İŞ TATMİNİ VE YAŞAM TATMİNİ İLİŞKİSİNDE İŞ ARKADAŞLIĞININ ARACILIK ROLÜ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 1, 261 - 278, 23.01.2015

Kubilay Özyer Ersin Irk Serhat Anaç

Öz

Bu araştırma da iş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisinde iş arkadaşlığının aracılık etkisinin olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışma sağlık sektöründe görev yapan 223 sağlık çalışanına yüz yüze anket uygulanarak yapılmıştır.  Araştırma sonucunda iş arkadaşlığının iş tatmini yaşam tatmini ilişkisinde kısmi aracılık etkisi olduğu anlaşılmıştır. Çalışmada katılımcılarım demografik özellikleri de değişkenler açısından incelenmiş ve farklı sonuçlar elde edilmiştir. Örneğin, kadrolu çalışanların kadrosuz çalışanlara göre yaşam tatminlerinin daha yüksek olduğu, gelir seviyesi yüksek olanların yaşam tatminlerinin gelir seviyesi düşük olanlara göre daha yüksek olduğu ve tıbbi sekreterlerin doktor, hemşire ve sağlık memurlarına göre iş ve yaşam tatminlerinin daha düşük olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İş tatmini, Yaşam Tatmini, İşyeri Arkadaşlığı

