Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Yayın Etiği

Chaos Theory and Applications'da yayın süreci, bilginin objektif ve saygılı bir şekilde geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasının temelini oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu süreçteki işlemler çalışmaların kalitesini artırmaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dahil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik kurallara uyması büyük önem taşımaktadır. Chaos Theory and Applications tüm tarafların aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olmasını beklemektedir.

Aşağıdaki etik görev ve sorumluluklar, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından hazırlanan rehber ve politikalar ışığında yazılmıştır.

Yazarların Etik Sorumlulukları


Chaos Theory and Applications'a yazılarını gönderen yazarların aşağıdaki etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir:

  • Yazar(lar)ın dergiye özgün çalışmalar sunması gerekmektedir. Başka çalışmalardan yararlanıyor veya yararlanıyorsa, metin içi ve metin sonu atıfları doğru ve eksiksiz yapmak zorundadır.
  • Çalışmaya önemli düzeyde katkısı olmayan kişiler yazar olarak belirtilmemelidir.
  • Yayınlanmak üzere gönderilen yazılar çatışan çıkar veya ilişkilere konu oluyorsa bunların açıklanması gerekir.
  • Yazılarının inceleme sürecinde yazar(lar)dan ham veri sağlamaları istenebilir. Böyle bir durumda yazar(lar)ın söz konusu veri ve bilgileri yayın ve bilim kurullarına sunmaya hazır olması gerekmektedir.
  • Yazar(lar), kullanılan verilerin paylaşımı ve araştırılması/analizi ile ilgili olarak katılımcıların rızasını ve gerekli izinleri aldıklarını belgelemelidir.
  • Yazar(lar), erken yayın veya yayın aşamasındaki çalışmalarında bir hata fark etmeleri durumunda derginin editörüne veya yayıncısına bilgi verme ve düzeltme veya geri çekme sürecinde editörlerle işbirliği yapma sorumluluğunu taşırlar.
  • Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Her gönderim ancak bir öncekinin tamamlanmasından sonra yapılabilir. Başka bir dergide yayınlanan bir çalışma Chaos Theory and Applications'a gönderilemez. İnceleme süreci başlamış bir çalışmada verilen yazar sorumlulukları (örn: yazar ekleme, yazar adlarının yeniden sıralanması) değiştirilemez.

Editörlerin Etik Sorumlulukları

Chaos Theory and Applications editörü ve alan editörleri, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından açık erişim olarak yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" kılavuzlarına dayalı olarak aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olmalıdır. 

Genel görev ve sorumluluklar

Editörler CHTA'da yayınlanan her çalışmadan sorumludur. Bu bağlamda editörlerin aşağıdaki rol ve sorumlulukları bulunmaktadır:

  • Okuyucuların ve yazarların bilgi talebini karşılamaya yönelik çalışmalar yapmak,
  • Derginin sürekli gelişimini sağlamak,
  • Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini artırmaya yönelik prosedürleri yönetmek,
  • İfade özgürlüğünün desteklenmesi,
  • Akademik bütünlüğün sağlanması,
  • Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden prosedürleri takip etmek,
  • Düzeltilmesi veya açıklanması gereken konularda şeffaf ve açık olmak.

Okuyucularla İlişkiler

Editörler, okuyucuların, araştırmacıların ve uygulayıcıların ihtiyaç duyduğu tüm bilgi, beceri ve beklentileri dikkate alarak karar vermelidir. Ayrıca yayınlanan çalışmaların literatüre katkı sağlamasını ve özgün olmasını sağlamalıdırlar. Ayrıca araştırmacı ve uygulayıcılardan alınan geri bildirimleri dikkate almalı, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirimler vermelidirler.

