kelimeler

Yahudi, Hıristiyan, Ehl-i kitap, gayri Müslim, dostedinmek, ilişkiler.

Kaynakça

• ADEVÎ, Ebu Abdillah Mustafa b. El-Adevi, (2004/1425), Et-Teshil li Te`vili`t-Tenzil Tefsiru Sureti`l- Maide fi Sual ve Vecevab, Mekke. ASLAN, Ömer (2005), Kurân ve Hoşgörü, Ankara.
• AYDÜZ, Davut (2005), Tarih Boyunca Dinlerarası Diyalog, Işık Yay. İzmir.
• AYDIN, Mehmet (1994), “Hıristiyanlık”, DİA, XVII, s.s. 340-342, İstanbul.
• BATUHAN, Hüseyin (1959), Batı’da Tolerans Fikrinin Gelişimi, İstanbul.
• BUHARÎ, Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih/Sahihu Buharî, Mektebetu’l-Hadis eş-Şerif ve Ulumuhu, Ummu’l Kitab ve’d-Dirasatu’s-Sunne Elektroniyye, [e-mail] ve [e-mail]
• ÇAĞRICI, Mustafa (1994), “Dostluk”, DİA, IX, s.s. 511-513, İstanbul.
• ____________, “Kardeşlik”, DİA, XXIV, s.s. 485-486, İstanbul.
• ÇALIŞKAN, İbrahim (1986), İslam Ceza Hukukunda Gayr-i Müslimlerin Statüsü (doktora tezi. 1986), AÜ ilahiyat Fak.
• DEMİRTAŞ, Kenan, (http://moralhaber.net) “Yahudileri ve Hıristiyanları dost edinmeyin!"
• EMİROĞLU, Tahsin (1980), Esbab-i Nüzul, Konya.
• GÜÇ, Ahmet (2001), “Hz. Peygamber Döneminde MüslümanHıristiyan Münasebetleri”, 2000 Yılında Hıristiyanlık Sempozyumu, (9-10 Haziran), Ankara.
• HAMİDULLAH, Muhammed (1405/1985), el-Veşa'iku´s-siyasiyye, Beyrut.
• _____________, (1967/1386), İslam Peygamberi (terc. Mutlu, Said), İstanbul.
• İBN KAYYİM el-Cevziyye (1381/ 1961), Ahkamü ehl-i Zimme (nşr. Selahaddin el-Müneccid), Dımaşk.
• İBN KESİR, Ebu’l- Fida İsmail (1984) Hadislerle Kur`an-ı Kerim Tefsiri, İstanbul, Çağrı Yayınları.
• İBN MANZUR, (1303/1877), Lisanu`l-Arab, Daru`l-Maarif, Kahire. KARAFİ, (1302), el-Furuk, Tunus.
• KARDAVİ, Yusuf (1412 / 1992), Gayrü'l-Müslimin fi' l-müctema 'i'l- İslami, Beyrut.
• KASIMİ, Muhammed Cemaluddin (1978), Mehasinu`t-Te´vil, Beyrut.
• KAYA, Remzi (2000), Kur’ân’da Dostluk İlişkileri, İstanbul.
• __________, “Ehl-i Kitap”, DİA, X, s.s. 516-519, İstanbul.
• MÜSLİM b. Haccac en-Nisaburî el-Kuşeyrî, el-Camiu’s-Sahih/Sahihu Muslim, Ummu’l Kitab ve ed-Dirasat Elektronkiyye, [e-mail].
• MALİK B. ENES, (1992), Muvatta', İstanbul.
• KURTUBİ, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed (1427/2006),el-Cami'u li Ahkamu`l- Kur`an, Kahire.
• NASR, Seyyid Hüseyin (1985), İslam, İdealler ve Gerçekler (trc. Ahmet Özel), İstanbul.
• NURSİ, Bediüzzman Said (1996), Münazarat, Kaynaklı İndeksli Risalei Nur Külliyatı, Nesil Yayınları, İstanbul.
• OLGUN, İbrahim - Cemşit Drahşan (1966), Farsça-Türkçe Sözlük, Ankara.
• ÖZEL, Ahmet (1991) İslam Hukukunda Ülke Kavramı, İstanbul.
• ________ “Gayri Müslim”, DİA, XII, s.s. 418-427, İstanbul.
• _________”CİHAD”,DİA, VII, s.s. 527-531,İstanbul.
• RAZİ, Fahruddin (1411/1990), Mefatihu’l- Gayb, Beyrut- Lübnan. Risale Forum® Copyright © 2005 – 2013.
• RIZA, Muhammed Reşid (1366-1947),Tefsiru’l- Kur’ani’lHâkim,(Tefsiru`l-Menar), Kahire.
• SUYUTİ, Celaluddin (1379/1959) Lübabu’n- Nukul fi Esbabu’n- Nüzul, Kahire.
• ŞENER, Mehmet, ”HAYVAN”, XVII, 92-98, İstanbul.
• ŞİBLİ, Nu'mani (1965), Bütün Yönleriyle Hz. Ömer ve Devlet İdaresi (trc. Talip Yaşar Alp), İstanbul.
• TABERİ, Ebu Ca`fer Muhammed b. Cerir (1995/ 1415), Cami`u`lBeyan an Te`vili Ay`il- Kur`an, Beyrut.
• TARİKİ, Abdullah b. İbrahim (1414), el-İsti'ane bi-gayri'l Müslimin fi'l -fıkhi'l-İslam, Beyrut.
• VAHİDİ, Ebu Ali (1991), Esbab’ün- Nüzul, Daru`l- Kutubi`l- İlmiyye, Beyrut.
• YAMAN, Ahmet, “ Savaş”, DİA, XXXVI, s.s. 189-194, İstanbul.
• YAZIR, Elmalılı Hamdi (1935), Hak Dini Kur`an Dili, İstanbul