19. Yüzyılda Gördes Nüfusu

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 4, 502 - 521, 29.12.2024

Ferhat Berber

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1568231

Öz

Bugün Manisa ilinin bir ilçesi olan Gördes, Osmanlı döneminde Saruhan Sancağı’nın bir kazasıydı. Çok az gayrimüslim nüfus barındıran Gördes, özellikle halıcılık alanında önemli bir yere sahipti. Osmanlı demografik yapısında önemli değişimlerin görüldüğü 19. Yüzyılda Gördes’in bu değişimlerden çok etkilenmediği görülmektedir. Bu çalışmada kazanın 19. Yüzyıldaki nüfus kayıtları incelenecektir. Bir asır boyunca kaza nüfusunun ele alınması önemlidir. Çünkü günümüzde Gördes, nüfus haraketliliği bakımından oldukça stabil bir görünüm sergilemektedir. Oysa 19. Yüzyıl kayıtlarında, yine kozmopolit bir yer değilse de, bugünden daha yoğun bir hareketlilik içerdiğine dair izler bulunmaktadır. Çalışma bu yönleriyle, özellikle tarihi demografi ve beşeri coğrafya çalışanların ilgisini çekme potansiyeli taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gördes, Manisa, Saruhan, Osmanlı, Nüfus

Population of Gordes in the 19. Century

Öz

Gördes, which is today a district of Manisa province, was a district of Saruhan Sanjak during the Ottoman period. Gördes, which had a very small non-Muslim population, had an important place especially in the field of carpet weaving. It is seen that Gördes was not much affected by these changes in the 19th century, when significant changes were seen in the Ottoman demographic structure. In this study, the population records of the district in the 19th century will be examined. It is important to address the accident population over the course of a century. Because today, Gördes displays a very stable appearance in terms of population mobility. However, there are traces in the records of the 19th century that, although it was not a cosmopolitan place, it contained more intense activity than today. With these aspects, the study has the potential to attract the attention of those who study historical demography and human geography.

Anahtar Kelimeler

Gordes, Manisa, Saruhan, Ottoman, Population

Kaynakça

• Özekmekçi, M.M. (2021). 1830’ların Nüfus Defterlerinden Hareketle Osmanlı’da Askere Alınacakların Tespiti. Belgi Dergisi, S. 22, s. 747-770. Sakin, O. (2008). Osmanlı’da Etnik Yapı 1914 Nüfusu. İstanbul: Ekim Yayınları. Serçe, E. (1998). İzmir ve Çevresi Nüfus İstatistiği 1917. İzmir: Akademi Kitabevi. Sezer, M. (2019). 1642 Tarihli Avârız Defterine Göre Gördes Kazası. Erzurum Teknik Üniversitesi SBE Dergisi, S. 8, s. 75-92. Yurt Ansiklopedisi (1982-1983). Manisa Maddesi. Yurt Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul: Anadolu Yayıncılık. Zorlu, D. (2003). Aydın Vilayet ve Maarif Salnamelerine Göre Gördes Kazası (1878-1908). (Yüksek Lisans Tezi, Bakırçay Üniversitesi, İzmir). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/