ŞİDDETİN OKUL SAĞLIĞINA ETKİSİ ve HEMŞİRELİK

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 1, 15 - 23, 09.07.2014

Sabahat Coşkun Hatice Bebiş

Öz

Şiddet geçmişte ve günümüzde bireysel ve toplumsal düzeyde sürekli yaşanan, uygulayıcıları ve mağdurları olan bir halk sağlığı sorunudur. Özellikle okul şiddeti; ülkemizde ve dünyada gençlerde en sık görülen, mortalite ve morbidite nedenleri arasında ilk sırada yer alan bir sorundur. Şiddet ergenin akademik başarısızlığı yanı sıra, fiziksel ve psiko-sosyal sağlığını olumsuz etkileyerek toplum sağlığını da bozmaktadır. Bu nedenle şiddetin önlenmesi, uygulayıcı ve mağdurlarının tedavisi multidisipliner ekip yaklaşımı gerektirmektedir. Okul sağlığı hemşireleri; okul şiddetini önleme eğitimleri, vaka bulma, şiddet mağduruna rehberlik, danışmalık ve okul toplumunda farkındalık yaratma konusunda etkili role sahiptirler. Bu makalede şiddet kavramı, okul şiddeti boyutu ile ele alınarak, adelösanlarda şiddet nedenleri, etkileri ve okul sağlığı hemşiresinin konuyla ilgili rol ve sorumlulukları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okulda şiddet, okul sağlığı hemşiresi, adelösan.

Effect of Violence on School Health and Nursing

Öz

Violence is a public health problem that occurs at the individual and societal level in the past and at the present time. There are practıtıoners and vıctıms of vıolence. In partıcular, the school violence is the most common type of violence which causes mortalıty and morbidity. Addıtıonally vıolence causes academıc faılure. At the same time ıt affects the physıcal and psycho-socıal health negatıvely. Therefore the preventıon of vıolence,the treatment of practıtıoners and vıctıms requıre a multı dıscıplınary team approach. School health nurses have an effective role about educatıon of school vıolence preventıon,case fındıng,guıdance to vıctıms of vıolence, counselıng and creatıng awareness in the school comunıty. In thıs artıcle the concept of vıolence was ınvestıgated with the sıze of school vıolence. At the same tıme causes and effects of vıolence ın adolescents, roles and responsibilities of school health nurses were ınvestıgated.

