Çevre Sorunları Bağlamında Kızılderili Çevre Anlayışı

Yıl 2010, Cilt: 34 Sayı: 1, 9 - 16, 23.03.2010

Cemal Yalçın

Öz

Kızılderili adlandırması her  ne kadar yanlış olsa da artık literatüre yerleşmiş bir kavram olup, Amerika kıtasında yaşayan ve Avrupalılar gelmeden önce kıtanın gerçek sahipleri olan yerlilere işaret etmektedir. Columbus’la 1492’te tanışıncaya kadar binlerce yıl yaşadıkları topraklar üzerinde kutsal addettikleri tüm varlıklarla uyumlu birliktelik içerisinde yaşamış olan bu kabileler, ne yazık ki, barbar sömürgecilerin bu kutsallıkları hoyratça yok ettiklerine şahit olmuşlardır. Dünya’yı mahvetme konusunda Kızılderililerin sorumlu tuttuğu beyaz adam, Weber’in Doğu-Batı ayrımında yücelttiği Batı’nın gözünü para ve egemenlik hırsı bürümüş temsilcileridir. Endüstriyel üretimle fiili olarak Batı’nın başlattığı bu egemenlik ve doğal kaynakların hoyratça talan edilmesi karşısında üzerinde yaşadığımız Dünya artık kendi iç dengelerini yitirmeye başlamıştır. Bu yazıda 1854’de zamanın Amerika başkanı tarafından bir Kızılderili reise gönderilen mektuptaki topraklarını satmaları baskısına karşı, Kızılderili Reis Seattle’ın meşhur cevabından hareketle çevre sorunları karşısında Kızılderililerin çevreye bakışları irdelenmiştir.

Anahtar Sözcükler: Şef Seattle, çevre, doğu-batı.

 

Anahtar Kelimeler

Chief Seattle, environment, West-East

Çevre Sorunları Bağlamında Kızılderili Çevre Anlayışı

Öz

Kızılderili adlandırması her ne kadar yanlış olsa da artık literatüre yerleşmiş bir kavram olup, Amerika kıtasında yaşayan ve Avrupalılar gelmeden önce kıtanın gerçek sahipleri olan yerlilere işaret etmektedir. Columbus’la 1492’te tanışıncaya kadar binlerce yıl yaşadıkları topraklar üzerinde kutsal addettikleri tüm varlıklarla uyumlu birliktelik içerisinde yaşamış olan bu kabileler, ne yazık ki, barbar sömürgecilerin bu kutsallıkları hoyratça yok ettiklerine şahit olmuşlardır. Dünya’yı mahvetme konusunda Kızılderililerin sorumlu tuttuğu beyaz adam, Weber’in Doğu-Batı ayrımında yücelttiği Batı’nın gözünü para ve egemenlik hırsı bürümüş temsilcileridir. Endüstriyel üretimle fiili olarak Batı’nın başlattığı bu egemenlik ve doğal kaynakların hoyratça talan edilmesi karşısında üzerinde yaşadığımız Dünya artık kendi iç dengelerini yitirmeye başlamıştır. Bu yazıda 1854’de zamanın Amerika başkanı tarafından bir Kızılderili reise gönderilen mektuptaki topraklarını satmaları baskısına karşı, Kızılderili Reis Seattle’ın meşhur cevabından hareketle çevre sorunları karşısında Kızılderililerin çevreye bakışları irdelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Şef Seattle, çevre, doğu-batı

Kaynakça

• Foster, J. B. (2002). Savunmasız gezegen: Çevrenin kısa ekonomik tarihi (Çev. H. Ünder). Ankara: Epos
• Goldsmith, E. (1998). The way: An ecological world view. Athens, Georgia: University of Georgia Press
• Gorodezky, C. (1992). Genetic difference between Europeans and Indians: Tissue and blood types. Allergy Proceedings, 13(5), 243-250. Hanson, V. D. (2003). Batı neden kazandı?: Katliam ve kültür (Çev. A. Çakıroğlu). İstanbul: Aykırı.
• Hodge, D., Limb, G., & Cross, T. (2009). Moving from colonization toward balance and harmony: A native American perspective on wellness. Social Work, 54(3), 211-9.
• http://bilgelikyolu.wordpress.com/category/cesitli-yazilar/kizilderili
• reis-seattlein-mektubu/
• http://www.census.gov/ipc/www/popclockworld.html
• http://www.treehugger.com/files/2009/08/artificial-tree-forest-carbon- capture.php
• http://www.youtube.com/watch?v=3u1522AKG9A&NR=1
• Hughes, J. D. (2002). Environmental history of the world: Humankind. USA: Routledge, Florence, KY.
• Keleş, R. ve Hamamcı, C. (2002). Çevrebilim, Ankara: İmge Kitabevi.
• Kızılçelik, S. (1992). Sosyoloji teorileri 2. Konya: Kuzucular Ofset.
• Lévi-Strauss, C. (1978). Myth and Meaning. London: Routledge and Kegan Paul
• MacNutt, F. A. (1909). Bartholomew de las Casas; His life, his apostolate, and his writings. London: G. P. Putnam's Sons.
• Marcuse, H. (1955). Reason and revolution: Hegel and the rise of social theory. London: Routledge & Kegan Paul ltd.
• Markham, C. R., (1892). Life of Christopher Columbus. London: G. Philip & Son.
• Marx, K. ve Engels, F. (1976). Alman ideolojisi (Feuerbach). Ankara: Sol.
• Marx, K. (1999). Grundrisse I (Çev. A. Gelen). Ankara: Sol.
• Nutku, U. (2002). İnsanın kültür varlığı. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2002, Cilt: 26 No:2, 179-183.
• Phalen, R. F. (2002). Particulate air pollution controversy: A case study and lessons learned. NJ, USA: Kluwer Academic Publishers.
• Rousseau, J. (1920). The social contract & discourses. London: J.M. Dent & Sons.
• Smith, S. L. (2000). Reimagining Indians: Native Americans through Anglo eyes, 1880-1940. Cary, NC, USA: Oxford University Press.
• Starr, F. (1899). American Indians. Boston: D.C. Heath & Co.
• Tabor, K. B. (2009). Understanding Native American perceptions of sustainable forest management. United States: Michigan State University.
• Valaskakis, G. G. (2005). Indian country: Essays on contemporary native culture. Canada: Wilfrid Laurier University.
• Washington, I. (1892). The discovery and conquest of the New World. Toronto: Rose Publishing Co.
• Weber, M. (1950). The Protestant ethic and the spirit of capitalism (Çev. T. Parsons). London: George Allen and Unwin.
• Young, F. (1906. Christopher Columbus and the New World of his discovery: A narrative. London: E. Grand Richards.
• Young, W. A. (2001). Quest for harmony. New York, USA: Seven Bridges.