Müzik Eserlerinin İnternet Ortamında Umuma İletimi Üzerine Hukuki Bir İnceleme

Yıl 2025, Sayı: 8, 136 - 160

Zeynep Şimşek

https://doi.org/10.59399/cuhad.1726695

Öz

Dijitalleşme süreci, müzik eserlerinin telif hukuku kapsamında korunmasına ilişkin bazı hukuki sorunları beraberinde getirmektedir. İnternetin yaygın kullanımı, müzik eserinin, kolayca erişilebilir hale gelmesine olanak tanırken 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 25. maddesinde sayılan ve mali haklardan biri olan umuma iletim hakkının ihlaline de zemin hazırlamaktadır. Zira müzik eserlerinin internet ortamında erişime açılması ve kamuya sunulması yalnızca eser sahibinin izni ile mümkündür. Bu doğrultuda müzik eserinin, hukuki açıdan tanımlanması ve eser sahibine tanıdığı işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkının kapsamının doğru belirlenmesi elzemdir. Çalışmamızda bu kapsamda bir inceleme yapılmakta olup söz konusu hakka yönelik ihlaller ve bu ihlallere karşı 5846 sayılı Kanun kapsamında öngörülen koruma mekanizmaları değerlendirilmektedir. Ayrıca mevcut mevzuatın dijital çağın ihtiyaçlarına ne ölçüde cevap verdiği ve bu alandaki hukuki boşlukların teşkil ettiği sorunlar ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzik Eseri , Eser Sahibi , Umuma İletim Hakkı , Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu , İnternet Ortamında Hak İhlali.

A Legal Examination of the Online Communication of Musical Works to the Public

Öz

The process of digitalization brings with it several legal challenges concerning the protection of musical works within the scope of copyright law. While the widespread use of the internet enables musical works to become easily accessible, it simultaneously creates grounds for the infringement of the right of communication to the public, which is one of the economic rights enumerated in Article 25 of the Law No. 5846 on Intellectual and Artistic Works. For the making available of musical works on the Internet and their presentation to the public is possible only with the authorization of the author. In this regard, it is essential to legally define the musical work and to accurately determine the scope of the right of communication to the public granted to the author through means enabling the transmission of signs, sounds and/or images. In this study, an examination is conducted within this scope and the infringements of the said right as well as the protection mechanisms envisaged under Law No. 5846 against such infringements are evaluated. Moreover, the extent to which the existing legislation responds to the needs of the digital age and the problems posed by the legal gaps in this field are addressed.

Anahtar Kelimeler

Musical Works , Author , Right of Communication to the Public , Turkish Law on Intellectual and Artistic Works , Infringement of Rights on the Internet.

