Cases that Change the Thought of Old Age in the Process of Modernization - The Elderly on the Edge of Social Life

Yıl 2019, Cilt: 43 Sayı: 2, 275 - 298, 26.12.2019

Vehbi Ünal

Öz

In a sense, the
process of modernization is a process of social change. In this process, the
family institution is one of the leading institutions. This change adversely
affects the elderly who constitute the vulnerable, disadvantaged group. The
problem of our study is to determine what causes aging in the modernization
process. Individualization, industrialization and urbanization, change in
family structure, increase of elderly population, loss of social values and so
on reasons have made the elderly population more visible. These cases also
revealed elderly problems.

                The modern lifestyle that
precedes the individual and shaped by the relationships of pleasure and
interest has brought problems in the family. The idea of the individual to see
himself / herself as independent from the authority, and the idea of building a
self-sufficient and self-centered world weakened the relationship of the family
with other individuals, causing the elderly to be perceived as redundancy and
excluded.

                Industrialization and
urbanization highlighted the nuclear family type. The transformation of the
family from the production unit to the consumption unit and the separation of
the house and the workplace led the elderly to the edge of social life.

Anahtar Kelimeler

Modernization, Social Change, Family, Old Age

MODERNLEŞME SÜRECİNDE YAŞLILIK DÜŞÜNCESİNİ DEĞİŞTİREN OLGULAR - TOPLUMSAL YAŞAMIN KIYISINDA KALAN YAŞLILAR -

Öz

Modernleşme süreci bir anlamda toplumsal değişim sürecidir.
Bu süreçte aile kurumu değişim yaşayan kurumların başında gelmektedir. Bu
değişim savunmasız, dezavantajlı grubu oluşturan yaşlıları olumsuz
etkilemektedir. Çalışmamızın problemi modernleşme
sürecinde yaşlılığı bir sorun olarak ortaya çıkaran olguların neler olduğunu
tespit etmektir. Bireyselleşme, sanayileşme ve kentleşme, aile yapısındaki
değişim, yaşlı nüfusun artışı, toplumsal değerlerdeki kayıp vb. nedenler yaşlı
nüfusu daha görünür hale getirmiştir. Bu olgular aynı zamanda yaşlı sorunlarını
da ortaya çıkarmıştır.

Bireyi
önceleyen, haz ve çıkar ilişkilerinin şekillendirdiği modern yaşam tarzı ailede
sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Bireyin kendini otoriteden bağımsız
görmesi, insanının kendi başına yeteceği ve ben merkezli bir dünya inşa etme
düşüncesi ailenin diğer bireylerle olan ilişkisini zayıflatmış, yaşlıların
fazlalık olarak algılanmasına ve dışarıda tutulmasına neden olmuştur.

Modernleşme
süreci ailenin yapısı, rol ve statüsünde ciddi değişmeler meydana getirmiştir.
Sanayi öncesi toplumlarda yaşlı kişiler, ailenin büyüğü olarak gücü elinde
bulundurmaktaydı. Modernleşme ile aile işlevlerinin bir kısmını kurumlara
devretmiş, geleneksel bilgi değer kaybetmiş, 
kadının iş yaşamına atılması vb. nedenler yaşlılara olan ihtiyacı azaltarak
adeta onları kurum dışına itmiştir.

Toplumsal
değerler ailenin koruyucu mihveri iken bugün ailenin üzerine inşa edildiği
değerlerin aşındırılması, pozitivist ve pragmatist bir eğitim sisteminin bunu
desteklemesi, ‘değer’ kabul edilen yaşlının ‘soruna’ dönüşmesine neden
olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Modernleşme, Toplumsal Değişim, Yaşlılık, Aile

