Evlilik Tutumunun Toplumsal Cinsiyet Algısı, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 3, 1700 - 1720, 30.12.2022

Kübra Dombak Eyüp Çelik

https://doi.org/10.14812/cufej.1079520

Öz

Araştırmada evlilik tutumunun toplumsal cinsiyet algısı, çelişik duygulu cinsiyetçilik tarafından yordanıp yordanmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca çalışmada evlilik tutumunun bazı değişkenlere göre (cinsiyet, ebeveynlerin birlikte yaşayıp yaşamaması ve cinsel istismar mağduru olup olmama) farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 18-36 yaş aralığındaki 377 bireyden oluşmaktadır. Araştırmada verileri, İnönü Evlilik Tutum Ölçeği, Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği ile toplanmıştır. Korelasyon analizi sonucunda evlilik tutumunun toplumsal cinsiyet algısı, düşmanca ve korumacı cinsiyetçilik ile pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Regresyon analizinde de evlilik tutumunu korumacı cinsiyetçiliğin istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde yordadığı ama toplumsal cinsiyet algısının ve düşmanca cinsiyetçiliğin anlamlı düzeyde yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan t-testi sonucunda ise evlilik tutumu cinsiyet, ebeveynlerin birlikte yaşayıp yaşamaması ve cinsel istismar mağduru olup olmama değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Evlilik Tutumu, Toplumsal Cinsiyet, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Korumacı Cinsiyetçilik, Düşmanca Cinsiyetçilik

An Investigation of Marriage Attitude in terms of Perception of Gender, Ambivalent Sexism, and Some Variables

Öz

The aim of the present study is to examine whether marital attitude is predicted by gender perception and ambivalent sexism. In addition, it was examined whether the marriage attitude differs according to some variables (gender, whether the parents live together, and whether victims of sexual abuse). The study group of the research consists of 377 individuals between the ages of 18-36. The research data were collected using the Inönü Marriage Attitude Scale, the Gender Perception Scale, and the Ambivalent Sexism Scale. As a result of the correlation analysis, it was concluded that the marriage attitude was positively and significantly associated with gender perception, hostile, and benevolent sexism. The regression analysis concluded that benevolent sexism statistically significantly predicted marriage attitude, but gender perception and hostile sexism did not significantly predict marriage attitude. As a result of the t-test, it was seen that the marital attitude differed significantly according to the variables of gender, whether the parents lived together and whether the victim of sexual abuse.