Anahtar Kelimeler

School violence, school health nurse, adolescant

Kaynakça

• Adana F, Arslantaş H (2011) Ergenlikte öfke ve öfkenin yönetiminde okul hemşiresinin rolü. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 12(1): 57 – 62.
• Albayrak B, Kutlu Y (2009) Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3): 58
• Alikaşifoğlu M (2008) Ergenlerde davranışsal sorunlar. İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Adolesasan Sağlığı II. Sempozyum Dizisi, İstanbul, s.55
• Ando M, Asakura T (2005) Psychosocial influences on physical, verbal and indirect bullying among Japanese early adolescents. Journal of Early Adelescence, 25(3): 268–90.
• Arslan S, Savaşer S (2009) Akran zorbalığını önlemede okul hemşiresinin rolü. 120. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3): 119-123.
• Ayan S (2007) Aile içinde şiddete uğrayan çocukların saldırganlık eğilimleri. Anatolian Journal of Psychiatry, (8): 206-214.
• Bahar Z (2010) Okul Sağlığı Hemşireliği. DEUHYO ED, 3(4):195-200.
• Bossarte RM, Swahn MH, Breiding M (2009) Racial, Ethnic and sex differences in the associations between violence and selfreported health among US high school students. J School Health, 79(2): 74-81.
• Bulduk S, Erdogan S ( 2005) Okul sağlığı ekibinin nitelik ve hizmet kapsamının geliştirilmesi. Klinik Çocuk Forumu Dergisi, (5): 57-66.
• Ceylan SS, Turan T (2009) Bir ilköğretim okulunda okul sağlığı hemşireliği uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12) :36-48.
• Çalık T, Kurt T, Çalık C (2011) Güvenli okulun oluşturulmasında okul iklimi: kavramsal bir çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4): 74-84.
• Douglas A, Gentilea PJ, Lynch JRL et al (2004) The effects of violent video game habits on adolescent hostility, aggressive behaviors, and school performance. Journal of Adolescence, 27(1): 5–22
• Dönmez B, Güven M (2003) Genel liselerdeki yönetici ve öğretmenlerin okul güvenliğine ilişkin görev algıları. Çağdaş Eğitim, 28(304): 17Durmuş E, Gürgan U (2005) Lise öğrencilerinin şiddet ve saldırganlık eğilimleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3):253-269.
• Flannery DJ (2006) Violence and Mental Health in Everyday Life: Prevention and Intervention Strategies for Children and Adolescents, Altamira Press, PO Box 317, Oxford, OX2 9RU,UK, p.7-63.
• Furlong M, Morrison G (2000) The School in school violence:definitions and facts. Journal of emational and behavioral disorders, 8(2): 71Gelbal S (2006) Okullarda şiddettin önlenmesi, mevcut uygulamalar ve sonuçları. portal.ted.org.tr / yayınlar / Okullarda_Siddet.pdf, erişim tarihi: 5 Şubat 20
• Genç G, Aksu MB (2010) Genel lise öğrencilerinin zorba-kurban davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2):413-448.
• Güleç H, Topaloğlu M, Ünsal D ve ark (2012) Bir kısır döngü olarak şiddet. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, Current Approaches in Psychiatry, 4(1):112-137
• Güler M (2010) Sosyal psikoloji bakış açısından çocuk ve ergenlerde suçlu davranış gelişimi. TBB Dergisi, (89):355-372.
• Haskan Ö, Yıldırım İ (2012) Development of violence tendency scale. Education and Science, 37(163): 166-177
• International Council of Nurses (ICN (2001). Nurses, always there for you: United against violence, Anti-Violence Tool Kit, s.1-29.
• Karataş H, Öztürk C (2009) Sosyal bilişsel teori ile zorbalığa yaklaşım. DEYHYO ED, 2(2): 61-74.
• Karataş ZB (2002) Anne-baba saldırganlığı ile lise öğrencilerinin saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adana, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri.
• Kesen NF, Deniz ME, Durmuşoğlu N (2013) Ergenlerde saldırganlık ve öfke düzeyleri arasındaki ilişki: yetiştirme yurtları üzerinde bir araştırma. sosyalbil.selcuk.edu.tr, erişim tarihi:2 Şubat 2013.
• Khuri ES, Lachan R, Scheidt, PC et al (2004) A Cross-national Study of Violence-Related Behaviors in Adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med, 158(6): 539-544.
• Kılıç EZ (2012) Ergenlerde şiddet kullanımı: bireysel ve ailesel etkenler. Nöropsikiyatri Arşivi, (49): 260-265, DOI: 10.4274/npa.y 6100
• Kılıç R (2007) Okullarda şiddetin önlenmesi ve azaltılması, okullarda şiddetin önlenmesi: mevcut uygulamalar ve sonuçları. Türk Eğitim Derneği Yayınları, Ankara, s. 25-48.