Kaynakça

• AMMAN, M. Tayfun; “Türkiye'de Ailenin Açık ve Örtük Sekülerleşmesinin Sosyolojik Analizi”, Aile ve Eğitim Tartışmalı İlmi Toplantı, (s. 41-71). İstanbul: 24-25 Nisan 2010.
• ARUN, Özgür; “Que Vadis' Türkiye? 2050'ye Doğru Yaşlanan Türkiye'yi Bekleyen Riskler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), (2014), s. 1-12.
• ASIMGİL, Sevim ve ÇEKMEGİL Ayşegül; Yaşamın Dört Kritik Dönemi, Çelik Yay. İstanbul, (2010).
• AYDIN, Mustafa; Değişim Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul, (2015).
• BARSBAY, Mehtap Çakmak; “Türkiye’de Politika Belgelerinde Yaşlılara Yaklaşımın Değerlendirilmesi”, Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14 (2), (2018), s. 257-280.
• BAYER, Ali; “Değişen Toplumsal Yapıda Aile”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (8), (2013), s.101-129.
• CANATAN, Kadir ve YILDIRIM, Ergün; Aile Sosyolojisi, (2. Baskı), Açılım Kitap, İstanbul, (2011).
• CEYLAN, Harun; (2015). Sosyal Değerden Sosyal Soruna Yaşlılık: Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Değişen Yaşlılık Algısı, Modern Hayat ve Yaşlılık (s.25-53), (Ed. H. Ceylan), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• ÇAPCIOĞLU, İhsan; “Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile”, Turkish Studies, 13 (2), (2018), s. 19-34.
• ÇELİK, Celalettin; “Sekülerleşmenin Kuramsal Sosyolojik Serüveni”, İslami Araştırmalar Dergisi, 28 (3), (2017), s.209-223.
• DERELİ, Mustafa Dereli; “Dinin Krizinden Sekülerizmin Krizine: Peter L. Berger’in Din Fenomenine Yaklaşımı”, IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, (s. 31-45). Kütahya, Türkiye, 14 - 17 May 2015.
• DUMAN, M. Zeki; “Aile Kurumu Üzerine Tarihsel Bir Okuma Girişimi Ve Muhafazakâr İdeolojinin Aileye Bakışı”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (4), (2012), s.19-51.
• EPİK, Meryem Tekin, ÇİÇEK, Özal ve ALTAY, Selin; “Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Tarihsel Süreçte Ailenin Değişen/Değişmeyen Rolleri”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17 (38), (2017), s. 35-58. GİDDENS, Anthony; Modernliğin Sonuçları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, (2014).
• https://www.ensonhaber.com/huzurevleri-son-10-yilda-rekor-kirdi-2013-11-04.html.(29.10.2019).
• KARAKUŞ, Bülent; Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetler, Kurumsal Yaşlı Bakımı ve Kurumsal Yaşlı Bakımında İllerin Durumu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yay. Ankara, 2018.
• KIZILÇELİK, Sezgin; “Sömürgecilik, Irkçılık ve Soykırım Olarak Modernlik”. Journal of Human Sciences, 15 (4), (2018), s. 2012-2028.
• KİRMAN, Mehmet Ali; Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul, (2004).
• KİRMAN, Mehmet Ali; “Küreselleşme Sürecinde Sekülerleşme ve Dinin Geleceği”, (2008), http://www.ayk.gov.tr/wpcontent/uploads/2015/01/K%C4%B0RMAN-M.-Ali- K%C3%9CR ESELLE%C5%9EME-S%C3%9CREC %C4%B0NDE.
• KÖROĞLU, Muhammet Ali ve KÖROĞLU, Cemile Zehra; “Değişen Yaşlılık Olgusu Ve İslamî Perspektiften Değerlendirilmesi”, The Journal of Academic Social Science Studies, (2016), p. 229-240, Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3532.
• KURT, Gökhan; “Sosyal Bir Sorun Alanı Olarak Yaşlılık”, Sosyal Sorunlarda Güncel Tartışmalar, (Ed. Y. Daşlı), s.293-338, Anı Yay., Ankara, (2019).
• MEYDAN, Hasan, AYBEY, Salih, DİKMEN, Mustafa ve DİKMEN, Fatmanur, “Zonguldak’ta Aile Değerleri Üzerine Olgusal Bir Araştırma”, III. Uluslararası Değerler Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı, (s.569-580) Bülent Ecevit Ünv. Yayınları, Zonguldak, (2018).
• ÖZBOLAT, Abdullah; “Beşikten Mezara: Yaşlılığın Sosyolojisi ve Din-Adana Örneği”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16 (2), (2016), s. 53-76.
• ÖZKALP, Enver; Sosyolojiye Giriş, (17. Baskı), Ekim Yay. Bursa, (2009).
• SUBAŞI, Necdet; Toplumsal Değişme, Aile ve Yeni Risk Alanları. Çağımızda Sosyal Değişme ve İslam, TDV. Yayınları, Ankara, (2007).
• ŞENER, Arzu; ÖZTOP, Hülya, DOĞAN, Nuri ve GÜVEN, Seval; “Family, Close Relatives, Friends: Life Satisfaction Among Older People”, Educational Gerontology, 34 (10), (2008), s. 890-906.
• ŞENTÜRK, Ünal; “Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 4 (14), (2008), s. 7-32.
• TALU, Nilüfer; “Modernlik Söylemi: Endişeli Bakışlarda Modern Birey”, METU JFA, (27:2), (2010), s. 141-171.
• TDK. Türkçe Sözlük (11. Baskı), (Haz. Ş . H. Akalın), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, (2011).
• TEKİN, Mustafa; “Postmodernizmin “Din” Sorunu”, Milel ve Nihal, 12 (2), (2015), s. 7-24.
• TEMİZ, Sibel; Lise Ve Üniversite Öğrencilerinde Yaşlılara Yönelik Ayrımcılık İle Empati Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Sivas Cumhuriyet Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (2019).
• TEZCAN, Mahmut; “Toplumsal Değişme ve Yaşlılık”, Ankara Ünv. Eğitim Fak. Dergisi, 15 (2), (1982), s. 169-177.
• TOP, Mehmet, ERİŞ, Hüseyin ve KABALCIOĞLU, Feray; “Quality of Life (QOL) and Attitudes Toward Aging in Older Adults in Şanlıurfa”, Turkey. Research on Aging, 0164027512447822, first published on July 17, (2012).
• TOPÇUOĞLU, Abdullah; Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, TC Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Araştırma Serisi, (2010).
• TURĞUT, Faruk; “Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar”, Medeniyet ve Toplum Dergisi, 1 (1), (2017), s.93-117.
• TÜİK. (2018). İstatistiklerle Yaşlılar. Mart 2018 raporu. 15.
• UCUN, Yasemin, MERSİN, Sevinç ve ÖKSÜZ, Emine; “Gençlerin Yaşlı Bireylere Karşı Tutumu”, Journal Of International Social Research, 8 (37), (2015), s. 1143-1149.
• ÜNAL, Vehbi; “Toplumsal Değişim Sürecinde Engelliler”, Electronic Turkish Studies, 13 (18), (2018), s. 1323-1342.
• YILDIRIM, Ergün; “Bir Modernite Rüyası: Ailenin Sonu Mu?-Kütahya Yetiştirme Yurdu Örneği”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2 (9), (2005).
• ZASTROW, Charles; Sosyal Hizmete Giriş, (Çev. A., Beyazova, ve diğ.), Nika Yayınevi, Ankara, (2013).