Geleneksel Türk Sanat Müziğindeki Bazı Mürekkep Makamlarda Orta Üçlü Aralığın Güçlü Perdeleri Belirleyiciliği Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2012, Cilt: 36 Sayı: 1, 71 - 78, 14.02.2012

Erol Başara

Öz

Özet: Bu çalışmada Geleneksel Türk Sanat Müziği’nde mevcut bazı mürekkep makamlardaki “güçlü perde” kavramına farklı bir bakış getirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada Türk Müziği’nin birinci el kaynaklarında zımnen ve günümüz nazariyatçılarından bazılarında ise açıkça görülen Irak üçlü= Segâh üçlü’den hareket edilmiştir. Araştırmada Sistemci Okulda varlığı bilinen Hicâzî dörtlüsünün, Segâh makamında bugün de var olduğu fikrine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Üçlü aralık, güçlü perde, Irak üçlüsü.

Abstract: This study tries to bring a different perspective to the concept of “dominant tone” in some composite maqams of traditional Turkish music. In the study “Irak third = segah third” is taken as a starting point which is seen indirectly in some sources of Turkish music and directly seen in some works of today’s theorists. As a result it’s concluded that “Hicazi fourth” which is known to exist in the systematic school, also exists in maqam of Segah today.

Keywords: Third interval, dominant tone, Irak third.

Anahtar Kelimeler

Üçlü aralık, güçlü perde, Irak üçlüsü

Kaynakça

• AREL, Hüseyin Sadettin (1991), Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• BARDAKÇI, Murat (1986), Maragalı Abdülkadir, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• ÇAKAR, Şerafettin Şeref (2004), Türk Musikisi Teorisi ve Makamları. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• ERGUNER, Süleyman. (2003), Rauf Yekta Bey. Kitabevi 194, İstanbul.
• EZGİ, Suphi. Nazarî, (1933), Amelî Türk Musikisi. C:I, II, III, IV, V. İstanbul.
• GAZİMİHAL, Mahmut Ragıp. (1961), Musiki Sözlüğü. Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
• KAYGUSUZ, Nermin. (2006), Muallim İsmail Hakkı Bey ve Musikî Tekâmül Dersleri. İTÜ Vakfı Yayınları, İstanbul.
• KUTLUĞ, Yakup Fikret. (2000), Türk Musikisinde Makamlar, Yapı Kredi Yayınları 1386, İstanbul.
• Arel. H. S. a.g.e.s:179,185,187,189,190
• Minör moddaki bir bestenin son düzeninde küçük üçlü yerine konulan büyük üçlü. Bkz:
• Musıki Sözlüğü, M.R. Gazimihal,s:205
• ÖZKAN, İsmail Hakkı. (1984), Türk Musikisi Nazariyatı ve Usûlleri. Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• TURA,Yalçın. (2001), Kantemiroğlu (Çeviriyazım). Yapı Kredi Yayınları 1500, İstanbul.
• TURA, Yalçın. (2006), Tedkîk ü Tahkîk (Çeviriyazım). Pan Yayıncılık 119,İstanbul.
• TURABİ, Ahmet Hakkı. (2005), Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi ve Musiki Risalesi. Rağbet Yayınları, İstanbul.
• YAVUZOĞLU, Nail. (2010), 21. Yüzyılda Türk Müziği Teorisi. Pan Yayıncılık 128, İstanbul.
• YAVUZOĞLU, Nail. (2010), Türk Müziğinde Makamlar ve Seyir Özellikleri. Pan Yayıncılık 143, İstanbul.