Istiqlol Davri O'zbek She'riyatida Folklor Sintezi

Yıl 2024, Sayı: 5, 1 - 7, 30.05.2024

Zilola Eshanova

https://doi.org/10.5281/zenodo.11369559

Öz

Maqolada istiqlol davri o’zbek she’riyatida folklor sinteziga murojaat qilish tamoyilining kuchayishi, mazkur davrda ijod qilgan shoirlar folklorga xos an’analar, janrlar, obrazlar, mifologik qarashlar sintezi orqali davr muammolarini yoritishga erisha olganligi asoslangan. Shuningdek, maqolada epos va she’riyat sintezi, baxshi obrazi sintezi g’oyaviy konsepsiya ifodasida vosita bo’lganligi Usmon Azim va Yo’ldosh Eshbek she’rlari tahlili orqali dalillangan, mifologik qarashlar sintezining namoyon bo’lishi Ismoil To’lak, Mahmud Toir va Yo’ldosh Eshbek kabi shoirlar she’rlari tahlili orqali yoritilgan.

Anahtar Kelimeler

Sintez, badiiy sintez, folklor sintezi, she’riyat, epos

Bağımsızlık Devri Özbek Şiirinde Folklor Sentezi

Öz

Makale, bağımsızlık dönemi Özbek şiirinde folklor sentezine başvurma ilkesinin güçlendirilmesi ve bu dönemde yaşamış olan şairlerin folklor geleneklerinin, türler, imaj ve mitolojik görüşler sentezi yoluyla dönemin sorunlarına ışık tutabilme esasına dayanmaktadır. Ayrıca, destan ve şiir sentezinin, bahşi imajının sentezinin ideolojik kavramın ifadesinde bir araç olduğu, Usman Azim ve Yoldosh Eşbek'in şiirlerinin analiziyle kanıtlanmıştır, mitolojik görüşlerin sentezinin tezahürü ise İsmail Tolak, Mahmud Toir ve Yoldosh Eşbek gibi şairlerin şiirlerinin analiziyle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sentez, sanatsal sentez, folklor sentezi, şiir, destan

Folklore Synthesis in the Uzbek Poetry of the Independence Period

Öz

The article is based on the strengthening of the principle of resorting to folklore synthesis in the Uzbek poetry of the independence period, and the fact that the poets who created during this period were able to illuminate the problems of the time through the synthesis of folklore traditions, genres, images, and mythological views. Also, in the article, it is proven through the analysis of poems of Usman Azim and Yuldash Eshbek, that the synthesis of epic and poetry, the synthesis of the image of Bakhshi is a tool in the expression of the ideological concept, synthesis of mythological views is illuminated through the analysis of the poems of poets such as Ismail To'lak, Mahmud Toir and Yoldosh Eshbek. During the period of independence, Uzbek poetry underwent unique evolutions and renewals, and the principle of referring to folklore developed in various forms during this period as well.

Anahtar Kelimeler

Synthesis, artistic synthesis, folklore synthesis, poetry, epic

Kaynakça

• Azim, U. (2010). Fonus. Sharq Nashriyoti. (In Uzbek)
• Davronova, Sh. (2019). Istiqlol davri O‘zbek romanlarida Sharq va G‘arb an’analarining badiiy sintezi. Samarqand Davlat Universitet Nashriyoti. (In Uzbek)
• Eshbek, Y. (1991). Mangu masofa. Adabiyot va San’at Nashriyoti. (In Uzbek)
• Eshonqulov, J. S. (2023). Baxshi obrazining mifopoetik talqini. (J. Eshonqulov, O. Axmedova & B. Matyoqubov, Masʼul muxarrirlar), Zamonaviy baxshichilik san’ati: Oltin merosning yangi ohanglari mavzusidagi III xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya (b. 136-144). Nodirabegim Nashriyoti. (In Uzbek)
• Imomova, G. M. (2021). O‘zbek hikoyalarida badiiy sintez shakllari va ijodkorning poetik kontseptsiyasi. Qarshi Universitet Nashriyoti. (In Uzbek)
• Muhammadjonova, G., & Ergasheva, F. I. (2022). Xalq dostonlarida badiiy sintez: So‘z va musiqa san’atlari asosida. International Scientific Journal of Biruni, 1(2), 227-232. (In Uzbek)
• Rahmonov, N. (2022). Folklor va yozma adabiy aloqalar. Nashriyot. (In Uzbek)
• Salimova, Sh. (2022). Tanlangan asarlar. Adabiyot Nashriyoti. (In Uzbek)
• Sarimsoqov, B. (2017) Folklorizmlar tipologiyasiga doir: XX asr O‘zbek folklorshunosligi. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. Davlat Ilmiy Nashriyoti. To‘lak, I. (2007). Erk shabadalari. Nihol Nashriyot. (In Uzbek)
• Toir, M. (2022). Tanlangan asarlar. Adabiyot Nashriyoti. (In Uzbek)