Unemployment Experiences of Female Higher Education Graduates in the Shadow of Gender, Patriarchy, and Sexual Division Of Labor: A Practıcal Study in Balıkesir Province

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 83, 1505 - 1541

Gizem Burcu Karaali

https://doi.org/10.54752/ct.1534414

Öz

Women in the workforce can be considered disadvantaged compared to men in terms of the areas in which they are employed in the labor market, types of employment, employment conditions, and wage levels. The gender gap between unemployment rates shows that the female labor force is the primary group to suffer from the unemployment problem. The factors that lead to unemployment and the explanations of the consequences of unemployment largely ignore female unemployment. Especially the fact that the unemployment rates of educated women are higher than those of men with the same level of education necessitates some further clarification. In the present study, female unemployment was examined in the light of the feminist methodology. The unemployment experiences of female higher education graduates were assessed in terms of gender, patriarchy, and sexual division of labor. A qualitative research method and a phenomenology research pattern were adopted, and the data were collected through semistructured interviews. In-depth interviews were conducted with 35 women aged 22-40 living in Balıkesir Province who were higher education graduates and had been unemployed for at least one year. The data collected were analyzed using descriptive analysis. The findings were grouped under the titles determined according to the research questions, and the unemployment experiences of the educated women were evaluated in terms of different aspects. It was found that educated unemployed women attribute value to working, they have to consider different parameters regarding job choice, they are supported by their families during periods of unemployment, the fact that they are unemployed despite the education they received is questioned by the society, but; marriage eliminates social pressure on women, encounter discrimination at various levels in the labor market, and their unemployment after a long education made them question the value of the degrees they have.

Anahtar Kelimeler

unemployment, female unemployment, gender, patriarchy, sexual division of labor

Toplumsal Cinsiyet, Patriyarka ve Cinsiyete Dayalı İş Bölümü Gölgesinde Yükseköğretim Mezunu Kadınların İşsizlik Deneyimleri: Balıkesir İlinde bir Uygulama

Öz

Kadın işgücünün; emek piyasalarında istihdam edildikleri alanlar, istihdam biçimleri, istihdam şartları, ücret düzeyleri açısından erkeklere kıyasla dezavantajlı olduğu ifade edilebilir. İşsizlik oranları arasındaki cinsiyet farkı, kadın işgücünün işsizlik sorununun öncelikli muhatabı haline geldiğini göstermekle birlikte; işsizliğe neden olan etkenler ve işsizlik ile birlikte ortaya çıkan sonuçlara ilişkin açıklamalar büyük oranda kadın işsizliğini göz ardı etmektedir. Özellikle eğitimli kadın işsizliğine dair oranların, eğitimli erkek işsizliği oranları ile kıyaslandığında daha yüksek olmasının, ilave birtakım açıklamaları gerekli kıldığı düşünülmektedir. Bu çalışmada; kadın işsizliği, feminist metodoloji ışığında ele alınmış ve yükseköğretim mezunu kadınların işsizlik deneyimleri toplumsal cinsiyet, patriyarka ve cinsiyete dayalı işbölümü kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, fenomenolojik araştırma deseni benimsenmiş ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle veriler toplanmıştır. Bu kapsamda Balıkesir ilinde yaşayan, en az 1 yıldır işsiz olan, yükseköğretim mezunu, 22-40 yaş aralığındaki 35 kadınla derinlemesine mülakatlar yapılmış, toplanan verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Bulgular, araştırma sorularından hareketle belirlenen başlıklar altında toplanarak, eğitimli kadınların işsizlik deneyimleri farklı boyutları ile değerlendirilmiştir. Çalışma neticesinde; eğitimli işsiz kadınların, çalışmaya değer atfettikleri, iş seçiminde farklı değişkenleri göz önünde bulundurmak mecburiyetinde kaldıkları, işsizlik deneyimleri süresince aileleri tarafından desteklendikleri, aldıkları eğitime rağmen işsiz olmalarının toplum tarafından sorgulandığı fakat evliliğin kadınlar özelinde toplum baskısını ortadan kaldırdığı, emek piyasalarında çeşitli düzeylerde ayrımcılık uygulamaları ile karşılaştıkları, uzun süren eğitim hayatları sonrasında işsiz kalmalarının aldıkları diplomaları sorgulamalarına neden olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

işsizlik, kadın işsizliği, toplumsal cinsiyet, patriyarka, cinsiyete dayalı işbölümü

