Kur’an’da Her Şeyin Bilgisinin Bulunduğu Tezinin Türkçe ve Arapça İnternet Platformlarındaki İçeriği Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2021, , 1081 - 1102, 15.12.2021

Faysal Arpaguş

https://doi.org/10.18505/cuid.960627

Öz

el-En‘âm sûresi 6/38. âyette “Biz kitapta hiçbir şeyi eksik bırakmadık.” buyurulduğu gibi aynı sûrenin 59. âyetinde “Yaş ve kuru ne varsa hepsi apaçık bir kitapta yazılmıştır.” buyurulmaktadır. en-Nahl 16/44 ve 89. âyetlerde de kitabın Hz. Peygamber’e, insanlara kendilerine indirilen her şeyi açıklamak için indirildiği ifade edilmektedir. Bu manada Kur’an’da daha başka âyetler de vardır. Bu ve benzeri âyetlerden hareketle kimilerine göre Kur’an; kendinden evvelkilerin ve kıyamete kadar gelecek olan sonrakilerin her türlü bilgisini, bütün ilimleri ve hatta bir kinaye ifadesi olarak devesinin yularını kaybeden kimsenin onu bile Kur’an’da bulabileceği külli bir bilgi kaynağıdır. Bunun aksine kimilerine göre ise insanın hidâyeti, dünya ve ahiret mutluluğu için gönderilmiş olan Kur’an’da her şeyi aramak abestir ve onda onun hedefleri doğrultusundaki şeyleri aramak gerekir. Buradan hareketle makalede Kur’an’da her şeyin bilgisinin bulunduğu tezinin Türkçe ve Arapça internet sitelerindeki içeriğine odaklanılmış, söz konusu platformlarda Kur’an’ın nasıl bir bilgi kaynağı olarak resmedildiği, anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu yapılırken günümüzün popüler ve bilgiye kolay erişim platformlarından Google’a Kur’an’da her şey var mı yazılarak arama yapılmış, tekrara düşmeden, yazılı ve görsel, ilk beş sıradaki içerik, çalışmaya aktarılmıştır. Bunlar içerisinde en çok okunan internet sitelerinden hareketle bir değerlendirme yapılmış ve genel kanaatin Kur’an’da her şeyin bulunduğu yönünde olduğu görülmüştür. İçerik üreticileri, böyle bir şeyin nasıl mümkün olduğu sorusuna genellikle benzetme yoluyla cevap vermiş, bunu, bir ağacın bütün bilgilerinin bir çekirdekte saklı olduğu, yüklü miktardaki pamuk balyasının sıkıştırıldığında hacimce çok az yer kapladığı veya günümüz insanının kolay anlayacağı bir benzetmeyle küçücük hafıza kartlarına çok büyük miktarlardaki bilgilerin sıkıştırılabilmesiyle açıklamışlardır. Bunu ispat sadedinde yer verdikleri Kur’an’da Tarih, Kur’an’da Teknoloji, Kur’an’da Astronomi ve Kur’an’da Matematik, bu içeriklerdeki başlıklardan sadece bir kaçıdır. Yine bu düşüncedekilere göre Kur’an’ın sırlı olduğu ve ancak ilimde derinleşmiş, belli yetkinlikteki kimselerin vakti geldiğinde o sırrı keşfedebileceği de konuyu açıklamanın bir başka izah şekli olmuştur. Buna mukabil, az da olsa Kur’an’da her şeyin bilgisinin olamayacağını dile getirenler de vardır. Kitapta hiçbir şeyin eksik bırakılmadığı, yaş ve kuru ne varsa hepsinin kitâb-ı mübîn’de olduğunu belirten âyetlere rağmen bu görüştekilerin konuyu nasıl izah ettiği önemlidir. Örneğin; kitâb kavramı, Kur’an’ın bütünü dikkate alındığında vücûhâtı olan kelimelerdendir. Çünkü Kur’an’ın muhtelif yerlerinde bu kelime, Kur’an, levh-i mahfûz, yazılmış/farz kılınmış ve amel defteri anlamlarında kullanılmıştır. Ayrıca –Kur’an kastedilmiş olsa bile- buralardaki lafzın umum sîgasıyla gelmesi, her şeyin bilgisinin Kur’an’da olduğu anlamında değil, hidâyet konusunda veya Kur’an’ın hedefleri doğrultusundaki şeylerin onda bulunabileceği anlamında kelâm-ı örfî olduğu belirtilmiştir. Nitekim Kur’an’da bunun başka örnekleri de vardır. Bağlam dikkate alındığında ilgili âyetlerde, kitâb-ı mübînden kastın Kur’an olduğuna dair sarahaten veya zımnen herhangi bir karine bulunmamaktadır. Bu yüzden ilk dönem müfessirler ve daha sonraki tefsir otoriteleri, bu ifadeyi Kur’an değil, levh-i mahfûz olarak anlamışlardır. İlginçtir ki site içerik üreticilerinden bazıları, müfessirlerin bu görüşlerini, yazılı veya sözlü ifade etmiş olsalar bile yine de kitâb-ı mübînden kastın Kur’an olduğunu, levh-i mahfûz tercihininse izaha muhtaç bulunduğunu iddia edebilmişlerdir. Sonuç olarak Kur’an’da bütün bilgilerin bulunduğunu iddia edenlerin aslında söz konusu âyetleri lafzi olarak anladıkları anlaşılmaktadır. Şayet Kur’an’da her şey varsa başka herhangi bir şeye ihtiyaç duymaksızın Kur’an’ın bize yeteceği, bu önermenin zorunlu sonucu olmaktadır. Görüşlerine yer verilenler arasında akla ve yönteme vurgu yaptığı halde onların bu konuda metodu bir kenara bırakması, kanaatimizce önemli bir tezattır. Bu ise popüler bilgi kaynağı olan internetten Kur’an’ın epistemik değeri hakkında sağlıklı bilgi edinebilmeyi ve sıradan insanın bu konuda zihninin berraklaşmasını bir hayli güçleştirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Bilgi Kaynağı, Yaş ve Kuru Her Şey Hakkında, İnternet Platformlarındaki Kur’an Tasavvuru