Yazarlarla İlişkiler

Editörlerin yazarlarla ilişkilerinde aşağıdaki görev ve sorumlulukları vardır:

  • Editörler, çalışmaların önemi, özgünlüğü, geçerliliği, üslubunun açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine uygunluğu konusunda olumlu ya da olumsuz kararlar vermelidir.
  • Editörler, yayın kapsamına giren çalışmaları, çalışmayla ilgili ciddi bir sorun olmadığı sürece ön inceleme sürecine kabul etmelidir.
  • Editörler, çalışmada ciddi sorunlar olmadığı sürece hakemlerin olumlu önerilerini göz ardı etmemelidir.
  • Yeni editörler, ciddi bir sorun olmadığı sürece önceki editörün çalışmalara ilişkin kararlarını değiştirmemelidir.
  • "Kör Hakemlik ve Hakemlik Süreci" yayınlanmalı ve editörler belirlenen süreçlerde olası sapmaların önüne geçmelidir.
  • Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim sağlanmalıdır.

Hakemlerle İlişkiler

Editörlerin hakemlerle ilişkilerinde aşağıdaki görev ve sorumlulukları vardır:

Editörler şunları yapmalıdır:

  • İncelemeyi yapanları çalışmanın konusuna göre seçin.
  • İnceleme sürecinde incelemecilerin ihtiyaç duyabileceği bilgileri ve rehberliği sağlayın.
  • Hakemler ve yazarlar arasında çıkar çatışması olup olmadığını gözlemleyin.
  • Kör incelemede hakemlerin kimliklerini gizli tutun.
  • Hakemleri makaleyi tarafsız, bilimsel ve objektif bir tonla incelemeye teşvik edin.
  • İncelemecilerin performansını artıran uygulamalar ve politikalar geliştirin.
  • İnceleyen havuzunu dinamik olarak güncellemek için gerekli adımları atın.
  • Kaba ve bilimsel olmayan incelemeleri önleyin.
  • İncelemeci havuzunun geniş bir yelpazeye sahip olmasını sağlamak için çaba gösterin.

Yayın Kurulu ile İlişkiler

Editörler, yayın kurulu üyelerinin yayın politikası ve yönergelerine uygun prosedürleri takip etmesini sağlamalı, üyeleri yayın politikaları ve gelişmeler konusunda bilgilendirmelidir. Ayrıca;

  • Yayın kurulu üyelerinin yazıları tarafsız ve bağımsız bir şekilde incelemesini sağlayın.
  • Yeni yayın kurulu üyelerini dergiye katkıda bulunabilecek ve yeterli niteliklere sahip kişilerden seçin.
  • Yazılarınızı yayın kurulu üyelerinin uzmanlık konusuna göre incelemeye gönderin.
  • Yayın kurulu ile düzenli iletişim halinde olun. Yayın politikalarının ve derginin geliştirilmesi için yayın kurulu ile düzenli toplantılar düzenleyin.

Dergi Sahibi ve Yayıncı ile İlişkiler

Editörler ile yayıncı arasındaki ilişki, editörlerin bağımsızlığı ilkesine dayanmaktadır. Editörler ile yayıncı arasında yapılan anlaşma gereği editörlerin verdiği tüm kararlar yayıncıdan ve dergi sahibinden bağımsızdır.

Editoryal ve Kör Hakem Süreçleri


Editörler derginin yayın politikalarında belirtilen "Kör Hakemlik ve Hakemlik Süreci" politikalarına uymakla yükümlüdürler. Bu nedenle editörler her yazının tarafsız, adil ve zamanında incelenmesini sağlar.

Kalite güvencesi

Editörler dergideki makalelerin derginin yayın politikalarına ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlandığından emin olmalıdır.

Kişisel Bilgilerin Korunması

Editörler, incelenen çalışmalardaki konu veya görsellere ilişkin kişisel bilgileri korumakla, gönüllülerin rızasını gösteren bir belge bulunmadığı takdirde çalışmayı reddetmekle yükümlüdür. Ayrıca editörlerin yazarların, hakemlerin ve okuyucuların kişisel bilgilerini korumaları gerekmektedir.