Anahtar Kelimeler

Marriage Attitude, Gender, Ambivalent Sexism, Benevolent Sexism, Hostile Sexism

Kaynakça

• Aktepe, E. (2009). Çocukluk çağı cinsel istismarı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(2), 95–119.
• Allendorf, K., Thornton, A., Mitchell, C., & Young-DeMarco, L. (2019). The influence of developmental idealism on marital attitudes, expectations, and timing. Journal of Family Issues, 40(17), 2359–2388. https://doi.org/10.1177/0192513X19856642
• Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 9–22.
• Arslan, S. (2019). Öğretmen adaylarında kişiler arası tarz, affetme ve evlilik tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Aşılı, G. (2001). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet rolleri ve ego durumları arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Medical Journal, CMJ, 36(2), 147–156. https://doi.org/10.7197/cmj.v36i2.1008002533
• Ayçiçek, V. (2020). Kadınlarda toplumsal cinsiyet algısı, psikolojik iyi oluş ve benlik saygısı arasındaki ilişkiler [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Ayhan, H. (2015). Cinsel tacize ilişkin tutumları yordayan faktörler: Çelişik duygulu cinsiyetçilik, kontrol odağı ve empati [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Aylaz, R., Güneş, G., Uzun, Ö., & Ünal, S. (2014) Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolüne yönelik görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(5), 183–189.
• Baran, G. (1995). Ankara’da bulunan çocuk yuvalarında kalan 7-11 yaş grubu çocuklarda cinsiyet rolleri ve cinsiyet özellikleri kalıpyargılarının gelişimi [Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi.
• Bayoğlu, F., & Atli, A. (2014). İnönü evlilik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik analizleri. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 397–415. https://doi.org/10.12984/eed.79063
• Bener, Ö.,& Günay, G. (2013). Gençlerin evlilik ve aile yaşamına ilişkin tutumları. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1–16. https://doi.org/10.14230/joiss9
• Blagojevic, M. (1989). The attitudes of young people towards marriage: From the change of substance to the change of form. Marriage & Family Review, 14(1-2), 217–238. https://doi.org/10.1300/J002v14n01_12
• Cassinat, J. R., & Jensen, A. C. (2020). Following in your sibling’s steps: Sibling influence and young adults’ marital attitudes. Journal of Social and Personal Relationships, 37(3), 885–905. https://doi.org/10.1177/0265407519881511
• Christensen, L. B., Johnson, B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri. Desen ve Anı Yayıncılık.
• Conger, R., Cui, M., Bryant, C., & Elder, G. (2000). Competence in early adult romantic relationships: A developmental perspective on family influences. Journal of Personality and Social Psychology, 79(2), 224–237. https://doi.org/10.1037/0022-3514.79.2.224
• Çakır, S. (2008). Evli bireylerin evlilik uyumlarının ana-babalarına bağlanma düzeyleri ve demografik değişkenler açısından incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Danış, M. Z., Erkoç, B., Çınar, E. G., & Usta, Ş. (2020). Çelişik duygulu cinsiyetçilik algısına yönelik bir araştırma. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 10(20), 138–151.
• Dökmen, Ü. (2012). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. Remzi Kitabevi.
• Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar (1. bs.). Sistem Yayıncılık.
• Eagly, A. H., & Mladinic, A. (1989). Gender stereotypes and attitudes toward women and men. Personality and Social Psychology Bulletin, 15(4), 543–558. https://doi.org/10.1177/0146167289154008
• Ecevit, Y. (2011). Toplumsal cinsiyet sosyolojisine başlangıç, toplumsal cinsiyet sosyolojisi (Y. Ecevit & N. Karkıner). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., & Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 46–63. https://doi.org/10.19160/5000197327
• Glick, P., & Fiske, S. T. (1996). The Ambivalent Sexism Inventory: Differentiating hostile and benevolent sexism. Journal of Personality and Social Psychology, 70(3), 491–512. https://doi.org/10.1037/0022-3514.70.3.491
• Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., Adetoun, B., Osagie, J. E., Akande, A., Alao, A., Annetje, B., Willemsen, T. M., Chipeta, K., Dardenne, B., Dijksterhuis, A., Wigboldus, D., Eckes, T., Six-Materna, I., Expósito, F., . . . López, W. L. (2000). Beyond prejudice as simple antipathy: Hostile and benevolent sexism across cultures. Journal of Personality and Social Psychology, 79(5), 763–775. https://doi.org/10.1037/0022-3514.79.5.763
• Glick, P., & Fiske, S. T. (2001). An ambivalent alliance: hostile and benevolent sexism as complementary justifications for gender inequality. Beyond Prejudice, 70–88. https://doi.org/10.1017/cbo9781139022736.005
• Güleç, H., Topaloglu, M., Unsal, D., & Altintas, M. (2012). Bir kısır döngü olarak şiddet. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 112–137. https://doi.org/10.5455/cap.20120408
• Gökengin D., Yamazhan T., Ozkaya, D., & Aytuğ Ş. (2003). Sexual knowledge, attitudes and risk behaviors of students in Turkey. Journal of School Health, 73(7), 258–63. https://doi.org/10.1111/j.1746-1561.2003.tb06575.x
• Haotu, S., & Liao, P. S. (2003). Gender differences in gender role attitudes: A comparative analysis of Taiwan and Costal China. Journal of Comparative Family Studies, 12(1), 545–566. https://doi.org/10.3138/jcfs.36.4.545
• Jacquet, S. E., & Surra, C. A. (2001). Parental divorce and premarital couples: Commitment and other relationship characteristics. Journal of Marriage and Family, 63(3), 627–638. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2001.00627.x
• Kağıtçıbaşı, Ç., & Kansu, A. (1991). Cinsiyet rollerinin sosyalleşmesi ve aile dinamiği: Kuşaklararası bir karşılaştırma. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Aile Yazıları 3, 5(3), 79–93.
