GSYH'NİN ÖTESİ: EKONOMİK GELİŞMENİN ÖLÇÜMÜNDE ALTERNATİF METRİKLER

Yıl 2017, Cilt: 26 Sayı: 1, 285 - 301, 16.04.2017

Ceyda Erden Özsoy , B. Tuğberk Tosunoğlu

Öz

Ekonomik büyüme kavramı genellikle ekonomik gelişme ya da ulusal refah artışıyla eş anlamlıymış gibi kullanılmaktadır. Bu bakış açısıyla, Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH), hem ekonomik büyüme hem de ekonomik kalkınma düzeyini ölçmek için kullanılmaktadır. Aslında ulusal refahın bir ölçütü olarak GSYH’nin kullanılması uygun değildir. Gerçekte bu amaçla da tasarlanmamıştır. GSYH ulusal refahın değil, ekonomik faaliyetin bir ölçütüdür. Ekonomik gelişmenin bir göstergesi olarak GSYH’yi kullanmanın bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Bu sınırlılıkların tartışılması ve ekonomik gelişmenin, gerçek zenginlik ve refahın daha iyi bir ölçümünün bulunması için günümüzde “GSYH’nin Ötesi” konulu çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalarda ekonomik performansın ölçülmesinde, çevresel ve sosyal konulara da ağırlık veren pek çok metrik ortaya atılmıştır. İlgili metrikleri üç gruba ayırmak mümkündür. Birinci grupta GSYH’de düzeltme yapmaya yönelik endeksler (Gerçek Gelişme Göstergeleri, Yeşil Gsyh, Düzeltilmiş Net Tasarruf), ikinci grupta GSYH’yi kullanmayan endeksler (Gayrisafi Milli Mutluluk, Ekolojik Ayak İzi, Öznel İyilik, Mutlu Gezegen Endeksi, Sosyal Gelişme Endeksi), son grupta ise GSYH’yi içeren bileşik endeksler (İnsani Gelişme Endeksi ve Sürdürülebilir Kalkınma Endeksi) yer almaktadır. İktisadi gelişmenin ölçümünde GSYH’nin kullanımının yarattığı güçlükler ve sınırlılıkları ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada GSYH’nin Ötesi tartışmaları çerçevesinde geliştirilen metrikler incelenmekte ve ilgili metriklerin güçlü ve zayıf yönleri tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Gelişme, GSYH, GSYH’nin Ötesi

Kaynakça

• Anielski, M., (2001).“Measuring the Sustainability of Nations: The Genuine Progress Indicator System of Sustainable Wellbeing Accounts”, The Fourth Biennial Conference of the Canadian Society for Ecological Economics: Ecological Sustainability of the Global Market Place, August 2001, Montreal, Quebec. Boos, A., (2015). “Genuine Savings as an Indicator for “Weak” Sustainability: Critical Survey and Possible Ways forward in Practical Measuring”, Sustainability, No. 7, pp. 4146-4182. Costanza, R.; Hart, M.; Kubiszewski, I. and Talberth, J., (2014). “A Short History of GDP: Moving Towards Better Measures of Human Well-being”, The Solutions Journal, Vol. 5, Iss. 1, pp. 91-97. (https://www.thesolutionsjournal.com/article/a-short-history-of-gdp-moving-towards-better-measures-of-human-well-being/) Erişim Tarihi: 16.01.2017 Costanza, R.; Hart, M.; Posner, S. and Talberth, J., (2009). “Beyond GDP: The Need for New Measures of Progress”, The Pardee Papers, No. 4. Coyle, D., (2014). GDP: A Brief but Affectionate History, USA: Princeton University Press. Erden Özsoy, C., (2016). “Kalkınma Ekonomisinin Anlam ve İçeriği”, İktisadi Kalkınma (Ed. Bülent Günsoy, Ceyda Erden Özsoy), Anadolu Üniversitesi Yayınları No. 2668, 3. bs., Eskişehir. Erden Özsoy, C. ve Dinç, A., (2016). “Sürdürülebilir Kalkınma ve Ekolojik Ayak İzi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 53, Sayı: 619, ss. 35-55. Ersel, H., (2013). “Ekonomik Büyüme Hızından Bana Ne?”, İktisat ve Toplum, Sayı 27, ss. 5-9. European Commission, Beyond GDP: Measuring progress, true wealth, and well-being (http://ec.europa.eu/environment/beyond_gdp/background_en.html) Erişim Tarihi: 07.03.2017 GFN, (http://www.footprintnetwork.org/en/index.php/GFN/page/glossary/) Erişim Tarihi: 07.03.2017 GNH, GNH Index, (http://www.grossnationalhappiness.com/articles/) Erişim Tarihi: 08.03.2017 Hanley, N.; Dupuy, L. and McLaughlin, E., (2014). “Genuine Savings and Sustainability”, University of St. Andrews Discussion Papers in Environmental Economics Paper 2014-09. Helliwell, J. F. and Barrington-Leigh, C. P., (2010). Measuring and Understanding Subjective Well-Being, NBER Working Paper No. 15887. Kubiszewski, I., Beyond GDP: Are There Better Ways to Measure Well-Being? (https://theconversation.com/beyond-gdp-are-there-better-ways-to-measure-well-being-33414) Erişim Tarihi: 15.03.2017 Porter, M. E.; Stern, S. and Green, M., (2016). Social Progress Index 2016, Social Progress Imperative. NEF, Happy Plannet Index 2016, Methods Paper, (https://static1.squarespace.com/static/5735c421e321402778ee0ce9/t/578dec7837c58157b929b3d6/1468918904805/Methods+paper_2016.pdf) Erişim Tarihi: 30.01.2017 OECD (2013). OECD Guidelines on Measuring Subjective Well-being, OECD Publishing. Rauch, J. N. and Chi, Y. F. (2010). “The Plight of Green GDP in China”, Consilience: The Jornal of Sustainable Development, Vol. 3, Iss. 1, pp. 102-116. Sachs, J., Schmidt-Traub, G., Kroll, C., Durand-Delacre, D. and Teksoz, K. (2016): SDG Index and Dashboards - Global Report. New York: Bertelsmann Stiftung and Sustainable Development Solutions Network (SDSN). Sound Byte, GDP and Indicators of Economic Wellbeing, (http://steadystate.org/wp-content/uploads/CASSE_Brief_GDP.pdf) Erişim Tarihi: 02.04.2017 Stiglitz, J.; Sen, A. K. and Fitoussi, J. P., (2014). “The Measurement of Economic Performance and Social ProgressRevisited: Reflections and Overview”, HAL-01069384. Tosunoğlu, B. T., (2014), “Sürdürülebilir Küresel Refah Göstergesi Olarak Ekolojik Ayak İzi”, Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), ss. 154-171. UNDP (2015). Sustainable Development Goals (https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/7891Transforming%20Our%20World.pdf) Erişim Tarihi: 26.03.2017 Van den Bergh, J., (2015). “Büyümeye Karşı Çevre-“Küçülme”nin Bir Eleştirisi ve “Büyüme-sizlik” İçin Bir Savunu” Yeşil Ekonomi; Küçülmek Güzeldir (Çev: Serin Erensezgin), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. World Bank (2012). Contribution to Beyond GDP, “Virtual Indicator Expo”, Beyond GDP: Measuring Economic Progress, True Wealth and the Well-Being of Nations, (http://ec.europa.eu/environment/beyond_gdp/download/factsheets/bgdp-ve-ans.pdf) Erişim Tarihi: 15.01.2016