• Kızmaz Z (2006) Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1): 47-70.
• Krug Etienne G, Linda L Dahlberg, James A Merey et al (2002) The world report on violence and health, The Lancet, 360(9339): 1083-1088.
• Markowıtz F E (2003) Socioeconomic disadvantage and violence: recent research on culture and neighborhood control as explanatory mechanism. Aggression and Violent Behavior, 8(2): 145-154.
• Okullarda şiddet ve zorbalığın önlenmesi öğretmen el kitabı, TÜBİTAK, www.okuldasiddet.net/upresimler/ogretmen% 20_el%20_kitabi.pdf, erişim tarihi:5 Şubat 2013, s.1-36
• Ögel K, Tarı I , Eke CY (2006) Okullarda suç ve şiddeti önleme klavuzu. Yeniden Yayınları, İstanbul , http://www.yeniden.org.tr/dokuman/vio14.p df, erişim tarihi :6 Şubat 2013, s.1-65
• Özcebe H (2007) Gençlerde riskli davranışlar ve sağlığın geliştirilmesi: Türkiye’de gençlerin sağlığına genel bir bakış. XI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı, Denizli, s.149-153.
• Özcebe H , Çetik H , Üner S ( 2006) Adölesanlarda şiddet davranışları. Şiddet ve okul: okul ve çevresinde şiddete yönelik alınabilecek tedbirler sempozyumu, İstanbul, s.272-275.
• Özer A, Gençtanırım D, Ergene T (2011) Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Educ Sci, 36(161): 302–317.
• Özgentürk İ, Karğın V, Baltacı H ( 2012) Aile içi şiddet ve şiddetin nesilden nesile iletilmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14 (4): 55-77.
• Özgür G, Yörükoğlu G, Arabacı LB (2011) Lise Öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Journal of Psychiatric Nursing, 2(2): 53-60.
• Pişkin M (2002 ) Okul zorbalığı: tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2): 531-562
• Pişkin M (2012) Okulda şiddet ve önleme stratejileri. Halk Sağlığı Günleri II. Ulusal Okul Sağlığı Sempozyumu, Adana, s.19-24.
• Raskauskas J, Stoltz AD (2004) Identifying and ıntervening in relational aggression. The Journal of School Nursing, 20( 4): 209–215.
• Resmi Gazete 19 Nisan 2011 tarihli Hemşirelik Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/default, erişim tarihi: 5 Şubat 2013
• Sağlam Ö (2009) Orta öğretim kurumlarında yaşanan siddet olgusu; Ankara Sincan örneğinde öğrencilerin eğitim önceliklerinin şiddet eğilimleri üzerindeki etkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Schneckner S, Rollins SA, Kaiser-Ulrey C et al (2002) School violence in children and adolescent: a meta analysis of effectiveness. Journal of school violence, 1(2): 5-34.
• Seçginli S, Erdoğan S, Demirezen E (2004) Okul sağlığı tarama programı: bir pilot çalışma örneği. Sted, 13(12 ): 462-465.
• Stevahn L, Johnson DW, Johnson RT et al ( 2002) Effects of conflict resolution training integrated into a high school social studies curriculum. J Soc Psychol, 142(3): 305-331.
• Sünter AF, Canbaz S, Dündar C ve ark (2010) Samsun il merkezindeki adolesanlarda şiddete maruziyet ve şiddetle ilişkili sosyodemografik özellikler. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 30(4): 1201-1209.
• TBMM Araştırması Komisyonu (2007) Türkiye’de ortaöğretime devam eden öğrencilerde ve ceza ve infaz kurumlarında bulunan tutuklu ve hükümlü çocuklarda şiddet ve bunu etkileyen etkenlerin saptanması araştırma raporu (10/337,343,356,357).Yayımlanmamış Meclis Araştırma Raporu, erişim tarihi: 30 Ocak 20
• Tel H (2002) Gizli sağlık sorunu: ev içi şiddet ve hemşirelik yaklaşımları. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6 (2):1-9.
• Uysal A, Temel AB (2009) Şiddet karşıtı eğitim programının öğrencilerin çatışma çözüm, şiddet eğilimi ve şiddet davranışlarına yansıması, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik
• Yüksekokulu Dergisi, 12( 1):20-30. Ünalmış M, Şahin R (2012) Şiddete yönelik tutum ve okul zorbalığı. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1): 63-71.
• Vermeiren R, Stone MS, Deboutte D et al (2003) Violence Exposure and substance use in adolescents: findings from three countries. Pedıatrıcs, 111(3): 535 -540.
• Walker J R (2005) Negative peer ınfluence and low levels of parental ınvolvement variables affecting anger leading to violent behavior in adolescent minority males. Yayımlanmamış Doktora Tezi, London, Regent University.
• Yüceer B (2002) Türk Silahlı Kuvvetlerinde Okul Sağlığı Hizmetleri ve Model Geliştirmesi. Uzmanlık Tezi, Ankara, Gülhane Askeri Tıp Fakültesi.