• Keldal, G., & Atli, A. (2018). Predictors of Turkish University students’ marital attitudes. Current Psychology, 39, 1354–1361. https://doi.org/10.1007/s12144-018-9842-6
• Keskin, G., & Çam, O. (2005). Çocuk cinsel istismarına psikodinamik hemșirelik yaklașımı. Yeni Symposium, 43, 118–125.
• Kimberly, A., & Mahaffy, K. (2002). The gendering of adolescents’ childbearing and educational plans: Reciprocal effects and the influence of social context. Sex Roles, 46(11/12), 403–417. https://doi.org/10.1023/A:1020413630553
• Kozuch, P., & Cooney, T. M. (1995). Young adults’ marital and family attitudes: The role of recent parentel divorce and family and parental conflict. Journal of Divorce and Remarriage, 23(3-4), 45–62. https://doi.org/10.1300/J087v23n03_03
• Köroğlu, T. (2013). Üniversite gençliğinin evlilik, aile ve boşanma konusundaki düşünce ve görüşleri üzerine sosyolojik bir araştırma: Karabük Üniversitesi örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.
• Larson, J. H., & LaMont, C. (2005). The relationship of childhood sexual abuse to the marital attitudes and readiness for marriage of single young adult women. Journal of Family Issues, 26(4), 415–430. https://doi.org/10.1177/0192513X04270474
• Larson, J. H., Benson, M. J., Wilson, S. M., & Medora, N. (1998). Family of origin influences on marital attitudes and readiness for marriage in late adolescents. Journal of Family Issues, 19(6), 750–768. https://doi.org/10.1177/019251398019006005
• Maden, H. (2015). Anne babası boşanmış üniversite öğrencilerinin evlilik tutumu ile anne babası evli üniversite öğrencilerinin evlilik tutumunun karşılaştırılması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
• Mosko, J. E., & Pistole, M. C. (2010). Attachment and religiousness: Contributions to young adult marital attitudes and readiness. The Family Journal, 18(2), 127–135. https://doi.org/10.1177/1066480710364132
• Mutlu, M. (2004). Üniversite gençliğinin evlilik ve aile kurumuna yaklaşımı: Fırat Üniversitesi uygulaması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Ondaş, B. (2007). Üniversite öğrencilerinin evlilik ve eş seçimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. (1. bs.). PDREM Yayınları.
• Pınar, G., Taşkın L., & Eroğlu, K. (2008). Başkent Üniversitesi yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1), 47–57.
• Pretorius, G. A., Roux, J. A., & Meyer, J. C. (1991). Differing attitudes of adolescents towards marriage expectations. McGill Journal of Education, 26(1), 41–52.
• Sakallı Uğurlu, N. (2002). Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 47–58.
• Sağkal, A. S., & Özdemir, Y. (2019). Interparental conflict and emerging adults’ couple satisfaction: The mediating roles of romantic relationship conflict and marital attitudes. Başkent University Journal of Education, 6(2), 181–191.
• Servaty, L., & Weber, K. (2011). The relationship between gender and attitudes towards marriage. Journal of Student Research. University of Wisconsin-Stout.
• Shimkowski, J. R., Punyanunt-Carter, N., Colwell, M. J., & Norman, M. S. (2018). Perceptions of divorce, closeness, marital attitudes, romantic beliefs, and religiosity among emergent adults from divorced and nondivorced families. Journal of Divorce & Remarriage, 59(3), 222–236. https://doi.org/10.1080/10502556.2017.1403820
• Shrivastava, A. K., Karia, S. B., Sonavane, S. S., & De Sousa, A. A. (2017). Child sexual abuse and the development of psychiatric disorders: A neurobiological trajectory of pathogenesis. Industrial Psychiatry Journal, 26(1), 4–12. https://doi.org/10.4103/ipj.ipj_38_15
• Shurts, W. M., & Myers, J. E. (2012). Relationships among young adults’ marital messages received, marital attitudes, and relationship self‐efficacy. Adultspan Journal, 11(2), 97–111. https://doi.org/10.1002/j.2161-0029.2012.00009.x
• Şahin, E. S. (2019). Üniversite öğrencilerinin çeşitli kaynaklardan aldıkları evlilik mesajları ve evliliğe ilişkin tutumları [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Terzioğlu, F., & Taşkın, L. (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşire Yüksek Okul Dergisi, 12(2), 62–67.
• Travaglia, L. K., Overall, N. C., & Sibley, C. G. (2009). Benevolent and hostile sexism and preferences for romantic partners. Personality and Individual Differences, 47(6), 599–604. https://doi.org/10.1016/j.paid.2009.05.015
• Tunç, H. (2014). Toplumsal cinsiyetin farklılaşması üzerine sosyolojik bir araştırma erkeklerin küpe takması örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 608–625.
• Uğur, E. (2016). Marital attitudes as a mediator on the relationship between respect toward partner and subjective happiness. Journal of Family, Counseling and Education, 1(1), 25–30. https://doi.org/10.32568/jfce.282742
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 35, 29–56.
• Vefikuluçay, D. Zeyneloğlu, S. Eroğlu, K., & Taşkın, L. (2007). Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 14(2), 26–38.
• Willoughby, B. J. (2010). Marital attitude trajectories across adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 39(11), 1305–1317. https://dx.doi.org/10.1007/s10964-009-9477-x
• Yağmurcu, Y. (2015). Nesneleştirme kuramı, sistemi meşrulaştırma kuramı ve çelişik duygulu cinsiyetçilik perspektiflerinden kendini nesneleştirmenin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Yalçın, H., Arslan Kılıçoğlu, E., & Acar, A. (2017). Gençlerin evlilik ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Journal of International Social Research, 10(52). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1942
• Yıldırım, İ. (2007). Üniversite öğrencilerinde eş seçme kriterleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 15–30.
• Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da hemşirelik öğrenimi gören üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.