ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE ÇALIŞMALARININ PARİS ANLAŞMASI TAAHHÜTLERİ VE NET SIFIR EMİSYON 2053 HEDEFLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: Özel, 32 - 48, 02.12.2024

Zeynep Cansu Ayturan

Öz

Bu çalışma, Türkiye'nin çölleşme ve erozyonla mücadele stratejilerinin Paris İklim Anlaşması taahhütleri ve 2053 net sıfır emisyon hedefleri bağlamında kapsamlı bir değerlendirmesini sunmayı amaçlamaktadır. Çölleşme ve erozyon, toprak verimliliğini azaltarak tarım ve gıda güvenliğini tehdit eden, aynı zamanda biyolojik çeşitlilik kaybına neden olan kritik çevresel sorunlardır. Türkiye, bu sorunlarla mücadele ederken, aynı zamanda küresel ölçekte iklim değişikliğiyle mücadelenin bir parçası olma sorumluluğunu da başarılı bir şekilde yürütmektedir. Türkiye'nin mevcut çölleşme ve erozyonla mücadele stratejileri, sadece yerel düzeyde çevresel koruma sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda Paris İklim Anlaşması çerçevesinde uluslararası iklim taahhütlerine uyumlu hale getirilmelidir. Türkiye'nin 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefini gerçekleştirebilmesi için sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması, ormanlar ile yutak alanların korunması ve genişletilmesi, su kaynaklarının verimli kullanımı ve yerel ekosistemlerin güçlendirilmesi gerekmektedir. Çalışma, aynı zamanda, bu stratejilerin başarılı olabilmesi için politika geliştirme, uluslararası iş birliği, yenilikçi teknolojilerin kullanımı ve toplumsal katılımın teşvik edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Sonuç olarak, Türkiye’nin çölleşme ve erozyonla mücadelesi, ülkenin iklim hedeflerine ulaşması ve Paris İklim Anlaşması taahhütlerini yerine getirmesi açısından kritik bir öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Çölleşme, erozyon, Paris Anlaşması, net sıfır emisyon, sürdürülebilir arazi yönetimi

Kaynakça

• Alam, G. M. (2017). Livelihood cycle and vulnerability of rural households to climate change and hazards in Bangladesh. Environmental management, 59(5), 777-791.
• Balabanlı, C., Türk, M., & Yüksel, O. (2005). Erozyon ve Çayir-Mera İlişkileri. Turkish Journal of Forestry, 6(2), 23-34.
• Cangir, C., & Erdem, D. B. (2008). İklim değişikliği ve çölleşme veya toprak/arazi bozulumunun Türkiye’deki boyutları ve çölleşme ile mücadele. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi.
• Çarkacı, D. A., Palta, Ç., & Karadavut, U. (2013). Ulusal Çölleşme ve Erozyon Araştırma Merkezi. Ulusal Kop Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, 14-16.
• ÇEM, (2013). Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi 2013-2030. Online: https://www.tarimorman.gov.tr/CEM/Belgeler/collesme%20belgeleri%20arsiv/ Sayfa04/% C3%87%C3%96LLE%C5%9EME_16X23.pdf. Erişim: 13.09.2024.
• ÇEM, (2024a), Türkiye’de Erozyon, Online: https://cem.csb.gov.tr/turkiye-deerozyon- i-103687, Erişim: 13.09.2024.
• ÇEM, (2024b), Türkiye Çölleşme Modeli ve Hassasiyet Haritası, Online: https://cem.csb.gov.tr/turkiye-collesme-modeli-ve-hassasiyet-haritasi-i- 103686#:~:text=T%C3%BCrkiye›deki%20tar%C4%B1m%20alanlar%C4%B1nda%20 %C3%A7%C3%B6lle%C5%9Fme,99›u%20d%C3%BC%C5%9F%C3%BCk%20 %C3%A7%C3%B6lle%C5%9Fme%20hassasiyetindedir. Erişim: 08.10.2024.
• ÇMUSEP, (2019), Çölleşmeyle Mücadele Ulusal Stratejisi ve Eylem Planı 2019-2030, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• ÇŞIDB, (2024). Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 2024-2028 Stratejik Planı. Online: https://webdosya.csb.gov.tr/db/strateji/haberler/cevre-seh-rc-l-kve- ikl-m-deg-s-kl-g--bakanligi-2024-2028-yili-stratej-k-plani-20240205121528.pdf. Erişim: 16.09.2024.
• Erpul, G., Şahin, S., İnce, K., Küçümen, A., Akdağ, M. A., Demirtaş, İ., & Çetin, E. (2018). Türkiye su erozyonu atlası. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• IDB, (2022). Paris Anlaşması. Online: https://iklim.gov.tr/paris-anlasmasi-i-34. Erişim: 16.09.2024.
• IDB, (2024a). İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planı (2024- 2030). Online: https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/%C4%B0klim%20 De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi%20Azalt%C4%B1m%20Stratejisi%20ve%20 Eylem%20Plan%C4%B1%20(2024-2030).pdf. Erişim: 18.09.2024.
• IDB, (2024b). İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Eylem Planı (2024-2030). Online: https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/iklim%20Degisikligine%20Uyum%20 Stratejisi%20ve%20Eylem%20Plan.pdf. Erişim: 17.09.2024.
• OGM, (2023). Ormancılık İstatistikleri 2023. Online: https://www.ogm.gov.tr/tr/ekutuphane/ resmi-istatistikler. Erişim: 09.10.2024.
• OSB, (2015). Ankara Girişimi. Online: https://webdosya.csb.gov.tr/db/cem/ icerikler/ankara-girisimi-tur-20211108094544.pdf. Erişim: 16.09.2024.
• Özkan, M., (2021). Orman varlığımızı, 2023 yılında ülke yüzölçümünün yüzde 30’una çıkartacağız. Tarım ve Orman Dergisi. Kasım-Aralık 2021. Online: https://www. turktarim.gov.tr/Haber/700/orman-varligimizi-2023-yilinda-ulke-yuzolcumununyuzde- 30una-cikartacagiz. Erişim: 13.09.2024.
• Özyol, K. (2022). Çölleşmenin ekosisteme etkileri ve çölleşmeyi tersine çevirme yolunda sürdürülebilir tarımın önemi. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 8(1), 113-122.
• IDB, (2023). Republic of Türkiye Updated First Nationally Determined Contribution. Online: https://unfccc.int/sites/default/files/NDC/2023-04/ T%C3%9CRK%C4%B0YE_UPDATED%201st%20NDC_EN.pdf. Erişim: 18.09.2024.
• TCDB, (2022). Paris Anlaşması. Online: https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi. tr.mfa. Erişim: 16.09.2024.
• TOB, (2024). 2024-2028 Dönemi Tarım ve Orman Bakanlığı Stratejik Planı. Online: https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/stratejikplan.pdf. Erişim: 16.09.2024.
• TÜİK, (2023). Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2021. Online: https://data.tuik. gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2021-49672 Erişim: 15.09.2024.
• Ulucan Şahin, A., (2021). Ormanlar artacak, erozyon ve çölleşme azalacak. Tarım ve Orman Dergisi. Ocak-Şubat 2021. Online: http://www.turktarim.gov.tr/Haber/560/ ormanlar-artacak-erozyon-ve-collesme-azalacak. . Erişim: 13.09.2024.
• UNCCD (2021). United Nations Convention to Combat Desertification. About the Convention. Online: https://www.unccd.int/convention/about-convention Erişim: 16.09.2024.