Kaynakça

• Abramovitz, M. (1990). “Unemployment: A Women's View”, Journal of International and Comparative Social Welfare, 6:1-2, ss. 38-58. Archer, J., Rhodes, V. (1993). “The Grief Process and Job Loss: A Cross-Sectional Study”, British Journal of Psychology, 84(3), ss. 395–410.
• Baltacı, A. (2019). “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5)2, ss. 368-388.
• Bauman, Z. (2012). Eğitim Üzerine Riccardo Mazzeo ile Söyleşi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berktay, F. (2013). “Feminist Teoride Açılımlar”, Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları. Ed. Yıldız Ecevit- Nadide Karkıner, 2.b. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. 2-23.
• Berktay, F. (2019). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın: Hristiyanlıkta ve İslamiyet’te Kadının Statüsüne Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım, 7.b., İstanbul: Metis Yayınları.
• Bora, A. (2017). “Çalışmakla Var Olacağım Gibi… İşsizin Duygu Dünyası”, Boşuna Mı Okuduk? Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, Ed. Tanıl Bora, Aksu Bora, Necmi Erdoğan, İlknur Üstün, İstanbul: İletişim Yayınları, ss. 117-139.
• Budd, J. W. (2016). Çalışma Düşüncesi, çev. Fuat Man, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
• Butler, J. (2018). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, çev. Başak Ertür. 6.b., İstanbul: Metis Yayınları.
• Chesters, J. (2012). “Gender Attitudes and Housework: Trends over Time in Australia”, Journal of Comparative Family Studies, 43, 4, 511-526.
• Christensen, L. B., Turner L. A., Johnson R. B. (2020). Araştırma Yöntemleri: Desen ve Analiz, Çev. Ahmet Aypay, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cohen, D. J., Crabtree B. F. (2006). Qualitative Research Guidelines Project, Princeton: Robert Wood Johnson Foundation.
• Cohn, R. M. (1978). “The Effect of Employment Status Change on Self-Attitude”, Social Psychology, 41(2), 81-93.
• Crabtree, B. F., Mıller, W. L. (1999). Doing Qualitative Research, Thousand Oaks: Sage Publications.
• Cragg, A., Dawson T. (1984). “Unemployed Women: A Study of Attitudes and Experiences”, Department of Employment Research Paper 47.
• Creswell, J. W. (2002). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative, London: Pearson Education.
• Creswell, J. W. (2023). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Çev. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir, 7.B., Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çınar, M. (1994). “Unskilled Urban Migrant Women and Disguised Employment: Home Working Women in İstanbul, Turkey”, World Development, 22, 3, 369- 380.
• De Beauvoir, S. (1973) The Second Sex, çev. Constance Borde ve Sheila Malovany Chevallier, New York: Vintage Books.
• Delphy, C. (1993). “Rethinking Sex and Gender”, Women's Studies International Forum, 16, 1, 1-9.
• Disk, Geniş Tanımlı İşsizlik Yöntemsel Açıklama, 2020, https://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2020/08/geni%C5%9F-tan%C4%B1ml%C4%B1-metodoloji.pdf, (14.08.024).
• Ecevit, Y. (2000). “Çalışma Yaşamında Kadın Emeğinin Kullanımı ve Kadın Erkek Eşitliği”, Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş, Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, haz. Mine Göğüş Tan ve Serpil Sancar Üşür, İstanbul: TÜSİAD Yayınları, 119-190.
