İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 19, 20.02.2022

Zekâi Şen

Öz

Sosyal, ekonomik, su kaynakları, enerji, tarım ve sanayi alanındaki insan faaliyetlerinde enerji kaynağı olarak ihtiyaç duyulan fosil kökenli enerji kaynaklarının kullanılması sonucunda karbondioksit ve metan gibi sera gazlarının atmosfere salımı sonucunda atmosferin alt tabakası olan troposferin kimyasal bileşenleri değişmektedir. Buna bağlı olarak iklim değişikliği ve değişkenliği ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada genelde iklim değişikliği ve değişkenliğinin tanımlanması, özelde ise Türkiye’de değişik sektör, sosyoekonomik durum ve özellikle de su kaynakları üzerindeki etkilerine değinilmiştir. İlaveten Türkiye özelinde iklim değişikliğine karşı alınabilecek tedbir ve uyum ilkelerinden söz edilmiş ve gerek görülen tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İklim, Değişiklik, Enerji, Değişkenlik, Su Kaynakları Uyum, Sosyoekonomi

Kaynakça

• Chiew, F.H.S., (2006). Estimation of rainfall elasticity of streamflow in Australia. Hydrological Sciences Journal, 51, 613-625.
• IPCC (2001) Climate Change 2001: The Scientific Basis. Contribution of Working Group to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, edited by J. T. Houghton et al., 881 pp., Cambridge Univ. Press, New York.
• IPCC (2007) IPCC fourth assessment report working group I report "the physical science basis". Cambridge University Press, New York.
• IPCC (2013) Climate change 2013: the physical science basis. Contribution of working group I to the fifth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
• Kundzewicz ZW, Mata LJ, Arnell NW, et. al. (2007) Freshwater resources and their management. In: Parry ML, Canziani OF, Palutikof JP, van der Linden PJ, Hanson CE (eds) Climate change 2007: impacts adaptation and vulnerability. Cambridge University Press, Cambridge: 173-210.
• MGM, Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2014). Türkiye Kuraklık Değerlendirme Raporu, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 94 sayfa.
• Milly, P.C.D., Betancourt, J., Falkenmark, M., Hirsch, R.M., Kundzewicz, Z.W., Lettenmaier, D.P., and Stouffer, R.J., (2008). Stationarity Is Dead: Whither Water Management? Science, Vol. 319: 573-574.
• Nohara, D., Kiton, A., Hosaka, M., and Oki, T., (2006). Impact of climate change on river discharges projected by multi-model ensemble. Journal of Hydrometeorology.
• Rosenzweig, C., Casassa, G ., Karoly, D. J ., Imeson, A ., Liu, C ., Menzel, A ., Rawlins, S ., Root, T L ., Seguin, B ., and Tryjanowski, P. (2007). Assessment of observed changes and responses in natural and managed systems. University of Zurich, 117 pages.
• Su Vakfı (2014) İklim Değişikliğinin İstanbul ve Türkiye Su Kaynakları Geleceğine Tesirleri Projesi.
• Şen, Z., (2008). “Wadi Hydrology”. CRC Press, 347 pages.
• Şen, Z., (2009). İklim Değişikliği Tatlı Su Kaynakları ve Türkiye, İstanbul: Su Vakfı Yayınları, 272.
• Şen, Z., (2017). “Hydrological trend analysis with innovative and overwhitening procedures”. Hydrological Sciences Journal, Vol. 62(2): 294-305, DOI: 10.1080/02626667.2016.1222533
• Timuçin, A., (2000). Düşünce Tarihi I. Gerçekçi Düşüncenin Kaynakları, İstanbul: Bulut Yayınevi, 440.