A REVIEW ON BARTIN MANIS

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 122 - 138, 06.07.2024

Burcu Ceryan

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.1494971

Öz

Abstract
The mani genre, which is one of the important genres of folk poetry, has never lost its importance even though it has experienced some changes and transformations over time. The 'tradition of singing mani', which emerged from the mani verse form and genre, has been passed down through generations for centuries and has survived until today. However, it could not escape being negatively affected by cultural changes, migrations and most importantly, technology that occurred over time.
Bartın province is one of the important and developing provinces in the Western Black Sea Region of Turkey in terms of its historical, touristic values, forests and natural beauties. The tradition of singing mani in Bartın still continues, although not as before, despite all the negative changes mentioned above. The tradition of singing mani, which is performed especially in public environments in the region, comes to the fore during large gatherings. These can be listed as weddings, henna nights, holidays and various celebration times. In this context, the tradition of singing mani in Bartın appears as a tradition that has changed from past to present and includes social and cultural values. In this study, it is aimed to help transmit the tradition of mani singing correctly to future generations by identifying the areas where this tradition continues. In the context of this purpose, the manis compiled by Selahattin Çilsüleymanoğlu from the Bartın region were classified and various headings were revealed, and examples were examined under these headings.
Keywords: Bartın, Culture, Mani, Tradition, Tradition of Saying Mani.

Anahtar Kelimeler

Bartın, Culture, Mani, Tradition, Tradition of Saying Mani

Bartın Manileri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Öz
Halk şiirinin önemli türlerinden olan mani türü zaman içinde kimi değişim ve dönüşümler yaşasa da önemini hiç kaybetmeyen bir tür olmuştur. Mani nazım şekli ve türünün ortaya çıkardığı ‘mani söyleme geleneği’ de yüzyıllardan bu yana kuşaklar boyunca aktarılarak günümüze kadar yaşamıştır. Ancak zamanla meydana gelen kültürel değişimler, göçler ve en önemlisi de teknolojiden olumsuz yönde etkilenmekten kaçamamıştır.
Bartın ili, Türkiye’nin Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alan tarihî, turistik değerleri, ormanları ve doğal güzellikleri yönünden önemli ve gelişmekte olan illerden biridir. Bartın'da mani söyleme geleneği, yukarıda bahsedilen tüm olumsuz değişimlere rağmen eskisi gibi olmasa da hâlâ devam etmektedir. Yörede bilhassa toplu ortamlarda icra edilen mani söyleme geleneği büyük toplanma zamanlarında daha çok ön plana çıkmaktadır. Bunlar düğünler, kına geceleri, bayramlar ve çeşitli kutlama zamanları olarak sıralanabilir. Bu bağlamda Bartın'da mani söyleme geleneği geçmişten günümüze kadar değişerek gelen, sosyal ve kültürel değerleri de içinde barındıran bir gelenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada da bu geleneğin devam ettiği alanları tespit ederek mani söyleme geleneğinin gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılmasına yardımcı olmak amaçlanmıştır. Bu amaç bağlamında, Selâhattin Çilsüleymanoğlu tarafından Bartın yöresinden derlenen maniler tasnif edilmiş ve çeşitli başlıklar ortaya çıkarılmış, bu başlıklar altında da örnekler incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bartın, Kültür, Mani, Gelenek, Mani Söyleme Geleneği.

Anahtar Kelimeler

Bartın, Kültür, Mani, Gelenek, Mani Söyleme Geleneği

Kaynakça

• Akalın, Sami - Şimşek, Esma. “Mâniler”. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. Haz. Önder Göçgün. 251-297. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2003.
• Artun, Erman. “Adana’da Mâni Söyleme Geleneği”. Adana Halk Kültürü Araştırmaları I. 1-34. Adana: Adana Büyük Şehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2000.
• Asma, Çetin. Bartın Kültür ve Turizm Envanteri: Mitolojiden Gezginlere. Bartın: Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, 2007.
• Bayraktar, Müge - Erol Çalışkan, Şerife Seher. “Yol ve Yolculuğun Uğrak Noktası: Bartın Türküleri”. Yol Kitabı. 99-115. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları, 2022.
• Boratav, Pertev Naili. “Mâni”. İslâm Ansiklopedisi. 1: 285-286. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 2000.
• Büyükokutan, Aslı. “Muğla Yöresi Alevî Türkmenlerinde Mâni Söyleme Geleneği”. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 13/41, (2007): 255-267.
• Çelik, Ali. “Mânilerdeki Gizler ve Bayburt Mânileri”. Millî Folklor Dergisi 13/51, (2001): 100-108.
• Çilüleymanoğlu, Selahattin. Bartın Halk Kültürü, Cilt 2. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1996.
• Dilçin, Cem. Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005.
• Dizdaroğlu, Hikmet. Halk Şiirinde Türler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1969.
• Ekici, Metin. “Ödemiş Yöresi Mânileri Üzerine Bir Değerlendirme”. Motif Halk Oyunları Dergisi 31, (2002): 24-27.
• Elçin, Şükrü. Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.
• Erol Çalışkan, Şerife Seher. “Bartın’da Düğün Geleneklerinin Dünü ve Bugünü”. Teke Dergisi 8/1, (2019): 413-445.
• Erol, Şerife Seher. “Bartın’da Özel Günler; Bayram, Tören ve Kutlamalar”, UKHAD 1/1, (2015): 43-68.
• Gümüş, Şule. “Sivas Manileri Üzerine Bir İnceleme”. Sivas Folkloru Üzerine Yazılar. 15-59. İstanbul: Kriter Yayınevi, 2023.
• Karabaş, Seyfi. Bütüncül Türk Budunbilime Doğru. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1999.
• Kaya, Doğan. Anonim Halk Şiiri. Ankara: Akçağ Yayınları, 1999.
• Sözbir, Feride Uğrun. Bartın İl’inin Sürdürülebilir Turizm Potansiyelinin İrdelenmesi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, 2010.