HEGEMONYAL DÜZENDE GÖZETİM TOPLUMU

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 208 - 237, 23.11.2020

Elif Gürdal Selim Kanat

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.746005

Cited By: 1

Öz

Hegemonya kavramı, uluslararası sistemde işleyişi belirleyen ve diğer uluslararası aktörlere denetim, kural koyuculuk, baskı, ikna ve kontrol mekanizmalarını uygulayan öncünün gücü anlamına gelmektedir. Uluslararası ilişkiler literatüründe hegemonya kavramını doğrudan analiz eden dört farklı hegemonya yaklaşımı vardır. Bu hegemonik yaklaşımlar güç, düzen, istikrar ve uluslararası ilişkiler yapısını farklı yorumlarla ve yöntemlerle tanımlamaktadır. Diğer yandan gözetim olgusu ise modern toplumu iletişim ve denetim mekanizmaları üzerinden ele alan bir yaklaşımdır. Gözetim yaklaşımı veri elde etme, denetim yapma, kontrol sağlama, disipline etme gibi amaçlar için bir devletin veya iktidarın diğerlerini izlemesi ve baskı kurması özüne dayanmaktadır. Gözetimin bu yaklaşımının kendisi de iletişim teknolojilerinin dijital çağda uluslararası ilişkileri ve toplumu etkilemesi bakımından dönüşmüştür.
Bu çalışma hem hegemonya kavramını hem de gözetim toplumunu ele alan bütüncül bir yaklaşım izlemektedir. Disiplinler arası bir uyum amaçlayan çalışma, hegemonik politikalarda gözetim yaklaşımlarının uygulanabilirliğini ortaya çıkarmaya çalışmaktadır. Hegemonya yaklaşımlarının güç ve düzen anlayışları ile gözetimin yöntemleri üzerinden bir bağ kurulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hegemonya, Gözetim, Gözetim Toplumu, Panoptikon, sinoptikon