Etik Kuralların Teşvik Edilmesi ve İnsan, Hayvan veya Çevre Haklarının Korunması

Editörler, incelenmekte olan çalışmalarda insan ve hayvan haklarını korumakla yükümlü olup, bu çalışmalarda yer alan popülasyona ilişkin etik ve ilgili kurul onayı bulunmayan deneysel çalışmaları reddetmelidir.

Editörler, gönderilen taslakları hayvan refahı konularıyla ilgili olarak inceleyecek ve araştırmanın hem hayvan hem de insan deneklerin kullanılmasına ilişkin kabul edilen standartları ihlal ettiği kabul edilirse, taslağın reddedilmesi muhtemeldir. Ayrıca Editörler herhangi bir ek açıklama için onaylayan komiteyle temasa geçme hakkını saklı tutar. Hayvanları içeren tüm deneyler ARRIVE yönergelerine uygun olmalıdır.

Araştırmacıların insanlara ve hayvanlara şefkatle davranma ve proje planlarken onların ihtiyaçlarını dikkate alma konusunda ahlaki bir sorumluluğa sahip olduklarını lütfen unutmayın. Bu yükümlülük hem hayvan hem de insan denekleri kapsar. Ayrıca yazar, çalışmada kullanılan herhangi bir kimyasalın, yöntemin veya ekipmanın kullanımıyla ilişkili her türlü istisnai tehlikeyi makalede açıkça belirtmelidir.

Yazar, makalenin, tüm prosedürlerin yürürlükteki yasalara ve kurumsal politikalara uygun olarak yürütüldüğüne ve çalışma insan veya hayvan deneklerinin kullanımını içeriyorsa uygun kurumsal komitenin/komitelerin bunları onayladığına dair bir beyan içerdiğinden emin olmalıdır. İnsan katılımcıların yer aldığı deneyler için bilgilendirilmiş onam, makalelerinde yazarlar tarafından verilmelidir. İnsan deneklerin mahremiyetine her zaman saygı gösterilmelidir. İnsan denekler kullanılırken, yazarın belirttiği gibi, insanları kapsayan araştırmalara ilişkin The Code of Ethics of the World Medical Association kriterlerine (Declaration of Helsinki) uyulmalıdır.

Olası Suistimal ve Kötü Uygulamalara Karşı Önlemler

Editörlerin olası suiistimal ve suiistimallere karşı önlem alması gerekmektedir. Bu gibi durumlara ilişkin şikâyetlerin tespit edilmesi ve değerlendirilmesinde soruşturmaları titizlikle ve objektif bir şekilde yürütmeleri gerekmektedir. Ayrıca soruşturmanın sonuçlarını da paylaşmaları gerekiyor.

Akademik Bütünlüğün Sağlanması

Editörler çalışmalardaki hataların, tutarsızlıkların veya yanlış yönlendirmelerin hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.

Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması

Editörler, dergide yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet haklarını ve bu hakların ihlal edildiği durumlarda derginin ve yazar(lar)ın haklarını korumaktan sorumludur. Ayrıca editörler, yayınlanan tüm makalelerin içeriğinin diğer yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi için gerekli önlemleri almalıdır.

Yapıcılık ve Tartışmaya Açıklık

Editörler şunları yapmalıdır:

  • Dergide yayınlanan çalışmalarla ilgili ikna edici eleştirilere dikkat etmeli ve bu tür eleştirilere karşı yapıcı bir tutum sergilemelidir.
  • Eleştirilen çalışmanın yazar(lar)ına cevap hakkı verin.
  • Olumsuz sonuçlar içeren çalışmayı göz ardı etmeyin veya hariç tutmayın.

Şikayetler

Editörler yazarlardan, hakemlerden veya okuyuculardan gelen şikayetleri inceleyerek bunlara açıklayıcı ve aydınlatıcı bir şekilde yanıt vermelidir.

Siyasi ve Ekonomik Kaygılar

Derginin sahibi, yayıncısı ya da herhangi bir siyasi ya da ekonomik faktör, editörlerin bağımsız karar almasını etkileyemez.