Kaynakça

• AKÇADAĞ, Sibel ve ÖZDEMİR, Ekrem (2005), “İnsan Kaynakları Kapsamında 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde İş Tatmini: İstanbul‟da Yapılan Ampirik Bir Çalışma”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (10) 2, 167-193.
• AKINCI, Zeki (2002), “Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (4), 1-25.
• ALTUNIŞIK, Remzi, COŞKUN, Recai, BAYRAKTAROĞLU, Serkan ve YILDIRIM, Engin. (2010), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 6. Baskı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• AŞAN, Öznur ve ERENLER, Esra(2008), “İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 203-216.
• AVŞAROĞLU, Selahattin, DENİZ, M. Engin ve KAHRAMAN, Ali(2005), “Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 115-129.
• BARON, R. M.,Kenny, D. A. (1986). “TheModeratorMediatorVariableDistinction in SocialPsychologicalResearch: Conceptual, Strategic andStatistical Considerations”,Journal of PersonalityandSocialPsychology, 51, 1173- 1182.
• BERMAN, Evan.M., WEST, Jonathan.P. ve RICHTER, Maurice.N.Jr. (2002), “WorkplaceRelations: (AccordingToManagers)”,Public Administration Review,62 (2), 217-230.
• FriendshipPatternsAndConsequence
• BOZKURT, Öznur ve BOZKURT, İlhan (2008), “İş Tatminini Etkileyen İşletme İçi Faktörlerin Eğitim Sektörü Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 1-18. BOYD, Nancy. G., ve TAYLOR, DevelopmentalApproachToTheExamination Of Friendship İn Leader- FollowerRelationships”,LeadershipQuarterly, 9 (1), 1-25. (1998)., “A
• ÇALIŞKAN, Sezer Cihan(2011), “Çalışanların Psikolojik Güçlendirilme Algıları Üzerinde İşyeri Arkadaşlıkları ve Örgütsel İletişimin Etkisi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), 77-92.
• ÇARIKÇI, İlker H. (2000), “Çalışanların İş Tatminlerini Etkileyen Kişisel Özellikler: Süpermarket Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (2), 155- 168.
• DIENER Ed, EMMONS, RobertA., LARSEN Randy ve GRIFFIN, Sharon(1985), “TheSatisfactionwith Life Scale”, Journal of PersonalityAssessment, 49 (1), 71-75.
• DESHIELDS Oscar W. Jr., KARA Alive KAYNAK Erdener (2005), “Determinants HigherEducation: ApplyingHerzberg‟sTwo-FactorTheory”, International Journal of Educational Management, 19 (2), 128-139. in
• DİKMEN, Ahmet Alpay(1995), “İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50 (3-4), Haziran-Aralık, 115-140.
• DÖNMEZ, Beril ve BİRDİR, Kemal (2010), “Seyahat Acentalarında Çalışan İşgörenlerin Demografik ve Bazı İşyeri Özelliklerine Göre İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması”, V. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi: 58-76, Nevşehir.
• DUYAN, Emin Cihan (2007), “İş ve Yaşam Tatmininde Yoga‟nın Etkileri Üzerine Bir Araştırma”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), 25-34.
• EĞİNLİ, Ayşen Temel, (2009), “Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu Ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 3, 35-52.
• ERDİL, Oya, KESKİN Halit, MAMOĞLU Salih Zeki ve ERAT Serhat(2004),” Yönetim Tarzı Ve Çalışma Koşulları, Arkadaşlık Ortamı Ve Takdir Edilme Duygusu İle İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (1), 17-26.
• EREN, Türkan Arslan(2008), “Onkoloji Hemşirelerinin İş Doyumu Ve Yaşam Doyumunun İncelenmesi”, Marmara ÜniversitesiSağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. GRAHAM, Michael W. ve MESSNER E. Philip (1998), “PrinciplesandJobSatisfaction”, International Journal of Educational Management, 15 (2), 196-202.
• GÜLMEZ, Mustafa, ve DÖRTYOL, İbrahim Taylan (2009), “Perakendecilik Sektöründe İş Gören (Çalışan) Tatminini Etkileyen Faktörler ve Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi S.B.E. Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 27-44.
• GÜRBÜZ, Sait(2011), “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Örgütsel Bağlılığa ve İş Tatminine Etkisi: İnsan Kaynakları Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 397-418.
• KAYA, İlker (2007), “Otel İşletmeleriİşgörenlerinin İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Geliştirilen Bir İş Tatmin Ölçeği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 355-372.
• KESER, Aşkın (2005), İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Çalışma ve Toplum, 4, 77-96.
• KİTAPÇI, Hakan ve SEZEN, Bülent(2002), “ Çalışanların Tatminini Belirleyici Unsurlar Üzerine Bir Araştırma: Kariyer Süreci Örneği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (1), 219-230.
• KÖK, Sabahat Bayrak (2006), “İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılığın İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (1), 291-317.
• KRAM, Kathy E., ve ISABELLA, Lynn A. (1985), “MentoringAlternatives: The Role Of Peer Relationships in Career Development”, Academy of Management Journal, 28(1), 110-132.
• LINCOLN, James R. ve MILLER, Jon (1979), “WorkAndFriendshipTies In Organizations: A Comparative Analysis Of Relational Networks”, AdministrativeScienceQuarterly, 24, 181-199.
• MADEN TURGUT, Esengül (2010), “İş Doyumu Ve Yaşam Doyumu İlişkisi Ve İstanbul‟ daki Devlet Üniversite Hastanelerinde Çalışan Ameliyathane Hemşirelerine Yönelik Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. MAO, Hsiao-Yen, CHEN, Chien-Yu, HSIEH ve Ting-Hua(2009),
• “TheRelationshipBetweenBureaucracyAndWorkplace Friendship”, Social
• BehaviorAndPersonality, 37(2), 255-266. MAO, Hsiao-Yen