Kaynakça

• Anderson, P. (1988). Gramsci: Hegemonya Doğu/Batı Sorunu ve Stratejisi, (Çev: Tarık Günersel). İstanbul: Alan Yayınları.
• Applied Minds Şirketi. (2020). Retrieved from https://www.appliedminds.com/
• Arslantaş, S., Binark, M., Dikmen, E.S., ... Elif Küzeci, E. (2012). Türkiyede Ddijital gözetim: t.c. kimlik numarasından e-kimlık kartlarına yurttasın sayısal bedenlenişi. Istanbul : Alternatif Bilisim Dernegi yayınevi.
• Augelli, E. & Murphy, C. N. (1993). Gramsci and international relations: a general perspective and example from recent US policy toward the ftird world. İçinde Gill, S. (eds.) Gramsci, historical materialism and international relations. Cambridge: Cambridge University Press.
• Bailey, J. (2007). CENTRIXS Provides Vital Communication By Mass Communication Specialist 1st Class. Commander Task Force 73 Public Affairs Retrieved from https://www.navy.mil/submit/display.asp?story_id=30603
• Bauman, Z. & David Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim, (Çev. Elçin Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Liquid modernity, Malden: Polity Press.
• Bentham, J. (1995). The Panopticon writings. Miran Bozovic (Eds). London: Verso Press.
• Bentham, J., Pease-Watkin, C. & Werret, S. (2016). Panoptikon gözün iktidarı, (Haz.-Çev: Barış Çoban& Zeynep Özarslan), İstanbul: Su Yayınları.
• Canpolat, N. (2005). Bilginin arkeoloğu michel foucault. Nurdoğan Rigel (Edt). Kadife karanlık: McLuhan, Foucoult, Chomsky, Baudrillard, Postman, Lacan, Zizek, İstanbul: Su Yayınevi.
• Chase-Dunn, C., Arrighi, G., Cox, R., Taylor, P.,... Gills, B., (1994). hegemony and social change, mershon international studies review, Wiley on behalf of The International Studies Association, Vol. 38, No. 2: 361-376.
• Chomsky, N. (2001). Amerikan müdahaleciliği. İstanbul: Aram Yayıncılık
• Cox, R. (1983). Gramsci, hegemony and ınternational relationas: an essay in method, Millennium - Journal of International Studies, (12:162-175).
• Dakis, A. (2011). CHIPS the Department of the Navy information technology magazine. July-September Retrieved from https://www.doncio.navy.mil/chips/ArticleDetails.aspx?ID=2496.
• Dolgun , U. (2004). Gözetim toplumunun yükselişi: enformasyon toplumundan gözetim toplumuna. Yönetim Bilimleri Dergisi (1: 3)
• Dolgun U. (2005). Enformasyon toplumundan gözetim toplumuna. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Dolgun, U. (2008). Şeffaf hapishane yahut gözetim toplumu: küreselleşen dünyada gözetim, toplumsal denetim ve iktidar ilişkileri İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Elon Musk, E. (2014). All our patent are belong to you, Retrieved from https://www.tesla.com/en_EU/blog/all-our-patent-are-belong-you?redirect=no
• Eralp, A. (2005). Hegemonya devlet ve ötesi: Uluslararası ilişkilerde temel kavramlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Foucault, M. (2006). Büyük Kapatılma (Çev: Ferda keskin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (1977). Disipline and punish: the birth of prisons (Translete by Alan Sheridan) New York : Vintage Books.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul: İmge Kitapevi.
• Frank, A. G. & Gills, B. K. (Edt.) (1993). The 5000- year world system: an interdisciplinary introduction the world system, five hundred years or five thousand? London: Routledge
• Fuchs, C. (2008). Internet and Society Social Theory in the Information Age. NewYork and London : Routledge Taylor and Francis Group.
• Giddens, A. (2005), Ulus devlet ve şiddet, (Çev:. C. Atay) İstanbul : Devin Yayıncılık.
• Gill, S., & Law, D. (1989). Global hegemony and the structural power of capital. International Studies Quarterly, 33(4), 475-499.
• Gilpin, R. (2001). Global political economy. New Jersey: Princeton University Press.
• Gramsci, A (1989). Hapishane defterleri. (Çev: K. Somer) İstanbul: Onur Yayınları.
• Granville, K. (2018). Facebook and Cambridge Analytica: What You Need to Know as Fallout Widens, New York Times, Retrieved from https://www.nytimes.com/2018/03/19/technology/facebook-cambridge-analytica-explained.html
• Griffiths, M. (2011). Fifty Key Thinkers in International Relations ( Uluslararası İlişkilerde Temel Düşünürler ve Teoriler). (Çev: Cesran) Ankara: Nobel Yayınevi.
• Gupta, S. (2008).The Doctrine of pre-emptive strike: Application and implications during the administration of president George W. Bush. International Political Science Review, vol. 29, no. 2, Mar. pp. 181–196.
• Hayden, C. (2012). The Rhetoric of soft power: public diplomacy in global contexts. New York: Lexıngton Books.
• Hobbes, T. (2007). The Leviathan (Çev: Semih Lim) . İstanbul :Yapı Kredi yayınları: Kazım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi.
• Ikenberry, G. J. (2001). After victory: institutions, strategic restraint, and the rebuilding of order after major wars. Princeton & Oxford: Princeton University Press.
• Intellectual Ventures Lab (2020). Retrieved from https://www.intellectualventures.com/who-we-are
• Jenkins, R. (2012).Identity, surveillance and modernity: Sorting out who’s who? Kirstie Ball, Kevin D. Haggerty and David Lyon (eds.) Routledge Handbook of Surveillance Studies, London and New York: Routledge.
• Jessop, B. (2005). Hegemonya, post-fordizm ve küreselleşme ekseninde kapitalist devlet. İstanbul: İletişim Yayınları,
• Kennedy, P. (2001). Büyük güçlerin yükseliş ve çöküşleri: 16. yüzyıldan günümüze ekonomik değişim ve askeri çatışmalar (Çev. B. Karanakçı), İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Keohane, R. (1984). After hegemony: cooperation and discord in the world political economy, Princeton : Princeton University Press.
• Kindleberger, K. (1973). The World in depression: 1929-39. Berkely: University of California Press.
• Krasner, D. (1983). Internatioal regimes. Ithaca and London: Cornell University Press.
