Covid-19 Salgın Sürecinde Kaygı Düzeyi ve Beslenme Tutumu İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 20, 27 - 37, 23.06.2022

Merve Dalmaz , Sezgül Şahin

Öz

Bu araştırmanın amacı covid-19 pandemi sürecinde bireylerin kaygı düzeyi ve beslenme tutumu ilişkisini incelemektir. İstanbul’da ikamet eden 20 ile 65 yaş arası bireyler araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmaya 276 kadın ve 176 erkek olmak üzere 452 kişi katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Beck Anksiyete Ölçeği ve Hollanda Yeme Davranışı Anketi kullanılmıştır. Kişisel bilgi formunda demografik bilgileri içeren sorulara ek olarak Covid-19 ile ilgili haberleri takip etme sıklığı, alınan tedbirler ve endişelenme nedeni gibi sorulara da yer verilmiştir. Verilerin analizi SPSS 20.0 paket programı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde Mann Whitney U testi ve Spearman Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre katılımcıların yarısından fazlası virüsü sevdiklerine bulaştırmaktan endişe duymaktadır. Kadınların anksiyete düzeyleri erkeklerin aksiyete düzeylerine göre daha yüksektir. Kısıtlayıcı yeme ile anksiyete arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Dışsal yeme ile anksiyete arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Fakat duygusal yeme ile anksiyete arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Evde kalınan süre boyunca gıdaya erişim kolaylığının ve evde geçirilen zamanın uzamasının, mevcut kaygı düzeyi ile birlikte dışsal yeme tutumunu ve kısıtlayıcı yeme tutumunu tetiklediği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, beslenme, kaygı

Kaynakça

• Ainsworth MDS, Bell SM. (1969). Some contemporary patterns of mother-infant interaction in the feeding situation. In: Ambrose A, ed. Stimulation in early infancy. London: Academic Press.Balkhair, AA. (2017). Covid-19 pandemic: a new chapter in the history of ınfectious diseases. Oman Medical Journal. 35(2):123.
• Ball-Rokeach SJ, DeFleur ML. (1976). A dependency model of mass-media effects. Communication Research. 3(1):3-21.
• Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. J Consult Clin Psychol. 56:893-897.
• Biçer İ, Çakmak C, Demir H, Kurt ME. (2020). Koronavirüs anksiyete ölçeği kısa formu: türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anatolian Clinic Journal of Medical Sciences. 25(1):216-225.
• Brooks SK, Webster RK, Smith LE, et al.(2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet. 395:912-920.
• Carod-Artal, FJ. (2020). Neurological complications of coronavirus and COVID-19. Revista de Neurologia. 70(9):311-322.
• Çırakoğlu OC. (2011). Domuz Gribi (H1N1) salgınıyla ilişkili algıların, kaygı ve kaçınma düzeyi değişkenleri bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi. 26(67):49-64.
• Ganley R. (1989). Emotion and eating in obesity: A review of literature. International Journal of Eating Disorders. 8:343-361.
• Gibson-Smith, D., Bot, M., Brouwer, IA., Visser, M., Giltay, EJ., Penninx, BWJH. (2020). Association of food groups with depression and anxiety disorders. Eur J Nutr. 59:767–778.
• Güzey M. (2014). Kadınlarda ağırlık yönetiminin yeme tutum davranışı üzerine etkisinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara, Türkiye: Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Hawryluck L, Gold WL, Robinson S, Pogorski S, Galea S, Styra R. (2004). SARS control and psychological effects of quarantine, Toronto, Canada. Emerging Infectious Diseases. 10(7):1206.
• Hearon BA, Utschig AC, Smits JAJ, Moshier SJ, Otto MW. (2013). The role of anxiety sensitivity and eating expectancy in maladaptive eating behavior. Cognitive Therapy and Research. 37:923-933.
• Herman CP, Mack D. (1975). Restrained and unrestrained eating. Journal of Personality. 143:647–660.
• Katagiri R, Asakura K, Kobayashi S, Suga H, Sasaki S. (2014). Low intake of vegetables, high intake of confectionary, and unhealthy eating habits are associated with poorsleep quality among middle-aged female Japanese workers. J Occup Health. 56(5):359-68.
• Kring, A. M., & Johnson, S. L. (2015). Anormal Psikoloji. (M. Şahin, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Lambrinakou S, Katsa ME, Zyga S, et al. (2017) Correlations between nutrition habits, anxiety and metabolic parameters in greek healthy adults. Advances in Experimental Medicine and Biology. 987:23-34.
• Leung GM, Ho LM, Chan SK, et al. (2005). Longitudinal assessment of community psychobehavioral responses during and after the 2003 outbreak of severe acute respiratory syndrome in Hong Kong. Clinical Infectious Diseases. 40(12):1713-1720.
• Lowe MR, Butryn ML. (2007). Hedonic hunger: a new dimension of appetite? Physiol Behav. 91:432–9.
• Macht M. (2008). How emotions affect eating: a five-way model. Appetite. 50:1-11.
• Nakamura M, Miura A, Nagahata T, Shibata Y, Okada E, Ojima T. (2019). Low zinc, copper, and manganese ıntake is associated with depression and anxiety symptoms in the Japanese working population: findings from the eating habit and well-being study. Nutrients. 11(4):847.
• Razaz JM, Mohebi Z, Faraji MH, Houshiarrad A, Eini-Zinab H, Haris MA. (2019). The association between depression, anxiety, stress and dietary behavior in female students. Tehran University Medical Journal. 76(10):672-677.
• Rubin GJ, Wessely S. (2020). The psychological effects of quarantining a city. BMJ (Clinical research ed.). 368:m313. Doi: 10.1136/bmj.
• Salehi-Abargouei, A., Esmaillzadeh, A., Azadbakht L, et al. (2019). Do patterns of nutrient intake predict self-reported anxiety, depression and psychological distress in adults? SEPAHAN study. Clinical Nutrition. 38(2):940-947.
• Serin Y, Şanlıer N. (2018). Duygusal yeme, besin alımını etkileyen faktörler ve temel hemşirelik yaklaşımları. J Psychiatric Nurs. 9(2):135-146.
• Shi Z, McEvoy M, Luu J, Attia J. (2008). Dietary fat and sleep duration in Chinese men and women. Int J Obes (Lond). 32(12):1835–40.
• Şahin, M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD). 6(10):117-135.
• Taheri S, Lin L, Austin D, Young T, Mignot E. (2004). Short sleep duration is associated with reduced leptin, elevated ghrelin, and increased body mass index. PLoS Med. 1(3):62.
• Tekok AK. (1988). An analysis of the Dutch eating behavior questionnaire and its correlation with neurotic personality traits [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Ankara, Türkiye: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Ulusoy M, Şahin N, Erkman H. (1998). Turkish version of The Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. J Cogn Psychother: Int Quaterly. 12:28-35.
• Van Strien T, Frijters JE, Bergers G, Defares PB. (1986). The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. International Journal of Eating Disorders. 5(2):295-315.
• Van Strien T, Schippers GM, Cox WM. (1995). On the relationship between emotional and external eating behavior. Addict Behav. 20(5):585‐594.
• Waller G, Osman S. (1998) Emotional eating and eating psychopathology among non‐eating‐disordered women. International Journal of Eating Disorders. 23(4):419-424.
• Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. (2004) SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Zellner, DA., Loaiza, S., Gonzalez, Z., et al. (2006). Food selection changes under stress. Physiol Behav. 87:789-93.