SAĞLIK ÇALIŞANLARININ YAPAY ZEKAYA YÖNELİK TUTUM VE KAYGILARI

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 50 - 65, 30.06.2025

Ertan Enginyurt

Öz

Yapay zekâ, sağlık sektöründe büyük ilgi uyandıran bir teknoloji haline gelmiştir. Sağlık hizmetlerinin kalitesini artırma, maliyetleri düşürme ve hasta bakımını iyileştirme potansiyeli ile dikkat çekmektedir. Ancak, yapay zekânın klinik karar verme süreçlerine entegrasyonu, hasta mahremiyeti ve insan dokunuşunun yerini alıp almayacağı gibi konular sağlık çalışanları arasında endişe oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar, sağlık çalışanlarının yapay zekâ teknolojilerini çoğunlukla faydalı gördüklerini, ancak bu teknolojilerin sınırlamalarına ve potansiyel olumsuz etkilerine dair duydukları endişelerin de belirgin olduğunu göstermektedir. Çalışanlar, yapay zekâ sistemlerinin karar alma süreçlerinde nasıl bir rol oynayacağı, hasta mahremiyetinin korunmasında hangi önlemlerin alınacağı ve bu teknolojilerin insan odaklı sağlık hizmeti sunumunu nasıl etkileyebileceği gibi çeşitli konularda endişeler taşımaktadır. Aynı zamanda, yapay zekânın hastalar üzerinde oluşturabileceği olumsuz sonuçlar, sağlık çalışanlarının bu teknolojilere karşı geliştirdiği kaygıları artıran bir başka faktördür. Bu çalışmada, sağlık çalışanlarının yapay zekâ ile ilgili tutumlarının ve kaygılarının, profesyonel pratikleri üzerindeki etkileri incelenecek ve bu tutumların arkasındaki etmenler analiz edilecektir. Araştırma verileri için öncelikle kamu, özel ve üniversite hastaneleri olmak üzere sağlık çalışanları belirlenmiş, “Google Formlar” uygulaması ile veriler toplanmıştır.673 katılımcı verisi ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Anket formunda toplam 48 adet madde yer almakta ve üç bölümden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında elde edilen verilere göre, tüm vakaların (%100) geçerli olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Crombach’s Alpha değeri, ölçüm aracının iç tutarlılığını gösterir. Elde edilen ölçüm sonuçlarına göre de ölçüm aracının çok yüksek bir iç tutarlılığa sahip olduğu ve maddelerin birbiriyle uyumlu olduğunu tespiti gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırma sonrasında cinsiyetlerin yapay zekâya karşı tutumları ve kaygıları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş, meslek gruplarına göre sağlık çalışanlarının yapay zekâya karşı tutumları ve kaygıları arasında da anlamlı farklar olduğu gözlenmiştir. Bu çalışma ile elde edilen bulgular ve literatür yazıtlarına göre yapılan değerlendirme sonucunda Gelecekte yapay zeka uygulamalarının etkin bir şekilde kullanılabilmesi için sağlık çalışanlarıyla iş birliği yapmak ve onların sesine kulak vermenin kritik bir adım olacağı değerlendirilmiş olup bu doğrultuda çalışmanın literatürde katkı sağladığı düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yapay zeka , sağlık uygulamaları , yapay zeka algısı , yapay zeka bilgisi

Etik Beyan

Tüm Etik kurallara uygunluğunu beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensitüsü

Proje Numarası

1

Teşekkür

Kıymetli desteği ve gayretleri için sevgili eşim Hemşire Sadiye Yüksel Enginyurt'a, bu araştırmanın öne çıkmasında kıymetli ders hocam Prof.Dr Taşkın Kılıç'a, değerli bilgilerini şahsımla paylaşan danışman hocam İsmail Kaban'a ve araştırmanın değerli katılımcıları olan sağlık çalışanlarına tevazuları için teşekkür ederim.

Attitudes and Concerns of Healthcare Workers Towards Artificial Intelligence

Öz

Artificial intelligence has become a technology of great interest in the health sector. It attracts attention with its potential to increase the quality of healthcare services, reduce costs and improve patient care. However, issues such as the integration of artificial intelligence into clinical decision-making processes, patient privacy, and whether it will replace human touch raise concerns among healthcare professionals.Research shows that healthcare professionals see artificial intelligence technologies as mostly beneficial, but their concerns about the limitations and potential negative effects of these technologies are also evident. Employees are concerned about various issues such as what role artificial intelligence systems will play in decision-making processes, what measures will be taken to protect patient privacy, and how these technologies may affect human-centred healthcare delivery. At the same time, the negative consequences that artificial intelligence may have on patients is another factor that increases the concerns of healthcare professionals against these technologies.In this study, the effects of healthcare professionals' attitudes and concerns about artificial intelligence on their professional practices will be examined and the factors behind these attitudes will be analysed.For the research data, healthcare professionals, primarily public, private and university hospitals, were identified and data were collected with the ‘Google Forms’ application. The study was carried out with 673 participant data. The questionnaire form contains a total of 48 items and consists of three sections.According to the data obtained within the scope of the research, it was determined that all cases (100%) were valid. In addition, Crombach's Alpha value shows the internal consistency of the measurement tool. According to the measurement results obtained, it was determined that the measurement tool has a very high internal consistency and the items are compatible with each other.After the research, a significant relationship was found between the attitudes and concerns of genders towards artificial intelligence, and significant differences were observed between the attitudes and concerns of healthcare professionals towards artificial intelligence according to occupational groups. As a result of the findings obtained with this study and the evaluation made according to the literature, it has been evaluated that it will be a critical step to cooperate with healthcare professionals and to listen to their voices in order to use artificial intelligence applications effectively in the future, and in this direction, it is thought that the study contributes to the literature.

