Investigation of Lullabies in Hakkari Region in terms of Values

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 14, 19 - 32, 31.12.2024

Davut Açar , Abdulkadir Demir

https://doi.org/10.36731/cg.1472549

Öz

This ethnographic study, based on the examination of 27 lullabies from the Hakkari region, reveals that lullabies encapsulate not only social, cultural, and spiritual values but also themes and codes such as family bonds, social solidarity, harmony with nature, professional identity, traditional roles, and emotional expression. The research highlights the contribution of lullabies to the socialization process in child development and their significant role as a cultural heritage tool reflecting the musical and cultural spirit of the region. Themes like intra-family relationships and role expectations, the relationship between nature and humans, shape individuals' perceptions of life and their interactions with the world around them; while themes of love, care, and affection unveil the deep spiritual and emotional layers of lullabies. The study asserts that the themes and codes transmitted through these lullabies play a critical role in the transmission of societal values, moral judgments, and cultural teachings from one generation to the next, thereby functioning as a communication tool beyond just aiding sleep, within social and cultural contexts. These themes and codes are recognized as valuable elements that reflect the rich cultural and social fabric of the Hakkari region and contribute to the revival of a cultural heritage on the brink of being forgotten.

Anahtar Kelimeler

Ethnographic research, cultural heritage, lullabies, values.

Hakkari Yöresinde Dillendirilen Ninnilerin Değerler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu etnografik çalışmada ele alınan Hakkari yöresine ait 27 ninni üzerinden yapılan incelemeler, ninnilerin sosyal, kültürel ve manevi değerlerin yanı sıra aile bağları, toplumsal dayanışma, doğa ile uyum, mesleki kimlik, geleneksel roller ve duygusal ifade gibi önemli temaları ve kodları barındırdığını ortaya koymaktadır. Araştırmada, ninnilerin çocuk gelişimindeki sosyalleşme sürecine katkı sağladığı, aynı zamanda bölgenin müzikal ve kültürel ruhunu yansıtan bir kültürel miras aracı olarak önemli bir rol oynadığı vurgulanmaktadır. Aile içi ilişkiler ve rol beklentileri, doğa ve insan ilişkisi gibi temalar, bireylerin yaşamı algılama biçimlerini ve etraflarındaki dünyayla kurdukları ilişkileri şekillendirirken; sevgi, ilgi ve aşk gibi duygusal temalar, ninnilerin derin manevi ve duygusal katmanlarını da gözler önüne sermektedir. Çalışma, ninniler aracılığıyla aktarılan bu temaların ve kodların, toplumsal değerlerin, ahlaki yargıların ve kültürel öğretilerin nesilden nesile aktarılmasında kritik bir rol oynadığını belirtmekte; bu şekilde ninnilerin sadece bir uyku yardımcısı olmanın ötesinde, toplumsal ve kültürel birer iletişim aracı olarak da işlev gördüğünü ortaya koymaktadır. Bu temalar ve kodlar, Hakkari yöresinin zengin kültürel ve sosyal dokusunu yansıtan ve kaybolmaya yüz tutmuş bir kültürel mirasın yeniden canlandırılmasına katkı sağlayan değerli birer öge olarak kabul edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etnografik araştırma, kültürel miras, ninniler, değerler.