An Evaluation of the Thesis That Everything Exists in the Qur'ān on the Content of Turkish and Arabic Internet Platforms

Öz

In the verse of Sūrah al-An'ām 6/38, "Nothing has we omitted from the Book" as it is stated in the 59th verse of the same sūrah, “Anything fresh or dry (green or withered) but is (inscribed) in a record clear (to those who can read)." has been commanded. In the verses of the an-Naḥl 16/44 and 89, it is stated that it was revealed to the Prophet to explain to people everything that was revealed to them. In this meaning, there are other verses in the Qur'ān. Based on these and similar verses, according to some, the Qur'ān; it is a general source of information that anyone who has lost his camel's bridle as an allusion to all knowledge, all knowledge of those before him and those who will come until the Day of Judgment, can find it in the Qur'ān. On the contrary, according to some, it is useless to look for everything in the Qur'ān, which was sent for the guidance of man, happiness in this world and the hereafter, and it is necessary to look for things in line with his goals. From this point of view, the article focuses on the content of the thesis that there is knowledge of everything in the Qur'ān, in Turkish and Arabic websites, and it is tried to understand how the Qur'ān is portrayed as a source of information on these platforms. While doing this, a search was made on Google, one of today's popular and easy access to information platforms, by typing ‘Is there everything in the Qur'ān’. And the content in the first five rows, written and visual, was transferred to the study without falling into repetition. Among these, an evaluation was made based on the most read internet sites and it was seen that the general opinion was that there is everything in the Qur'ān. Content creators have often answered the question of how such a thing is possible, by analogy, in which all the information of a tree is stored in a kernel, a large bale of cotton takes up very little space when compressed, or -in an easy-to-understand analogy for today's people- huge amounts of memory cards are stored in tiny memory cards explained by compressing information. As proof of this, History in the Qur'ān, Technology in the Qur'ān, Astronomy in the Qur'ān and Mathematics in the Qur'ān, are just a few of the titles in this content. Again, according to those who think this way, it is another way of explaining the subject that the Qur'ān is secret and only those who have deepened in science and have certain competence can discover that secret when the time comes. On the other hand, there are also some who say that there is no knowledge of everything in the Qur'ān, even if it is a little. Despite the verses stating that nothing is missing in the book and that everything wet and dry is in the book, it is important how those who hold this view explain the subject. For example, the concept of kitāb is one of the words that have a wujūhāt (different meanings) when the whole of the Qur'ān is taken into account. Because, in various places in the Qur'ān, this word is used in the meaning of the Qur'ān, the lawh-i mahfūẓ, the written/obligatory and the book of deeds. In addition, even if the Qur'ān is meant, it has been stated that the wording here is common, not in the meaning that the knowledge of everything is in the Qur'ān, but in the sense that the things about guidance or in line with the goals of the Qur'ān can be found in it. As a matter of fact, there are other examples of this in the Qur'ān. Considering the context, there is no explicit or implicit presumption in the relevant verses that the Qur'ān is meant by the kitāb-ı mubīn (a revealed book). Therefore, the first period commentators and later commentators understood this expression not as the Qur'ān, but as the lawh-i mahfūẓ. Interestingly, some of the content producers of the website were able to claim that although the commentators expressed their views in writing or orally, the Qur'ān was meant by the kitāb-ı mubīn, and the preference for the lawh-i mahfūẓ needed explanation. As a result, it is understood that those who claim to have all the information in the Qur'ān actually understand the verses in question literally. If the Qur'ān has everything, it is the necessary consequence of this proposition that the Qur'ān will suffice for us without the need for anything else. In our opinion, it is an important contradiction that among those whose views are given, that they leave the method aside on this issue, even though they emphasize reason and method. This makes it very difficult to obtain healthy information about the epistemic value of the Qur'ān from the internet, which is a popular source of information, and to clarify the mind of ordinary people on this subject.

