BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN LOJİSTİK İŞLETMELERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ TOPSIS VE VIKOR YÖNTEMLERİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 1, 119 - 137, 31.05.2019

Cenk Tufan Yunus Kılıç

Öz

Bu çalışmanın amacı,
Borsa İstanbul’da işlem gören lojistik hizmet sağlayıcı işletmelerin finansal
performanslarının çok kriterli karar verme yöntemlerinden TOPSIS ve VIKOR
yöntemleri ile değerlendirilmesidir. Performans değerlendirmesi amacıyla
işletmelerin finansal oranlarından faydalanılmıştır. Bu kapsamda, altı adet
lojistik sektörü işletmesinin 2014-2017 yılları arası finansal tablo verileri
kullanılmıştır. İşletmelerin finansal performansları TOPSIS ve VIKOR
yöntemlerine göre ayrı ayrı değerlendirilmiş olup bulgular yöntemler açısından
kıyaslanarak yorumlanmıştır. Finansal performansı yüksek olan işletmeler analiz
yöntemine göre farklılık gösterirken her iki yönteme göre de finansal
performansı düşük olan işletmelerde benzerlik söz konusu olmuştur. Finansal
oranlar incelendiğinde, finansal performansı yüksek olan işletmelerin genel
olarak aktif kârlılık oranı, özkaynak kârlılık oranı ve aktif devir hızının
diğer işletmelere kıyasla daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Finansal
performansı düşük olan işletmelerde ise bu oranların diğer işletmelere kıyasla
daha düşük olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