Kaynakça

• Akarçay, G. Ö. (2013). Etnografların alanda fotoğrafı kullanma deneyimleri ve çalışma pratikleri üzerine bir etnografik çalışma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 26, 83-128.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi.
• Akyol, P. K. (2014). Kültürel değişme ve teknolojinin etkisiyle şekillenen günümüz ninnileri ve ninni dinletme geleneği. Bilig, (69), 127-142. https://dergipark.org.tr/en/pub/bilig/issue/25364/267714.
• Altheide, D. L. (1987). Reflections: Ethnographic content analysis. Qualitative Sociology, 10(1), 65-77.
• Aristoteles. (1999). Eudemos’a etik (S. Babür, Çev.). Dost Kitapevi.
• Arnould, E. J., & Wallendorf, M. (1994). Market-oriented ethnography: Interpretation building and marketing strategy formulation. Journal of Marketing Research, 31(4), 484-504.
• Baltacı, N., & Başer, M. (2020). Kültürümüzden gelen bir iyileşme aracı: ninnilerin gebelikte kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 29(3), 207-212. https://doi.org/10.17942/sted.601142.
• Baş, T., & Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bayraktar, Z. (2023). Başkurt çocuk folklorunda kültürel bellek aktarıcısı olarak ninniler. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 11(35), 1036-1050. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1278664.
• Beill, B. (2003). İyi çocuk, zor çocuk “doğru davranışlar çocuklara nasıl kazandırılır?” (C. Yorulmaz, Çev.). Arkadaş Yayınevi.
• Bhattacharjee, A. (2012). Social science research: Principles, methods, and practices (3. baskı). USF Tampa Bay Open Access Textbooks Collection. http://scholarcommons.usf.edu/oa_textbooks/3.
• Çalışkur, A. (2010). Psikolojide değerler ve gençlik. Papatya Yayıncılık Eğitim.
• Çelebioğlu, A. (1995). Türk ninniler hazinesi. Kitabevi Yayıncılık.
• Çorbacı, O. K. (2023). Değerler eğitimi perspektifinden dünyalı kimliği. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(20), 387-402. https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1248355.
• Elçin, Ş. (1993). Türk halk edebiyatına giriş. Akçağ Yayıncılık.
• Emeksiz, A. (2011). Ninniler uyumak için midir?. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(02), 143-156. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkede/issue/41079/496588.
• Flick, U. (2013). An introduction to qualitative research. Sage Publications.
• Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi (A. Dönmez, N. Çelen, B. Onur, Çev.). İmge Kitabevi.
• Gobo, G. (2011). Ethnography. In Doing ethnography (ss. 13-34). Sage Publications. https://www.researchgate.net/publication/279373417.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Ectj, 30(4), 233-252.
• Güngür, M. N. (1945). Kastamonu ninnileri. Kıral Matbaası.
• Hawes, B. L. (1974). Folksongs and function: Some thoughts on the American lullaby. The Journal of American Folklore, 87(344), 140-148. https://doi.org/10.2307/539474.
• Kabadayı, A. (2009). Ninnilerin çocuğun gelişim alanlarına katkılarının içerik açıdan incelenmesi: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 276-289.
• Kanak, M., Önder, M., & Subaşı, Ç. (2018). Türk ninnilerin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 594-602. https://doi.org/10.17755/esosder.337879.
• Kant. (2000). Fragmanlar (O. Aruoba, Çev.). Altıkırkbeş Yayınları.
• Koç, R. (2023). Millî kültür inşası ve dil bilinci kazandırma aracı olarak Kosova Türk edebiyatında ninni. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (59), 24-42. https://doi.org/10.53568/yyusbed.1229951.
• Koçkar, M. T., Koçkar, R., & Koçkar, A.A. (2018), Diasporada yaşayan Karaçay-Malkarlıların ninni söyleme gelenekleri ve kültürel değişim. Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 1(1), 91-104. https://dergipark.org.tr/en/pub/folklor/issue/36547/412622.
• Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: The assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214-222.
• Myers, M. D. (1999). Investigating information systems with ethnographic research. Communications of the Association for Information Systems, 2(23), 1-20.
• Nelson, P. (1989). Ethnic differences in intrinsic/extrinsic religious orientation and depression in the elderly. Arch Psychiatr Nurs, 3, 199-204.
• Özdemir, M., & Sarı, H. (2020). Ninnilerde aile sevgisi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 121-130. https://dergipark.org.tr/en/pub/pesausad/issue/56282/706529.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1-65.
• Spranger, E. (1928). Types of men: the psychology and ethics of personality. New York: Hafner Publishing Co. (Original work published in German as Lebensformen).
• Şimşek, E. (1989). Çukurova (Kadirli-Kozan) ninnileri üzerine bazı düşünceler. Milli Folklor, I(2), 18.
• Tanrıbuyurdu, G. (2015). Klâsik Türk şiirinde kadın söyleminin izinde: Şeref Hanım Dîvânı’nda ninniler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 112-120. https://doi.org/10.15869/itobiad.55619.
• Tashakkori, A., & Teddlie, C. (2010). Putting the human back in ‘‘human research methodology’’: The researcher in mixed methods research. Journal of Mixed Methods Research, 4(4), 271-277.
• Tevrüz, S., & Turgut, T. (2020). Değerler ve özerk irade. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 71-98. https://doi.org/10.18037/ausbd.700336.
• Tuna, T. S. (2022). Folklor metinlerini pozitif psikoloji kavramlarıyla yorumlamada bir örnek: sevgi konulu ninniler. Folklor/Edebiyat, 28(112), 965-982. https://doi.org/10.22559/folklor.2229.
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2012). Değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Whittemore, R., Chase, S. K., & Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative Health Research, 11(4), 522-537.
• Yaman, H., Taflan, S., & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29182/312489.
• Yazıcı, H., Reisoğlu, S., & Altun, F. (2012). Etnografik araştırmacının değerleri ile araştırma yöntem ve sonuçları arasındaki ilişki. Journal of Life Sciences, 1(1), 649-657.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, (19), 499-522. https://dergipark.org.tr/en/pub/tubar/issue/16960/177116.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.