• (2006), “TheRelationshipBetweenOrganizational Level
• AndWorkplaceFriendship”, International Journal of Human Resource
• Management, 17(10), 1819-1833. MORRISON, R. (2004).,
• “InformalRelationships İn TheWorkplace:
• AssociationsWithJobSatisfaction,
• OrganisationalCommitmentAndTurnoverİntentions”, New ZealandJournal
• of Psychology, 33(3), 114-128.
• NIELSEN, Ivy K., JEX Steve M. ve ADAMS, Gary A. (2000), “Development AndValidation Of DimensionalWorkplaceFriendshipScale”,EducationalandPsychologicalMea Scores surement, 60 (4), 628-643. On A Two- ODDEN, C. M., ve SIAS, P. M. (1997), “Peer CommunicationRelationshipsAndPsychologicalClimate”, CommunicationQuarterly, 45(3), 153-166.
• OSHAGBEMI, Titus. (2000), “SatisfactionWithCo-workers‟ Behaviour”, EmployeeRelations, 22 (1), 88-106.
• ÖRKÜN Ümran(2011), “Tekstil Sektörü Mavi Yaka Çalışanlarının Yaşam Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu Tarafından Yordanması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• ÖRÜCÜ, Edip, YUMUŞAK, Sedat, BOZKIR, Yasin(2006), “Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda Çalışan Personelin İş Tatmini ve İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi, Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 13 (1), 39-51.
• ÖZDEVECİOĞLU, M. ve DORUK, N. Ç. (2009) “Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi”, Fakültesi Dergisi, 33 (Temmuz-Aralık), 69-99. Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
• ÖZTÜRK, Nazife ŞAHAN ve AKBULUT, Yasemin(2011), “Hemşirelerin İş Gücü Verimliliğini Etkileyen Örgütsel Faktörler Konusundaki Tutumlarının Belirlenmesi”, Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10 (1), 19-30.
• PINAR, İbrahim, KAMAŞAK, Rıfat ve BULUTLAR, Füsun(2008), “İş tatmini oluşturan boyutların toplam tatmin üzerindeki etkilerinin doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmesi üzerine Türk işletmelerinde bir araştırma”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 151-166.
• ROBERTS, K. H. ve O‟REILLY C. A. (1979), “SomeCorrelations of CommunicationRoles in Organizations”, Academy of Management Journal, 22 (1), 42-57.
• SARPKAYA, Ruhi. (2000), “Liselerde Çalışan Öğretmenlerin İş Doyumu: Manisa İli Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, 33 (3), 111-124.
• SEVİMLİ Figen ve Ömer F. İŞCAN (2005); “Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu”, Ege Akademik Bakış, Ekonomi, İşletme ve Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimleri Dergisi, 5 (1-2), 55-64.
• SIAS, Patricia M., HEATH, Renee , PERRY, Tara, SILVA, Deborah ve FIX, Brain (2004). “NarrativesOf WorkPlaceFriendShipDeterioration”. Journal of SocialandPersonalRelationships”, 21(3), 321-340.
• SIAS, Patricia M., SMITH, Guy ve AVDEYEVA, Tatyana (2003)., “SexAndSex- CompositionDifferencesAndSimilarities İn Peer WorkPlaceFriendship Development”, CommunicationStudies, 54 (3), 322-340.
• SIAS, Patrica M. ve CAHILL, Daniel J. (1998), “FromCoworkerstoFriends:The Development of Peer Friendships in theWorkplace”, Western Journal of Communication, 62(3), 273-299.
• ŞEKER, Betül Dilara ve ZIRHLIOĞLU, Gürol(2009), “Van Emniyet Müdürlüğü Kadrosunda Çalışan Polislerin Tükenmişlik, İş Doyumu Ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi”, Polis Bilimleri Dergisi, 11 (4), 1-26.
• ŞİMŞEK, Eylem (2011), “ Örgütsel İletişim Ve Kişilik Özelliklerinin Yaşam Doyumuna Etkileri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• TARLAN, Deniz ve TÜTÜNCÜ, Özkan (2001), “Konaklama İşletmelerinde Başarım Değerlemesi ve İşdoyumu Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 141-163.
• TOKER, Boran(2007), “Demografik Değişkenlerin İş Tatminine Etkileri: İzmir‟deki Beş Ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1), 92-107.
• TSUKAMOTO, Kohji, HAYASHI, Takeshi, SUZUKI, Takashi, ve ABE, Kazuhiko SettingFactorsAndReasonsForDrinkingInJapanese QuestionnaireSurvey”, StressMedicine, 13 (4), 245-250. “Work- Male Workers: A
• TUZGÖL DOST, Meliha(2007), “Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunun Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 132-143.
• UYGUÇ, Nermin, ARBAK, Yasemin, DUYGULU Ethem ve ÇIRAKLAR, Nurcan H.(1998), “İş Ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Üç Temel Varsayım Altında İncelenmesi”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 13 (2), 193-204.
• ÜNAL, Süheyla, KARLIDAĞ, Rıfat ve YOLOĞLU, Saim (2001), “Hekimlerde Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin Yaşam Doyumu Düzeyleri İle İlişkisi”, Klinik Psikiyatri, 4, 113-118.
• VARA, Şenay (1999), “Yoğun Bakım Hemşirelerinde İş doyumu ve Genel Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• YAZICIOĞLU, İrfan (2010), “Örgütlerde İş Tatmini ve İşgören Performansı İlişkisi: Türkiye ve Kazakistan Karşılaştırması”, Ahmet Yesevi Üniversitesi, Bilig Dergisi, 55, 243-264.
• YETİM, Ünsal (1991), “Kişisel Projelerin Organizasyonu ve Örüntüsü Açısından Yaşam Doyumu”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
• YİĞİT, Ruhi, DİLMAÇ, Bülent, ve DENİZ, M.Emin (2011), “İş Ve Yaşam Doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü Alan Araştırması”, Polis Bilimleri Dergisi, 13 (3), 1-18.
• YÜKSEL, İhsan (2005), “İletişimin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir İşletmede Yapılan Görgül Çalışma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 291-306.