Anahtar Kelimeler

Tafsīr, Qur’ān, Information Source, About All Thing Fresh or Dry (Green or Withered), The Conception of the Qur

Kaynakça

• akasyamhaber. “Kur’an’da Her Şey Var Mıdır?”. Erişim 10 Mart 2021. https://www.akasyam.com/kuranda-her-sey-var-midir-175382/
• Âl-i Seyf, eş-Şeyh Fevzî. “هل في القرآن تبيان كل شيء؟”. Youtube. Yayın tarihi 28 Mayıs 2019. https://www.youtube.com/watch?v=GL1RnNvazFk
• Altındaş, Mücteba. Kur’an’da Kitap Kavramı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/34500/Mucteba%2520ALTINTAS.pdf sequence=1&isAllowed=y
• Atay, Hüseyin. Kur’an’da Bilgi Teorisi. İstanbul: Furkan Yayınevi, 1982.
• Aydar, Hidayet. “Kur'an'da Kitap Kavramı ve Bir Kitap Olarak Levh-i Mahfuz”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (2000), 63-141.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullāh b. Ömer b. Muhammed. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahmân el-Maraşlî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1418.
• Büyük, Enes. Tefsir İlminin Mahiyeti Sorunu. İstanbul: Ensar Yayınları, 2019.
• Candan, Abdurrrahman. Fukaha’nın Kur’an Tasavvuru. İstanbul: Düşün Yayınları, 2012.
• Coşkun, Muhammed. Tefsirin İlk Çağları Kur’an Yorumunun Hazırlık ve Oluşum Dönemleri İstanbul: İFAVYayınları, 2019.
• Çalışkan, İsmail. “Kur’an Muhtevasının Epistemolojik Taksimi -Kur’an’da Her Bilginin Var Olduğu Söylemine Eleştirel Bir Yaklaşım-”. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2003), 235-248.
• Demirci, Muhsin. Vahiy Gerçeği. İstanbul: İFAV Yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Din Yalnız Allah’ındır. “Kur’an’da Her şey Var [Engin Noyan]”. Dailymotion. Yayın tarihi 3 Ağustos 2018. https://www.dailymotion.com/video/x16817u
• Elik, Hasan – Coşkun, Muhammed. Tevhit Mesajı Özlü Kur’an Tefsiri. İstanbul: Fikir Yayın, 2013.
• Ercan, Bilal. Tefsir Geleneğinde Müfessirde Aranan Şartlar. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri. İstanbul: Ensar Neşriyat, 3. Baskı, 2011.
• Fıtrat Tv, “Dinle ilgili her şey Kur’an’da mevcuttur demek mümkün müdür?” Youtube. Yayın tarihi 16 Aralık 2016. http://www.fetva.net/goruntulu-fetvalar/kuranda-hersey-var-mi-flv.html
• Google. “Kur’an’da Her Şey Var mı?”. Erişim 1 Eylül 2021. https://www.google.com/search?
• Görgün, Tahsin. İlahi Sözün Gücü Varlık ve Bilgi Kaynağı Olarak Kur'an. İstanbul: Külliyat Yayınları, 2013.
• Güler, İlhami. Kur’an’ın Mahiyeti ve Yorumu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
• Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût vd.. 45 Cilt. b.y.: Müessetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Hayat Kitabı KUR’AN Gerekçeli Meâl-Tefsir. çev. Mustafa İslamoğlu. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2008.
• Hurafe Avcıları. “Kur’an’da her şey yazar mı sorusuna verdiği muhteşem cevap”. Facebook. Yayın tarihi 21 Haziran 2017. https://m.facebook.com/watch/?v=1358264380888874&_rdr