• Ecevit, Y. (2015). “Kentsel Üretim Sürecinde Kadın Emeğinin Konumu ve Değişen Biçimleri”, 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, Ed. Şirin Tekeli, 6.B. İstanbul: İletişim Yayınları, ss. 105-114.
• Epstein, C. F. (1971). Woman's Place: Options and Limits in Professional Careers, Berkeley: University Of California Press.
• Goffman, E. (1986). Stigma: Notes On The Management Of Spoiled Identity, New York: Simon&Schuster.
• Hakim, C. (1982). The Social Consequences of High Unemployment. Journal of Social Policy, 11(4), 433-467.
• Harding, S. (1997). Comment on Hekman's" truth and method: feminist standpoint theory revisited": whose standpoint needs the regimes of truth and reality?. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 22(2), 382-391.
• Hartmann, H. (2008). “Marksizm ile Feminizmin Mutsuz Evliliği”, çev. Aytül Kantarcı, Kadının Görünmeyen Emeği, Haz. Gülnur Acar Savran ve Nesrin Tura Demir Yontan. İstanbul: Yordam Kitap, 158-198.
• Hay, I. (2000). Qualitative Research Methods İn Human Geography, UK: Oxford University Press.
• Işığıçok, Ö. (2021). İstihdam ve İşsizlik, 5.B., Bursa: Dora Yayınları.
• İŞKUR, İşgücü Piyasası Araştırması Balıkesir İli 2020 Yılı Sonuç Raporu, 2020, https://media.iskur.gov.tr/45143/balikesir.pdf, (11.01.2024).
• İŞKUR, İşgücü Piyasası Araştırması Balıkesir İli 2022 Yılı Sonuç Raporu, 2022, https://media.iskur.gov.tr/66868/balikesir.pdf, (11.01.2024).
• İŞKUR, İşgücü Piyasası Araştırması Balıkesir İli 2023 Yılı Sonuç Raporu, 2023, https://media.iskur.gov.tr/88089/balikesir.pdf, (19.04.2024).
• Komarovsky, M. (1940). The Unemployed Man and His Family: The Effect of Unemployment on The Status of The Man in Fifty Nine Families. New York: Dryden Press.
• Kunze, L., Suppa N. (2017). “Bowling Alone Or Bowling At All? The Effect Of Unemployment On Social Participation”, Journal Of Economic Behavior & Organization, 133, 213-235.
• Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide Ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, 2.b., İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Lane, C. M. (2011). A Company of One: Insecurity, Independence, and The New World of White-Collar Unemployment, Ithaca and London: Cornell University Press, 2011.
• Marshall, C., Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research, New York: Sage Publications.
• Marshall, G. (1984). “On The Sociology of Women’s Unemployment, Its Neglect and Significance”, Sociological Review, 32(2), 234-259.
• Marx, K. (1986). Kapital (3.Baskı), 1.Cilt, Çev. Alaattin Bilgi, Ankara: Sol Yayınları.
• Mcfayden, R. G. (1995). Coping With Threatened İdentities: Unemployed People’s Self-Categorizations. Current Psychology: Development, Learning, Personality, Social, 14, 233–257.
• Mckee, L., Bell C. (1986). “His Unemployment, Her Problem: The Domestic and Marital Consequences of Male Unemployment”, The Experience of Unemployment, London: Palgrave Macmillan, 134-149.
• Mckee-Ryan, F., Song, Z., Wanberg C. R., Kinicki, A. J. (2005). “Psychological and Physical Well-Being During Unemployment: A Meta- Analytic Study”, Journal of Applied Psychology, 90(1), 53, 53-76.
• Mead, M. (1935). “Sex and Temperament in Three Primitive Societies”, The Gendered Society Reader, ed. Michael Kimmel ve Amy Aronson, New York: William Morrow, 38-43.
• Meda, D., (2004). Emek Kaybolma Yolunda Bir Değer Mi?, Çev. Işık Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınları, 1.B.
