TARSUS, MAKAM CAMİİ HZ. DANYAL MAKAM TÜRBESİ KAZISI - THE EXCAVATION OF MAQAM MOSQUE AND THE TOMB OF PROPHET DANIEL IN TARSUS

Yıl 2014, Cilt: 38 Sayı: 2, 1 - 34, 20.01.2015

Erdal Eser

Öz

Tarsus attracts attention as a city which has many good examples of
believing tourism. Eshab-ı Kehf’s Cave and Tomb of the Bilal Habesi can be
mentioned as some of those examples. Among these kind of places also The
Maqam Mosque and Prophet Daniel’s Tomb are the most mentioned ones in many studies which had been done in the recent years. In 2007, a Roman bridge was found during a canal excavation led by Tarsus Municipality. After this discovery an archaeological excavation was made by the Tarsus Archaeological Museum in the Maqam Mosque. During this excavation some remains and a tomb, which is believed that the prophet Daniel is buried in, were uncovered and dated by the archaeologist at the north and east side of the mosque. In order to have more detailed information about the remains and the tomb, another archaeological excavation was made between December 2010 and July 2011 at the north and east side of Maqam Mosque. From this second excavation it was understood that the Mosque and the tomb were built on the Berdan’s riverbed or at least on one of its branches. Another result is that the mosque and the tombs, which are located above the buildings from Roman period, were built above the sewer system, bridge and other structures as a result of numerous floods which began to change the whole area. It is clear that construction and structure survived until today with various extensions which were made during time.

Anahtar Kelimeler

Tarsus, Makam Mosque, Prophet Daniel, Believing Tourism.

TARSUS, MAKAM CAMİİ HZ. DANYAL MAKAM TÜRBESİ KAZISI - THE EXCAVATION OF MAQAM MOSQUE AND THE TOMB OF PROPHET DANIEL IN TARSUS

Öz

Tarsus, inanç turizmi açısından zengin örneklere sahip bir yerleşme olarak dikkat çekmektedir. Eshab-ı Kehf Mağarası, Bilal-i Habeşi Makamı örnekler içerisinde sayılabilirler. Bunlar içerisinde, Makam Camii ve Hz.Danyal Türbesi, son yıllarda yapılan çalışmalarla ön plana çıkmaktadır. 2007 yılında, Tarsus Belediyesi tarafından yapılan bir kanal çalışması sırasında varlığı anlaşılan bir köprü nedeni ile Tarsus Müzesi tarafından Makam Cami içerisinde bir kazı yapılmıştır. Bu kazı sırasında, Hz. Danyal’ın gömülü olduğuna inanılan Türbe ve caminin kuzeyinde bazı kalıntılar açığa çıkarılmıştır ve tarihlendirmeleri yapılmıştır. Konu ile ilgili olarak daha detaylı bilgilere ulaşılabilmesi için, Aralık 2010-Temmuz 2011 tarihleri arasında, Makam Cami Son Cemaat yerinde bir kazı çalışması daha gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, Cami ve Türbenin, Berdan Nehri yatağı ya da en azından kollarından birinin üzerine inşa edildiği anlaşılmıştır. Ulaşılan sonuçlardan bir diğeri ise, yapıların, Roma dönemi dokusu üzerinde yer almalarıdır. Kanalizasyon sistemi ve köprünün yapılmasından sonra, seller nedeni ile alanın değişmeye başladığı ve değişik tarihlerde yapılan çeşitli eklentilerle günümüze kadar geldiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarsus, Makam Cami, Hz.Danyal, İnanç Turizmi