: Finansal performans değerlendirmesi, Lojistik sektörü, TOPSIS

Kaynakça

• KAYNAKÇAAKGÜN, Melek ve TEMÜR, Soy Ayşe (2016), “BIST Ulaştırma Endeksine Kayıtlı Şirketlerin Finansal Performanslarının TOPSİS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 30, 173-186.
• AYAYDIN, Hasan, DURMUŞ, Savaş ve PALA, Fahrettin (2017), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 8 (21): 76-94.
• AR, Murat İlker, ÖZDEMİR, Fahri ve BAKİ, Birdoğan (2014), “Öncelikli Sektörlerin Belirlenmesinde AHS-TOPSIS veAHS-VIKOR Yaklaşımlarının Kullanımı: Rize Organize Sanayi Bölgesi Örneği”, Journal of Yasar University, 2014 9(35). 6160-6174.
• BAŞDEĞİRMEN, Agah ve TUNCA, Mustafa Zihni (2017), “Lojistik Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz İle Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2): 327-340.
• BERGLUND, Magnus, VAN LAARHOVEN, Peter, SHARMAN, Graham ve WANDEL, Steven (1999) “Third-Party Logistics: Is There A Future?”, International Journal of Logistics Management 10 (1): 59-70.
• COYLE, John, BARDİ, Edward J. ve LANGLEY John (1996), The Management of Business Logistics, Sixth ed. West Publishing Company, New York.ÇAKIR, Süleyman ve PERÇİN, Selçuk (2013), “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Ege Akademik Bakış, 13 ( 4): 449-459.
• DELFMANN, Werner, ALBERS, Sascha ve GEHRING, Martin (2003), “The Impact of Electronic Commerce on Logisitcs Service Providers”, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 32(3): 203-222.
• DİNÇER, Hasan ve GÖRENER, Ali (2011), “Performans Değerlendirmesinde Ahp - Vikor Ve Ahp - Topsis Yaklaşımları: Hizmet Sektöründe Bir Uygulama”, Sigma: Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 29: 244-260.
• DUMANOĞLU, Sezayi ve ERGÜL, Nuray (2010), “İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111.
• ERGÜL, Nuray (2014), “BIST Turizm Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performans Analizi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 325-340.
• EROL, Aylin, GÜLSÜN, Bahadır ve AYDIN, Muhsin (2014), “Tersanelerde İnşa Edilecek Gemi Tipinin Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleri İle Belirlenmesi”, DergiPark, Gemi ve Deniz Teknolojisi, 1 (203): 95 – 103.
• ERTUĞRUL, İrfan ve ÖZÇİL, Abdullah (2014), “Çok Kriterli Karar Vermede TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Klima Seçimi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 267-282.
• ESMER, Yusaf ve BAĞCI, Haşim (2016), “Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi: Türkiye Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(15), 17-30.
• EŞ, A. (2013), “ÇKKV Yöntemleriyle Türkiye Ekonomisinde Yer Alan Sektörlerin Finansal Karşılaştırması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÖKALP, Füsun (2014), “Lojistik Hizmeti Sağlayan İşletmelerde Mali Performansı Etkileyen Performans Ölçütlerinin Belirlenmesi: Bir Uygulama”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 9(1): 211-231.
• GÜLSÜN, Bahadır ve ŞAHİN, Gülbahar (2017), “Vıkor ve Topsıs yöntemleri kullanılarak peyniraltı suyu tozu üretimi yapan bir işletme için tesis yeri seçimi: Trakya Bölgesinde bir vaka çalışması”, Istanbul Commerce University, Journal of Science, 16(31): 1-22.
• İÇ, Yusuf Tansel, TEKİN, Muhteşem, PAMUKOĞLU, Fazıl Ziya ve YILDIRIM, Erdinç (2015), “Kurumsal Firmalar İçin bir Finansal Performans Karşılaştırma Modelinin Geliştirilmesi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30 (1), 71-85.
• İPEKSAÇ, Eser (2014), Çok Kriterli Karar Analizinde Ahp, Topsis, Vikor Çözümleri ve Bir Yazılım Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Gediz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• KALKAN, Bağdatlı Seda, TURANLI, Münevver, ÖZDEN, Ünal ve BAŞAR, Özlem Deniz (2017), “Comparison of Ranking Results Obtained by Topsıs and Vıkor Methods, Using The Same Criteria as Times Higher Education World University Ranking, European Journal of Business and Social Sciences, 6(1): 107-122.
• KARAATLI, Meltem, ÖMÜRBEK, Nuri, ve KÖSE, Gülşah (2014), “Analitik Hiyerarşi Süreci temelli TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile futbolcu performanslarının değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 1, 25-61.
• MCGİNNİS, Michael A., KOHN, Jonathan W., (2002), “Logistics strategy-revisited”, Journal of Business Logistics 23 (2), 1-17.
• MURPHY, Paul R., ve DALEY, James M. (2001), “Profiling International Freight Forwarders: An Update”, International Journal of Physical Distrubution and Logistics Management, 31 (3), 152-168.
• OPRİCOVİC, Serafim ve TZENG, Gwo-Hshiung T (2004), “The Compromise Solution by MCDM methods: A Comperative Analysis Of VIKOR And TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 178: 445-455.
• ORÇUN, Çağatay ve EREN, B. Selman (2017), “TOPSIS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, 139-154.ÖMÜRBEK, Nuri, KARAATLI, Meltem ve YETİM, Tülin (2014), “Analitik Hiyerarşi Sürecine dayalı TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile ADIM üniversitelerinin değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 189-207.
• ÖMÜRBEK, Vesile ve KINAY, Bülent (2013), “Havayolu Taşımacılığı Sektöründe TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18, 3, 343-163.
• ÖZÇELİK, Hakan ve KANDEMİR, Bahar (2015), “BIST'de İşlem Gören Turizm İşletmelerinin TOPSIS Yöntemi İle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi”, Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute. 18(33), 97-114.
• PEKKAYA, Mehmet ve AKTOGAN, Mesut (2014), “Dizüstü bilgisayar seçimi: DEA, TOPSIS ve VIKOR ile karşılaştırmalı bir analiz”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1):107–125.
• RAJİV, Bhatt ve DARSHANA, Bhatt (2014), “Supplier selection for construction projects through TOPSIS and VIKOR multicriteria decision making methods”, International Journal of Enginnering Research and Technology, 3 (5): 1971-1976.
• STANK, Theodore, GOLDSBY, Thomas, VİCKERY, Shawnee ve SAVİTSKE, Katrina (2003), “Logistics Service Performance: Estimating Its Influence on Market Share”, Journal of Business Logistics, 24 (1): 27-55.
• SUMANTRİ, Yeni(2017), “Customer Evaluatıon to Logistics Service Providers (LSPs): A Broad-Spectrum Approach, International Journal of Management and Applied Science, 3 (1), Special Issue: 119-122.
• UYGURTÜRK, Hasan ve KORKMAZ, Turhan (2012), “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 95-115.
• WU, Min. ve LİU, Zhujun. (2011), “The supplier selection application based on two methods: VIKOR algorithm with entropy method and Fuzzy TOPSIS with vague sets method”, Journal International Journal of Management Science and Engineering Management Volume 6(2): 109-115.
• YALÇIN, Neşe, BAYRAKDAROĞLU, Ali ve KAHRAMAN, Cengiz (2012), “Application of fuzzy multi-criteria decision making methods for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries”, Expert Systems with Applications, 39(1). 350–364.
• YÜCE, Gökçe ve TEMİZ, İzzetin (2017), “Multi Criteria Decision Making Methods Approach to Asynchronous Electric Motor Selection”, The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems, 5 (2): 171-190.
• YÜKÇÜ, Süleyman ve KAPLANOĞLU, Emre (2015). ‘‘Çok kriterli karar verme yöntemleriyle gözaltı pazarı şirketlerinin finansal performanslarının belirlenmesi’’, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi , 17 (3): 587-616.
• ZHANG, Nian ve WEİ, Guiwu (2013), “Extension of VIKOR method for decision making problem based on hesitant fuzzy set”, Appl Math Model, 37(7):4938–4947.www.finnet.com.tr, Erişim tarihi: 9 Kasım 2018