• Logan, B. (2018). Hillary Clinton wants to know if Cambridge Analytica and Russian operatives worked together to derail her presidential campaign Retrieved from https://www.businessinsider.com/did-cambridge-analytica-russia-affect-2016-election-hillary-clinton-2018-3
• Lyon, D. (2010). Identification, colonialism, asn control: surveillant sorting in Israil/Palestine. İçinde Elia Zureik, David Lyon &Yasmeen Abu-Laban (Edt.), Surveillance and pontrol in Israel/Palestine: population, perritory and power, Routledge.
• Lyon, D. (2005). Surveillence as social sorting: privacy, risk, and digital discrimination, , London and Newyork: Routledge.
• Lyon, D. (2006a). Gözetlenen Toplum, (Çev: G. Soykan) İstanbul: Kalkedon Yayınları
• Lyon, D. (2006b), Theorizing Surveillance: The Panopticon and beyond, Willan Publishing, 2006, Devon.
• Lyon, D. (2007). Surveillance Studies: An Overview. Oxford: Polity Press.
• Lyon, D. (2018). The Culture of surveillance: waching as a way of life. Cambridge: polity Press.
• Marx, G.T. (2002), What’s New About the ‘New Surveillance? Classifying for Change and Continuity, Surveillanca & Society. Journal Vol.1, Issue 1, s. 9–29.
• Marx, Gary T.( 2005). Surveillance and society, encyclopedia of social theory. Retrieved from http://web.mit.edu/gtmarx/www/surandsoc.html.
• Marx, Gary T., Surveillance Studies, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Second Edition, 2015,volume 23, 733–741.
• Mathiesen, T. (1997). The viewer society: michel foucault's panopticon revisited from theoretical criminology. An Internatioal Journal, 1(2), 215-232.
• Mathiesen, T. (2004). Prison on trial, Winchester: Waterside Press.
• Modelski, G. (2005). Küresel politikanın uzun döngüsü ve ulus-devlet”, Uluslararası İlişkiler, 2,(7), 3-30.
• Nye, J. (2015). Amerikan yüzyılı bitti mi?, Ankara: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi adına Röle Akademi Yayıncılık: 76-77, 2015.
• Nye, Jr. J. S. & Keohane, R. O. (1997). Transnational relations and world politics, International Organization. Sayı. 25(3) Yaz: 197. ( 329-349).
• Okur, M.A. (2016) Gramsci, Cox ve hegemonya: yerelden küresele, iktidarın sosyolojisi üzerine. Uluslararası İlişkiler.Cilt 12, Sayı 46: 131-151.
• Özdel, G.(2012). Foucault bağlamında iktidarın görünmezliği ve panoptikon ile iktidarın gözü göstergeleri, The Turkish Online Journal Of Desing, Art And Commucation, 2(1),22-29.
• Paçacı, İ. (2018). Küresel gözetim düzeni ve iletişim altyapısı (küresel iletişim düzeninin arka planı), Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 85( 104-125).
• Poster, M. (1990). The mode of ınformation: post structure and social context, Chicago :University of Chicago Press.
• Purdy, Walter. (2017). Radicalization: social media and the rise of terrorism. Homeland Security Digital Library. Retrieved from https://www.hsdl.org/?view&did=789039 ss.12-16.
• Rhodes, P.J. (2019). Antik Yunan’ın kısa tarihi (A Short History of the Ancient Greece). (Çev: Cumhur Atay). İstanbul: İletişim Yayınları. Richelson, J. T. (2016). The U.S. intelligence community. Boulder: Westview Press.
• Robinson, I. W. (1998). Promoting polyarchy: globalization, us ıntervention and hegemony, Cambridge: Cambridge University Press,
• Rosen, J. (2004). The naked crowd: reclaiming security and freedom in an anxious age. Newyork: random House Trade Paperbacks.
• Ruggie, J. G. (1982). International regimes, transactions, and change: embedded liberalism in the postwar economic order, international organization. International Regimes. Volume 36, Issue 2, (Spring). 379-415.
• Sinclair, T. J. (1996). Beyond international relations theory: robert cox and appreaches to world order. Rober W. Cox- Timothy J. Sinclair (Eds.), Approaches to the world order. Cambridge: Cambridge University Press.
• Staples, W. G. (2014). Everyday surveillance: vigilance and visibility in postmodern life, Plymouth: Rowman and Littlefield,.
• TDK (2020). Gözetleme,Gözetim,Gözlem Retrieved from https://sozluk.gov.tr/
• The Guardian (2018). Facebook data gathered by Cambridge Analytica accessed from Russia. Retrieved from https://www.theguardian.com/technology/2018/jul/18/facebook-data-gathered-by-cambridge-analytica-accessed-from-russia-says-mp-damian-collins
• The National Security Strategy of the USA (2002). Retrieved from https://2009-2017.state.gov/documents/organization/63562.pdf Toker, E. (2016). Gözetim toplumu üzerine, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Bülteni, Ağusto.(62).
• Topuzkanamış, E. (2013). Hukuk ve disiplin: modern toplumda hukuka uyma dayanakları, İstanbul: XII Levha Yayıncılık.
• Uçkun, S. & Uçkun, C.G. (2020). Panoptikon organizasyonlar: denetim ve gözetim aracı mıdır? International Social Sciences Studies Journal. Vol:6, Issue: 56; pp:553-557.
• Wallerstein, I. (2011). The modern world-system, capitalist agriculture and the origins of the european world- economy in the sixteenth century. Berkeley : University of California Press.
• Wallerstein, I. (2004). World-Systems analysis: an introduction. the USA : Duke University Press.
• Waltz, K. N. (1979). The Theory of ınternaational Politics, California : Addison- Wesley Publishing.
• Weimann, Gabriel (2017). How Modern Terrorism Uses the Internet. Washington DC: Unıted States Institute of Peace. Special Report:116 Retrieved from www.usip.org
• West, Nigel (2012). Historical Dictionary of Signals Intelligence, Plymouth: The Scarecrow Press.
• Yılmaz, S. (2011). 11 Eylül sonrasında Abd ve Türkiye’deki iç güvenlik yeniden yapılanmalarının karşılaştırması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt: 20, Sayı: 3. Ss.363.
• Zuboff, Shoshana. (2019). The Age of Surveillance Capitalism. London: Profile Books.
• Zygmunt, B. (2012). Küreselleşme, (Çev: Abdullah Yılmaz). 4.Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları