KÜTÜB-İ TİS'A'DA YER ALAN HADİSLERLE ANLAMCA ÖRTÜŞEN AZERBAYCAN ATASÖZLERİ

Yıl 2018, Cilt: 42 Sayı: 2, 1 - 12, 12.12.2018

Reşat Ahmet Ağaoğlu

Öz

İslam’ın Kur’an’dan sonra ikinci kaynağı konumunda olan
hadisler, Müslüman kimliği taşıyan tüm toplumları belirli ölçüde etkilemiş ve bu etkileşimin doğal sonucu
olarak toplumun kültürel değerlerinde yeni şekillenmeler olmuştur.
Atasözleri masallar, destanlar, hikâyeler, maniler ve şiirler gibi kültürün
ögelerinden birisidir. Hadisler, her Müslüman toplumun sahip olduğu kültürün
her bir ögesine etki ettiği gibi çok önemli bir öğesi olan atasözlerine de
önemli ölçüde tesir etmiştir. Bu tesirin sonuçları olarak bazı atasözlerinin
söz itibarıyla, bazılarının da mana itibarıyla hadislerle benzerlik taşıdığı
görmekteyiz. Azerbaycan toplumu da Müslüman kimliği taşıması dolayısıyla
hadislerden oldukça etkilenmiştir. Bu etkilenme her alanda olduğu gibi
atasözlerinde de açık şekilde görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İSLAM, HADİS, AZERBAYCAN, ATASÖZLERİ, ETKİ

Kaynakça

• AHMED b. Hanbel, Müsned, (Ed. Hamza Ahmed ez-Zeyn), Dârü’l-hadîs, 1. Baskı, Kahire, 1416/1995.
• AKSOY, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, İnkilap, 7. Baskı, İstanbul, 1993.
• ALBAYRAK, Nurettin, Türkiye Türkçesinde Atasözleri, Kapı Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2009.
• BAŞARAN, Selman, Hadislerin Türk Atasözlerine Tesiri, Uludağ Üniversitesi Basımevi, 1. Baskı, Bursa, 1994.
• BEYDİLLİ (MEMMEDOV), Celal, Atalar Sözü, Önder Neşriyat, 1. Baskı, Bakü, 2004.
• BEYHAKÎ, Ahmed b. el-Huseyn, Şuabü’l-îmân, (Ed. Abdülali Abdülhamid Hâmid), Mektebetü’r-Rüşd, 1. Baskı, Bombay, 1423/2003.
• BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiu’s-sahîh, (Ed. Muhibbuddin Habîb), Dârü’r-reyyân li’t-türâs, 1. Baskı, Kahire, 1986.
• ÇOBANOĞLU, Özkul, Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2004., Riyad, 1412/2000.
• DOĞANAY, Ali, Türk Atasözleri Sözlüğü, 1. Baskı, Güvendi Matbaası, Ankara, 1973.
• EBÛ DÂVÛD, Süleyman b. el-Eş’as, es-Sünen, (Ed. Muhammed Avvâme). Müessesetü’r-reyyân, 1. Baskı, Beyrut, 1419/1998.
• HÂKİM, en-Neysaburî, el-Müstedrek ale’s-Sahihayn, (Ed. Mustafa Abdülkadir Ata), Darü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1. Baskı, Beyrut, 1411/1990.
• HÜSEYİNZADE, Ebulkasım, Atalar Sözü, Yazıcı Neşriyatı, 1. Baskı, Bakü, 1981.
• İBN MÂCE, Muhammed Yezîd, Sünenu İbn Mâce, (Ed. Muhammed Fuad Abdülbâki), Dârü ihyâi türâsi’l-Arabî, 1. Baskı, y.y., t.y.
• İSMAİL, Zeyneş ve Muhittin Gümüş, Türkçe Açıklamalı Kazak Atasözleri, Rekmay Matbaası, 1. Baskı, Ankara, 1995.
• KÂSÂNÎ, Alâüddin Ebû Bekir, Bedâiu’s-sanâi’ fî tertibi’ş-şerâi’, Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1. Baskı, y.y., 1406/1986.
• KUDAÎ, Ebu Abdullah Muhammed, Müsnedü’ş-Şihâb, (Ed. Hamdî b. Abdülmecid es-Selefî), Müessesetü’r-risale, 1. Baskı, Beyrut, 1407/1986.
• MERĞİNANÎ, Ebu’l-Hasen Bürhanüddin, el-Hidâye fî şerhi bidâyeti’l-mübtedi. (Ed. Tallâl Yusuf), Darü ihyai’t-türasi’l-Arabî, 1. Baskı, y.y., t.y.
• MUSAOĞLU, Mehman ve Muhittin Gümüş, Türkçe Açıklamalı Azerbaycan Atasözleri, Engin, 1. Baskı, Ankara, 1995.
• MÜSLİM, Ebû’l-Hüseyn b. el-Haccâc, Sahîhu Müslim, Dârü ihyâi kütübi’l-Arabî, 1. Baskı, Kahire, 1955.
• NESÂÎ, Ebû Abdurrahmân Ahmed, es-Sünenu’l-kübrâ, (Ed. Abdülğaffâr Süleyman el-Bundârî-Seyyid Kusrevî Hasan), Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1. Baskı, Beyrut, 1411/1991.
• TİRMİZÎ, Muhammed b. Îsa, Sünenu’t-Tirmizî, (Ed. Muhammed Fuad Abdülbâki), Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1. Baskı, Kahire, 1382/1962.
• TÜLBENTÇİ, Feridun Fazıl, Türk Atasözleri ve Deyimleri, İnkilap ve Aka, 1. Baskı, İstanbul, 1977.