• İbn Abdülber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. Câmi‘u beyâni’l-‘ilmi ve faḍlihi. thk. Ebi’l-Eşbâl ez-Züheyrî. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 1414/1994.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. Tefsîru İbn Ebî Hâtim. thk. Esad Muhammed Tayyib. Suud-i Arabistan: Mektebetü Nezzar Mustafa el-Bâz, 3. Baskı, 1419.
• İktibaslar. “Kur’an’da Her Şey Yoktur Diyenlere\Haluk Gümüştabak”. Erişim 16 Mayıs 2021. https://www.isnadsistemi.org/guide/isnad2/isnad-dipnotlu/25-internet-sitesi/
• İslam Online. “هل يوجد كل شيء في القرآن وهل تحدث عن الكمبيوتر؟”. Erişim 1 Mayıs 2021. https://islamonline.net/32011
• İslam Suâl ve Cevâb. “إذا كان القرآن كاملا مكتملا وافيا للشريعة فما الحاجة إلى السنة؟”. Erişim 2 Mayıs 2021. https://islamqa.info/ar/answers/93111/%D8%A7%D8%B0%D8%A7- İslam Web (islamweb.net). “آييات تدل على شمول القرآن”. Erişim 1 Mayıs 2021. https://www.islamweb.net/ar/fatwa/120981/
• Kanâtü Fazîleti’d-Doktor Zağlûl en-Neccâr. “الإعجاز العلمي وأثره في فهم القرآن الكريم محاضرة بالجزائر | ذ زغلول النجار”. Youtube. Yayın tarihi 21 Ocak 2019. https://www.youtube.com/watch?v=AQ9IoP9CEJI
• Kara, Yakup – Fazlıoğlu, Şükran. “Umûm-Husûs Bağlamında Harf-i Ta‘rifin Anlam Yelpazesi”. Şarkiyat 37 (2020), 127-139.
• Katre (القطرة، قطرة الحق على صخرة الباطل). “هل القرآن الحكيم فيه تبيان لكل شيء؟”. Erişim 1 Mayıs 2021. https://www.alqatrah.net/an3078
• Koçak, Muhammet. Kelâmî Açıdan Kur'an ve Hadiste 'Levh-i Mahfuz' ve 'Kalem' Kavramları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kur’an-ı Kerim ve İzahlı Meâli (Türkçe Anlamı). çev. Sadreddin Gümüş vd.. İstanbul: İpek Yayınları, 1997.
• Kur’ân-ı Kerîm ve İzahlı Meâli. çev. Elmalı’lı Hamdi Yazır, yayına haz. Dücane Cündioğlu. İstanbul: Nizam Yayınları, 1998.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiʿ li-aḥkâmi’l-Ḳurʾân. thk. Ahmed el-Berdûnî – İbrahim Etfayyiş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1384/1963.
• Mahallî, Celâleddin el - Süyûtî, Celâleddîn es-. Tefsîru’l-Celâleyn. Dımeşk – Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1429/2008.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd el-. Tefsîru’l-Mâturîdî (Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne). thk. Mecdi Baslum 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
• Mertoğlu, M. Suat. “Vücûh ve Nezâir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44 Cilt. İstanbul: TDV Yayınları, 2013, 43/141-143.
• Mukâtil b. Süleymân, Ebü’l-Hasen. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullah Mahmut Şehhâte. 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyâi’t-Türâs, 1423.
• Mutlu, İsmail. Kur’an’da Her Şey Var mı?. İstanbul: Mutlu Yayıncılık, 2014.
• Mültekâ Ehlü’-t-Tefsîr. “هل في القرآن بيان لكل شيء ... ( ما معنى العموم )”. Erişim 10 Haziran 2021. https://vb.tafsir.net/forum/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B3%D9%85
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Sahih-i Müslim. thk. Muhammed Fuad Abdülbaki. 5 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, t.y..