• Mies, M. (2012). Ataerki ve Birikim: Uluslararası İşbölümünde Kadınlar, çev. Yıldız Temurtürkan, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, New York: Sage Publications.
• Palaz, S. (2005). “Women’s Labour Force Participation in Turkey”, Journal of Social Policy Conferences, 50, 591-606.
• Paul K. I., Moser K. (2009). “Unemployment Impairs Mental Health: MetaAnalyses”, Journal Of Vocational Behavior, 74(3), 264-282.
• Pohlan, L. (2019). “Unemployment And Social Exclusion”, Journal Of Economic Behavior & Organization, 164, 273–299.
• Russell, H., Barbieri, P. (2000). “Gender and The Experience of Unemployment”, Welfare Regimes and The Experience of Unemployment in Europe, Ed. Duncan Gallie ve Serge Paugam, New York : Oxford University Press, 307-333.
• Sarıtaş, C. T. (2010). “The Bargain Between Young Women's Labour and Capital: An Unemployment Analysis through State, Labour Market and Family”, Ankara: ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Seidman, I. (2006). Interviewing as Qualitative Research: A Guide for Researchers in Education and The Social Sciences, New York: Teachers College Press.
• Stanko, E. (1988). “Keeping Women in and out of Line: Sexual Harassment and Occupational Segregation”, Gender Segregation At Work, Ed. Slyvia Walby, Open University Press, ss. 91-99.
• Strangleman, T., Warren T. (2015). Çalışma ve Toplum: Sosyolojik Yaklaşımlar, Temalar ve Yöntemler, Çev. Fuat Man, Ankara: Nobel Akademik.
• Sümer, N., Solak, N., Harma M. (2013). İşsiz Yaşam: İşsizliğin ve İş Güvencesizliğinin Birey ve Aile Üzerindeki Etkileri, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Tan, M. (1979). Kadın: Ekonomik Yaşam ve Eğitim, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1979.
• Tokol, A. (2000). Sosyal Politika, 2.B., Bursa: Vipaş Yayınları.
• Toksöz, G., Memiş, E. (2018). İstihdamda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması: Geniş Özet (Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi), Ankara: CEİD Yayınları.
• Treiman, D. J., Hartmann H. I. (1981). Women, Work and Wages: Equal Pay for Jobs of Equal Value, Washington: National Academy Press.
• Turner, B. S. (2020). Sosyoloji Sözlüğü. çev. Kasım Abaş ve Adem Beyaz, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• TÜİK, 2024, İşgücü İstatistikleri 2023, https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=ısgucu-ıstatistikleri-2023-53521#:~:text=%c4%b0%c5%9fg%c3%bcc%c3%bc%202023%20y%c4%b1l%c4%b1nda%20bir%20%c3%b6nceki,ise%20%35%2c8%20oldu, (21.04.2024).
• Walby, S. (1986). Patriarchy at Work, Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Wanberg, C. R. (2012). “The Individual Experience of Unemployment”, Annual Review of Psychology, 63, 369-396.
• Wirth, L. (2001). Breaking through The Glass Ceiling: Women in Management, Geneva: International Labour Office.
• Wilson, H., Finch, D. (2021). Unemployment and Mental Health Why Both Require Action For Our COVID-19 Recovery. Health Foundation: London, UK.
• Wolcott, H. F. (1994). Transforming Qualitative Data: Description, Analysis, And Interpretation, Thousand Oaks: Sage Publications.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları, 11.B.
• Zencirkıran, M. (2020). “Türkiye'nin Toplumsal Sorunları”, Dünden Bugüne Türkiye'nin Toplumsal Yapısı, Ed. M. Zencirkıran, 7.B., Bursa: Dora Yayınları, 455- 476.