Çıkar Çatışmaları

Editörler, hakemler ile diğer editörler arasında çıkar çatışmaları olabileceğini kabul ederek, yazıların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlanacağını garanti eder.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

Tüm yazıların “Kör Hakemlik” yoluyla değerlendirilmesi yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu süreç, objektif ve bağımsız inceleme yoluyla gizliliği sağlar. CHTA'daki inceleme süreci çift kör inceleme ilkesine göre yürütülmektedir. Hakemler yazarlarla doğrudan iletişime geçmezler ve değerlendirmeler ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinlere ilişkin hakem görüşleri editör tarafından yazar(lar)a atanır. Bu nedenle, CHTA için inceleme çalışması yapan hakemlerin aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması gerekmektedir:

Hakemler şunları yapmalıdır:

  • Yalnızca kendi uzmanlık konularında inceleme yapmayı kabul edin.
  • Tarafsız ve gizli bir şekilde inceleyin.
  • İnceleme sürecinde çıkar çatışmasıyla karşılaştıklarını düşünürlerse ve makaleyi incelemeyi reddederlerse dergi editörüne bilgi verin.
  • İnceledikleri yazıları, inceleme sürecinden sonra gizlilik ilkesine uygun olarak imha ederler. Hakemler inceledikleri yazıların son halini ancak yayınlandıktan sonra kullanabilirler.
  • Makaleyi objektif olarak ve yalnızca içeriği açısından inceleyin ve milliyet, cinsiyet, dini ve politik inançlar ve ekonomik kaygıların incelemeyi etkilemediğinden emin olun.
  • Makaleyi yapıcı ve nazik bir üslupla inceleyin, düşmanlık, iftira ve hakaret içeren kişisel yorumlarda bulunmaktan kaçının.
  • İncelemeyi kabul ettikleri makaleyi zamanında ve yukarıda belirtilen etik kurallara uygun olarak inceleyin.

Lütfen ayrıca Hakem Değerlendirme Süreci ve Hakem Rehberi sayfalarına bakınız.

Yayıncının Etik Sorumlulukları

CHTA Editörleri ve Yayın Kurulu, aşağıdaki etik sorumluluklara uymaları ve buna göre hareket etmeleri gerektiğinin bilincindedir:

  • CHTA'ya gönderilen yazıların geçireceği tüm süreçlerden editörler sorumludur. Bu çerçevede ekonomik ya da siyasi çıkarlar göz ardı edilerek karar vericiler editörlerdir.
  • Yayıncı, bağımsız bir editoryal karar almayı taahhüt eder.
  • Gönderilen yazının özgünlüğü yayıncının sorumluluğundadır. Yazarlar teslimiyetten, intihalden ve kendi kendine intihalden kaçınmalıdır. CrossCheck sunucusuna (http://www.ithenticate.com/) gönderilen makaleler intihal açısından kontrol edilecektir. iThenticate, gönderilen materyalin orijinalliğini test eden ve intihal tespitine yardımcı olan bir sistemdir. Yazarlar ayrıca gönderimden önce kendi kimlik bilgilerini görüntülemek için iThenticate'i kullanabilirler.
  • Yayıncı, CHTA'da yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet haklarını korur ve yayınlanmamış her makalenin kaydını tutma sorumluluğunu taşır.
  • Yayıncı bilimsel suiistimal, sahtekarlık ve intihallere karşı gerekli önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.

Etik Olmayan Davranışlar

CHTA'da yukarıda sıralanan etik sorumlulukların dışında herhangi bir etik olmayan eylem veya içerikle karşılaşırsanız lütfen dergimizi "journalofchta@gmail.com" adresinden e-posta yoluyla bilgilendirin.





Chaos Theory and Applications in Applied Sciences and Engineering: An interdisciplinary journal of nonlinear science 23830 28903   

The published articles in CHTA are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License Cc_by-nc_icon.svg