Dirençli Yerleşim - Yapılaşma İlişkisi ve Sürdürülebilirlik:

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 18, 12.08.2022

Elif Özlem Aydın

Öz

Çevresel felaketlerin arttığı günümüzde yaşadığımız çevre ve iklim sorunlarına duyarlı, ekolojik ayak izi azaltma odaklı dirençli yerleşim modellerine her geçen gün gereksinim artmaktadır. Bu çalışmada dirençli yerleşim kavramı açıklanarak, bilinen tarihe göre insanoğlunun kendisi için faydalı gördüğü üretimlere dayalı “devrim” olarak nitelendirilebilecek kritik dönemlere bağlı yaşanan
dönüşümler aktarılmıştır. Bu devrimlerin etkisiyle şekillenen yerleşimler ve bu yerleşimlerdeki yapılaşmanın çevreye etki düzeyi ile sürdürülebilir yapılaşma ve planlamanın önemi vurgulanmıştır. Günümüze yüzyıllar boyu yerleşim alanı olarak ulaşabilmiş ve hala önemli yerleşim merkezleri olan Anadolu’daki tarihi dokuların ekolojik açıdan dirençli yönleri üzerinde durulmuştur. Geleneksel dokuların varlığını sürdürmesinde onları üstün kılan dirençli yönler göz önüne alınarak geleneksel dokulara nasıl eklemlenebileceği, geleceğin yeni dirençli ve sürdürülebilir yerleşimlerinin nasıl kurgulanabileceği konusu tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanayi Devrimi, Yapılaşma, Çevre Sorunları, Dirençli Yerleşim, Sürdürülebilir Planlama, Geleneksel Yapı/Doku, Sürdürülebilir Yapılaşma