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Altaş, A. (2023). Yapay zekânın şirket yönetiminde yer almasının değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 31(3), 1357-1380.
• AlZaabi, A., AlMaskari, S., & AalAbdulsalam, A. (2023). Are physicians and medical students ready for artificial intelligence applications in healthcare? DIGITAL HEALTH, 9.
• Bışar, İ. (2022). Sağlık çalışanlarının yapay zekâ algısı ve etkileri. Sağlık ve Toplum Dergisi, 32(2), 185-197. Bleakley, C. (2020). Artificial Intelligence Emerges. , 75-92.
• Buchanan,B.(2005).A(Very) Brief History of Artificial Intelligence.artificial intelligence Mag.,26,53-60. Chui, M., Manyika, J., & Miremadi, M. (2016). Where machines could replace humans—and where they can’t (yet). McKinsey Quarterly. McKinsey Report
• Davenport, T. H., & Kalakota, R. (2019). The potential for artificial intelligence in healthcare. Health Affairs, 38(1), 29-33.
• Denecke, K., et al. (2020). The impact of artificial intelligence on health care professionals: a qualitative study. BMC Health Services Research, 20(1), 1-12.
• Duymaz, Y., & Şahin, Ş. (2023). From Ancient Mythology to Modern Technology: The Historical Evolution of Artificial Intelligence. European Journal of Therapeutics.
• Gültekin, S., & Dönmez, A. (2021). Sağlıkta yapay zekâ uygulamaları: Sağlık çalışanlarının algıları ve beklentileri. Journal of Health Informatics in Developing Countries, 15(2), 1-10.
• Hazarika, I. (2020). Artificial intelligence: opportunities and implications for the health workforce. International Health, 12(3), 241-245.
• İnce, H., İmamoğlu, S.E. & İmamoğlu, S.Z. 2021. Yapay zekâ uygulamalarının karar verme üzerine etkileri: Kavramsal bir çalışma. International Review of Economics and Management, 9(1), 50-63.
• Kaul, V., Enslin, S., & Gross, S. (2020). The history of artificial intelligence in medicine.. Gastrointestinal endoscopy.
• Kaya, F., Akça, A., & Yıldız, M. (2022). Development and validation of the General Attitude Toward Artificial Intelligence Scale. Journal of Educational Technology & Online Learning, 5(2), 101-114.
• Kaya, F., Aydın, F., Şhepman, A., Rıdway, P., Yetişensu, K., & Demir-Kaya, M. (2022). The role of personality traits, anxiety, and demographic factors in attitudes toward artificial intelligence. International Journal of Human–Computer Interaction, 1-18.
• Kourou, K., Kountourakis, N., & Karamouzis, M. (2020). The rise of artificial intelligence in healthcare: Ethical considerations. Health Management, Policy and Innovation, 5(2), 34-45.
• Lee, D., & Yoon, S. (2021). Application of Artificial Intelligence-Based Technologies in the Healthcare Industry: Opportunities and Challenges. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 271.
• Möhl, C. J., et al. (2021). Understanding the attitudes of healthcare professionals towards artificial intelligence in medical practice. BMC Medical Informatics and Decision Making, 21(1), 1-12.
• Muthukrishnan, N., Maleki, F., Ovens, K., Reinhold, C., Forghani, B., & Forghani, R. (2020). Brief History of Artificial Intelligence.. Neuroimaging clinics of North America, 30 4, 393-399 .
• Özkan, H. (2020). Sağlık çalışanlarının yapay zekâ uygulamalarına yönelik düşüncelerini ve bunların iş yerindeki etkilerini araştırılmaktadır. Journal of Health Management, 22(3), 1-15.
• Özkan, H. (2020). Yapay zekâ uygulamalarının sağlık çalışanları üzerindeki etkileri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.Rean, A. M., et al. (2020). Ethical challenges of artificial intelligence in healthcare: A review. International Journal of Medical Informatics, 142, 104205.
• Schepman, A., & Rodway, P. (2020). Initial teacher education students’ attitudes towards artificial intelligence: A mixed-methods study. Journal of Education for Teaching, 46(2), 1-15.
• Secinaro, S., Calandra, D., Secinaro, A., Muthurangu, V., & Biancone, P. (2021). The role of artificial intelligence in healthcare: a structured literature review. BMC Medical Informatics and Decision Making, 21(1), 1-13.
• Serbaya, S., Khan, A., Sırbaya, S., & Alzahrani, S. (2024). Knowledge, Attitude and Practice Toward Artificial Intelligence Among Healthcare Workers in Private Polyclinics in Jeddah, Saudi Arabia. Advances in Medical Education and Practice, 15, 269-280. TDK ( 2025). Yapay Zeka.
• Terzi, R. (2020). Adaptation of the Artificial Intelligence Anxiety Scale for healthcare professionals: A study in Turkey. International Journal of Health Sciences, 14(1), 47-55.
• Terzi, R. (2020). An adaptation of artificial intelligence an xiety scale intoTurkish: Reliability and valid it
• Topol, E. J. (2019). Deep Medicine: How Artificial Intelligence Can Make Healthcare Human Again. Basic Books.
• Wang, Y. Y., & Wang, Y. S. (2019). Developing and validating an instrument for measuring mobile computing self-efficacy. Journal of Educational Computing Research, 57(1), 1-20.
• Wang, Y. Y., & Wang, Y. S. (2019). The impact of artificial intelligence on health care: A study of healthcare professionals’ perceptions and concerns. Journal of Healthcare Management, 64(3), 213-228.