Kaynakça

• AKGÜNDÜZ, A. ve diğerleri. (1993). Arşiv Belgeleri Işığında Tarsus Tarihi ve Eshab-I
• Kehf, Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası, İstanbul 1993.
• AYKAÇ, P. (2008). Determination of Presentation Principles for Multi-Layered
• Bu tarihte Makam Camii ile ilgili bir vakfiye bulunuyor olması, caminin de aynı tarihlerde inşa edildiğini düşündürtmektedir. Kubadpaşa Medresesinin inşası ile birlikte suyun yön değiştirmesi gerekmiş olma ihtimali de bulunmaktadır. Bu tarih öncesi, 1810 ve 1857 yıllarında kapsamı bilinmeyen iki onarım söz konusudur.
• Tarsus’ta gerçekleşen büyük bir sel sonrası kanalın yapıldığı anlatılmaktadır. Tarsus’ta gerçekleşen büyük bir sel sonrası kanalın yapıldığı anlatılmaktadır. BİLGİLİ, A.S. (2011). Osmanlı Döneminde Tarsus Sancağı ve Tarsus Türkmenleri, Ankara.
• BOARDMAN J. (1965). Tarsus, Al Mina and Greek Chronology, the Journal of
• Hellenic Studies, Vol. 85, s. 5-15. BOSWORTH E.C. (1992). The City of Tarsus and the Arab- Byzantine Frontiers in
• Early and Middle Abbasid Times Oriens, Vol. 33, s. 268-286. DALLEY, S. (1999). “Sennacherib and Tarsus”, Anatolian Studies, 49, s.73-80.
• DARKOT, B. (1997). “Tarsus”, İslam Ansiklopedisi, 12/1, Eskişehir.
• DUYMAZ, A.Ş. (2003). II. Abdülhamid Dönemi İmar Faaliyetleri (Türkiye Örnekleri),
• T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta. GÜRBÜZ, K. (2003). “Berdan Nehri’nin Kuvaterner’deki Evrimi ve Tarsus’un
• Tarihçesine Jeolojik Bir Yaklaşım”, Kuvarterner Çalıştayı, IV, İTÜ, Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, 2003, s.79-83.
• O’CONNOR, C. (1993). Roman Bridges, Cambridge.
• ÖZ, A. (2010). Tarsus’ta Kabri Bulunan Daniyal Nebi (a.s), Tarsus.
• ÖZ, H. (1991). Tarsus Tarihi, Tarsus.
• ÖZCAN, E. (2008). Tarsus (Tarsos) Sikkelerindeki Mimari Yapılar ve Anıtlar, Muğla
• Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla. POŞ, A. (2005). Osmanlı Döneminde Tarsus (1516-1923), İlâhiyat Fakültesi Dergisi,
• Çukurova Üniversitesi, Sayı I,Cilt 5, s.243-279. RAMSAY, W.M. (1903)“Cilicia, Tarsus and the Great Taurus Pass”, The Geopraphical Journal, 22/4, s.357-410.
• SAYCE, A.H. (1925). “Perseus and the Achaeans in the Hittite Tablets”, The Journal of Hellenic Studies, 45/2, s.161-163.
• STERN, S.M. (1960). “The Coins of Thamal and of Other Governors of Tarsus”,
• Journal of the American Oriental Society, 80/3, s.217-225. TALAY, A.(2007). Eserleri ve Hizmetleriyle II. Abdülhamit, Armoni Yayınları, İstanbul.
• TANRIVERDİ, H.G. (2006). Tarsus’ta Türk İslam Mimarisi, T.C. Erciyes Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri. UMAR, B. (1993). Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İstanbul.
• YILDIZ, A. (208). “Tarsus Makam-ı Danyal Camii Kurtarma Kazısı”, 16. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 25-27 Nisan 2007, Marmaris, Ankara: s.31-46.
• YÜKSEL, M. (Tarihi Yok). Çukurova’da Türk İslâm Eserleri ve Kitabeleri, Adana. ZOROĞLU, L. (1995). Tarsus Tarihi ve Tarihsel Anıtlar, Adana. LEVHALAR
• Levha 14. Yapı Evreleri, 7-9
• Levha 15. Köprü, Batıya Bakış, Genel Görünüm Levha 16. Kanalizasyon Sistemi, Doğu Kemer