Kaynakça

• Yüksek, İ., Esin, T., (2013). “Analysis of traditional rural houses in Turkey in terms of energy efficiency”, International Journal of Sustainable Energy 32(6):643-658
• Yanarella, E.J., Levine, R.S. (1992) “The sustainable cities manifesto: pretext, text and post–text”, Built Environment, 18 (4): 301–313.
• Yaman, G., Zeynep, D. ve Tezer, A. (2011) “Dayanıklılık Kuramının Kent Planlama ile İlişkilendirilmesi” Dünya Şehircilik Günü 7. Türkiye Şehircilik Kongresinde Sunulan Bildiri, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Kasım 14-16, 2011
• World Bank, 2009. Climate Resilient Cities A Primer on Reducing Vulnerabilities to Disasters, WB, Wahington D.C. World Population Bureau(WPB 2010), Erişim tarihi: 26.06. 2022, www.prb.org.
• Wikipedia web sitesi, Erişim tarihi: 16.07.2022, https://tr.wikipedia.org/wiki/ Nüfuslarına_ göre_büyük_şehirler_listesi
• Ulukavak Harputlugil, G. ve Çetintürk, N. (2005) “Geleneksel Türk Evi’nde Isıl Konfor Koşullarının Analizi: Safranbolu Hacı Hüseyinler Evi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 20:1 (2005) 77-84.
• Toffler, A. (1981). The Third Wave, London: Pan Books Ltd.
• Önal Hoşkara Ş. (2021), “Dosya: Öngörülemezliğin Eşiğinde Kentsel Dirençlilik”, Mimarlık Dergisi, Sayı: 417, 2021: 25-42.
• Oral, E.Ö. (2001) “House with exterior sofa/Antalya/Turkey”, Traditional Mediterranean Architecture Corpus Project Report (Euromed HERITAGE Regional Programme for Euro-Medireranean Cultural Heritage): 12-13.
• Normandin, J.M., Therrien, M.C. ve Tanguay, G.A. (2009), “City Strength in Times Of Turbulance: Strategic Resilience Indicators”, Joint Conference on City Futures, Madrid, 2009: 4-6.
• Niemelä, M., (1999), “Ecology and urban planning”, Biodiversity and Conservation. 8: 119–131.
• Lang, T., (2011) “Urban Resilience and New Institutional Theory- A Happy Couple for Urban and Regional Studies”, German Annual of Spatial Research and Policy, (Ed.) B. Müller, Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 2011: 15-24. Naes, P., (2001), “Urban planning and sustainable development”, European Planning Studies. 9 (1): 503– 524.
• Kültür servisi web sitesi, Erişim tarihi: 26.06.2022, https://www.kulturservisi.com/p/ insanlik-tarihinin-en-kalabalik-sehirler
• Jabareen, Y.R. (2006) “Sustainable urban forms, their typologies, models, and concepts”, Journal of Planning Education and Research, 26: 38–52. Koç, C.T. , Teker, S. (2019), “Industrial Revolutions and Its Effects on Quality of Life”, L-Global Business Reserach Congress, İstanbul, 2019: 304-311.
• Energy Policies of IEA Countries, Turkey 2001 Review, Erişim tarihi: 16.07.2022, http://www.iea.org
• History Discussion web sitesi, Erişim tarihi: 21.03.2022, https://www.historydiscussion.net IEA,
• Haughton, G. (1997), “Developing sustainable urban development models”. Cities, 14 (4): 189–195.
• Güler, K. (2020). “Kamunun Kırsal Mimari için Gelecek Öngörüleri”. Mimarist Dört Aylık Mimarlık Kültürü Dergisi, 20(67): 65-77.
• Güleç, Korumaz S.A., Canan, F. ve Korumaz M., (2014), “Courtyards and transitional spaces in Turkish traditional architecture”, Ed: Willi, W. ve Simos, Y., Lessons from Vernacular Architecture, Earthscan from Routledge, Taylor and Francis Group, New York: 111-126.
• Gerçek, D. (2021), “21.yüzyıl ve Dirençli Kentler”, Mimarlık Dergisi, Sayı:417,2021: 39-42.
• Finco, A., Nijkamp, P. (2001), “Pathways to urban sustainability”, Journal of Environmental Policy and Planning, 3 (4): 289–302. Gebzehaber websitesi. Erişim tarihi: 07.07.2022,https://www.gebzehaber.net/ tavsancildan-bir-fotograf-41307h.html
• European Route of Industrial Heritage (ERIH) network web sitesi, Erişim tarihi: 27.03.2022, http://www.erih.net
• Eryıldız, D.I., (2003), “Çevreci Mimarlık”, Bülten, Mimarlar Odası Ankara Şubesi 12:2-7.
• Esin, T, Coşgun, N. ve Aydın. E.Ö. (2007), “Performance Evaluation of Architectural Education in Respect of Environmental Sensibility (In Turkey)”, Ed.: Koprivanac, N. , Kusic, H., Environmental Management: Trends and Results, Zagrep, University of Zagreb Publications Faculty of Chemical Engineering and Technology: 305-312.
• Esin, T., Aydın, E.Ö. ve Başarık, C. (2013). “Küçük Kumla Köyü’nün Tarihi Doku Analizi ve Korunması için Öneriler”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.18, no.2: 55-69.
• Durak,Ş, Ayyıldız, S. (2022), “Geleneksel kırsal konutların ekolojik açıdan değerlendirilmesinde bir model denemesi:Yalova örneği”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 38:1 (2022) 85-102 10.17341/gazimmfd.944828
• Diepen, A.V., Voogd, H. (2001), “Sustainability and planning: Does urban form matter?”, International Journal of Sustainable Development, 4 (1): 59–74.
• Breheny, M. J. (1992), “Sustainable development and urban form: An introduction”, Ed. Breheny, M.J. Sustainable Development and Urban Form., London, Pion Limited Press: 1–23.
• Barbosa, J.A., Bragança, L. and Mateus, R. (2014), “New approach addressing sustainability in urban areas using sustainable city models”, International Journal of Sustainable Building Technology and Urban Development, 5 (4): 297–305
• Aydın, E.Ö. (2021), “A New Cultural Concept. Industrial Heritage”, ed. Karadağ, A., Baykal, F. Industrial Heritage in the Urban Identity and Memory Axis, İzmir, Ege University Publications Faculty of Letters Publication no:210: 25-48.
• Aydın, E.Ö. (2007), “Traditional Buldan Houses and General Suggestion for their Adaptation to Modern Life”, III. International Sinan Symposium, 12-13 Nisan 2007, Edirne: 29-34.