• Özdeş, Talip. “Kur’an-Bilim İlişkisinin Problematik Boyutu Üzerine Genel Bir Değerlendirme”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/1 (Haziran 2010), 7-27.
• Puta Şamar Atan Adam. “ÜKM-"Madem Kur'an'da herşey var neden müslümanlar bulmuyor?" sorusuna cevap”. Youtube. Yayın tarihi 10 Şubat 2013. https://www.youtube.com/watch?v=Az_8iB4ynVA
• Risale Online. “Kur’an’da her şey var mı?”. Erişim 9 Mart 2021. https://risale.online/soru-cevap/kuranda-hersey-var-mi
• San‘ânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi‘ es-. Tefsîru Abdirrezzâk. thk. Mahmud Muhammed. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419.
• Sirâcü’n-Nûr (sirajalnoor.com). “هل يوجد في القرآن كل شيء؟”. Erişim 19 Mayıs 021. http://www.sirajalnoor.com/article/al-kutub-al-samaviyya/does-the-quran-contain-everything
• Sorularla İslamiyet. “Kur'an-ı Kerim'de bütün bilgiler var mıdır? En'am sûresi, 59. Âyette; "Yaş ve kuru her şey Kitab-ı Mübin'de vardır." buyurulmaktadır”. Erişim 8 Mart 2021. https://sorularlaislamiyet.com/kuran-i-kerimde-butun-bilgiler-var-midir-enam-sûresi-59-Âyette-yas-ve-kuru-her-sey-kitab-i-mubinde
• sorusorcevapbul.com. “Kurân'da her şey var mı?”. Erişim 10 Mart 2021. http://www.sorusorcevapbul.com/soru-cevap/kurani-kerim/kuranda-her-sey-var-mi
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-. el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’an. thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim. 4 Cilt. b.y.: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-‘Âmme li’l-Kitâb, 1394/1974.
• Şehristânî, Muhammed b. Abdilkerîm eş-. “Umûm, Husûs, Muhkem, Müteşâbih, Nâsih ve Mensûh Hakkında”. çev. Selim Türcan. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/17 (2010/1), 223-228.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Mahmud Şakir. 26 Cilt. Mekke: Dâru’t-Terbiye ve’t-Türâs, t.y..
• Temizer, Aydın. Kur’ân Tefsirinde Karine. İstanbul: İFAV Yayınları, 2016.
• Tûfî, Ebü’r-Rebî‘ Necmüddîn Süleymân b. Abdilkavî b. Abdilkerîm b. Saîd et-. el-İşârâtü’l-İlâhiyye İle’l-Mebâhisi’l-Usûliyye. thk. Ebû Asım Hasan b. Abbas. 3 Cilt. Kahire: el-Fârûku’l-Hadîsiyye, 2002.
• Türk, Nurdoğan. Kur’an’da Kitap Kavramı. Ankara: Poyraz Ofset, 2010.
• Türkçe Kur’an Meâlleri. Erişim 1 Mayıs 2021. https://www.kuranmeâli.com/ÂyetKarsilastirma.php? sûre=16&Âyet=89
• Yığın, Adem. Klasik Fıkıh Usulünde Bilgi Anlayışı. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
• Yılmaz, Hasan. “Kur’an’da Her Konu ve Bilgi Var Mı? -Genel Bir Bakış-”. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 26 (2006), 186-201.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî b. Sehl. Me‘âni’l-Kur’ân ve i‘râbuhû. thk. Abdülcelil Şiblî. 5 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1408/1998.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. çev. Abdülaziz Hatip vd.. 6 cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.