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, A. (2021). İnternetten İndirilen Dijital Eserlerde Yayma Hakkının Tükenmesi İlkesi. İstanbul.
• ARKAN, A. (2005). Mukayeseli Hukuk, Uluslararası Düzenlemeler ve Türk Fikri Hukuk Alanında Eser Sahibinin Haklarına Bağlantılı Haklar. İstanbul.
• AVRUPA ADALET DİVANI. Nederlands Uitgeversverbond ve Groep Algemene Uitgevers v. Tom Kabinet Internet BV & diğerleri (C‐263/18), 19 Aralık 2019, ECLI:EU:C:2019:1111, “Tom Kabinet Kararı”. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:62018CN0263 (E.T. 15.09.2025).
• AVRUPA ADALET DİVANI. UsedSoft GmbH v. Oracle International Corp, (C‐128/11), 3 Temmuz 2012, ECLI:EU:C:2012:407, “UsedSoft” Kararı: https://eur- lex.europa.eu/legal‐content/EN/TXT/?uri=celex:62011CJ0128 (E.T. 15.09.2025).
• ATAR, E. A. (2017). Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Yayma Hakkı ve Korunması (1. b.). İstanbul. ATEŞ, M. (2003). Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Kapsamı ve Sınırlandırılması. Ankara. AYİTER, N. (1981). Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri. İstanbul.
• BAŞLAR, Y. (2019). Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun Ek Madde 4 Hükmünün İhlalinin Sonuçları. Ankara Barosu Dergisi, 4, 39-74.
• BAŞPINAR, V., KOCABEY, D. (2007). İnternette Fikrî Hakların Korunması. Ankara.
• BEŞİROĞLU, A. (2006). Fikir Hukuku Dersleri (4. b.). İstanbul.
• BRENNAN, D. (2002). The Three-Step Test Frenzy- Why the TRIPS Panel Decision Might be Considered Per Incuriam.
• BOZBEL, S. (2009). Fikrî Eserlerin Umuma Erişilebilir Kılınması (FSEK m. 25/II). içinde Hâluk Konuralp Anısına Armağan, 3, 196-218.
• DEMİRBAŞ, A. (2014). Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Mali Hakların Tecavüzünde Hak Sahibine Sağlanan Hukuki Koruma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. İstanbul.
• DE OLIVEIRA, A., NEJAIM, V., & SANTOS, F. (2024). Copyright and digital music platforms: harmony or dissonance?. Observatório De La Economía Latinoamericana.
• ÇELİK, E. (2007). Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında İnternet Ortamında Müzik Eserlerinin Sunumu Yolu ile Umuma İletim Hakkının İhlali. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış). Ankara.
• ERBEK, Ö. (2007). Müzik Eserlerinin Umuma Açık Mahallerde Kullanılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9 (Özel Sayı), 849-905. EREL, Ş. (2008). Türk Fikir ve Sanat Hukuku (3. b.). Ankara.
• GENÇ, A. (2003). Sinema ve Müzik Eserleri Açısından 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile 3257 Sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu’nun Karşılaştırılması. Bilgi Toplumunda Hukuk, Prof. Dr. Ünal Tekinalp’e Armağan, II, 249-288.
• GENÇ ARIDEMİR, A. (2003). Türk Hukukunda Eser Sahibinin Çoğaltma ve Yayma Hakları. İstanbul. GINSBURG, J. C. (2001). Toward Supranational Copyright Law? The WTO Panel Decision and the 'Three-Step Test' for Copyright Exceptions.
• GÜLPINAR, K. M. (2013). İnternet Sitelerinde Erişimin Engellenmesi Türk Hukuku Açısından Bir Değerlendirme. Legal Fikri ve Sınai Haklar Dergisi, 9 (36), 17-59.
• GÜNER, U. (2016). Hak Sahibinin İzni Olmaksızın Eserin Umuma İletilmesi Suçu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65 (4), 1925-1950.
• HELVACI, S., ATAR, E.A. (2016). Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Üç Aşamalı Test. Cilt 22, Sayı 3, s. 1289-1302.
• KARAASLAN, P. (2022). Fikir ve Sanat Eserlerinin Teknik Gereklilik Nedeniyle Geçici Çoğaltılması. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 8 (1), 29-49.
• KARAASLAN, P., AÇIKGÖZ, A. (2024). Müzik Eserlerinin Karaoke ve Cover Versiyonlarının Sosyal Medya Ortamlarında Sunulmasının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 73(2), 1293-1328.
• KAPLAN, Y. (2004). İnternet Ortamında Fikri Hakların Korunmasına Uygulanacak Hukuk. Ankara.
• KENDİGELEN, A., BOZBEL, S. (2004). Telif Hakları Açısından İnternette Veri Paylaşımı (Peer-to-Peer File Sharing). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 491-537.
• KILIÇOĞLU, A. (2022). Sınai Haklarla Karşılaştırmalı Fikri Haklar (8. b.). Ankara.
• MAMAN, A. (2023). Telif Hakkı Kapsamında Yapay Zekâ ve Ürünlerinin Eser Niteliği. Ankara. MEMİŞ, T. (2002). Fikrî Hukuk Bakımından İnternet Ortamında Müzik Sunumu. Ankara.
• MEMİŞ, T. (2006). Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile İnternet Ortamında Fikri Hak İhlallerinin Engellenmesi İçin Getirilen Usul ve Bu Usulün Değerlendirilmesi. FMHD, 1(2), 57-76. MEMİŞ, T. (2009). Erişimin Engellenmesi, Hukuki Sorunlar ve Çözüm Önerileri. EÜHFD, 8(3-4), 161-176.
• ÖNCÜ, Ö. (2009). Hukuki İçerikli Metinlerin Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Korunması. İzmir Barosu Dergisi, 73 (3).
• ÖNGÖREN, G. Müzik Eserlerinde Mali Hakların İhlali Halinde Tazminat Davası. Legal FSHD, 8 (31), 3-27.
• ÖZTAN, F. (2008). Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku. Ankara.
• PEKDİNÇER, R. T. (2021). Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 5 Nisan 2021 Tarihli Kararı Işığında Umuma Erişilebilir Kılma Hakkına İlişkin Hak Sahipliğinin Değerlendirilmesi. İstanbul Barosu, Fikri ve Sınai Haklar Komisyonu. Yürürlüğünün 70. Yılında Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu. SCHONWETTER, T. (2006). The Three-Step Test Within the Copyright System.
• SULUK, C., KARASU, R. NAL, T. (2024). Fikri Mülkiyet Hukuku (Güncellenmiş 8. b.). Ankara.
• TEKİNALP, Ü. (2012). Fikri Mülkiyet Hukuku (5. b.). İstanbul.
• TBMM. Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Bern Sözleşmesinde Değişiklik Yapan ve 1979'da Tadil Edilen Paris Metnine Katılmamızın Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun, Kanun No. 4117, Kabul Tarihi 7 Temmuz 1995: Erişim: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc078/kanuntbmmc078/kanuntbmmc07804117.pdf (E.T. 15.09.2025).
• TURAN, S. (2012). Fikir ve Sanat Eserlerinin Cezai Himayesi. Ankara.
• WORLD INTELLECTUAL PROPERTY ORGANIZATION. Summary of the WIPO Copyright Treaty (WCT). (1996) Erişim: https://www-wipo-int.translate.goog/treaties/en/ip/wct/summary_wct.html_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr &_x_tr_pto=tc (E.T. 15.09.2025).
• YAVUZ, L., ALICA, T., MERDİVAN, F. (2014). Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu (C.1, 2. b.). Ankara.
• YENİDÜNYA, A. C. (2006). 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Düzenlenen Manevi ve Mali Haklara Tecavüz Suçları. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, X (3-4), 237- 272.
• YILMAZTEKİN, H. (2021). Yapay Zekanın Eser Sahipliği. Ankara.