Halk Tiyatrosu Geleneğimizde soyutlama abstraction Ve Yapısal Yansımaları

Yıl 2001, Cilt: 7 Sayı: 7, - , 01.06.2001

Dr. Nurhan Tekerek

Öz

ion is one of the expression methods that has been used by open form in aesthetics Abstraction as well its opponent identification are originated from the differences between eastern and western styles of perceiving the world and the universe Based on activating the imagination power of the audience who is facing three dimensional and cubic form of natural impression abstraction can be defined as “approaching of the image to the surface a kind of form insight free from space” and transformed into a superficial expression constituted by lines Abstraction providing an imagination to the individual and letting him drawing the details in his fantasy effected many schools such as absurd theatre Brecht’s epic dialectic theatre as well as ephoses It is possible to find reflections of abstraction in our popular theatre tradition within open form presentational theatre Many features such as characterization of types in meddah as well karagöz ortaoyunu and social attitudes of these types revealing their social economical ethnical cultural conditions episodes where mostly the situation is important rather than series of events loose and partial structure curtain “gazels” prompting that everything is a “game” theatricalisation as a theatre fantasy within reality jumps during the flow of a non linear time deranging linguistic logic and finally comedy providing audience a view from a distant angle can be related to abstraction Also the following characteristics might be classified as the reflections of abstraction: two dimensional images reflected on the curtain in karagöz a sort of minimized decor acting style of “imitation” performing everywhere with the aspect of preventing the audience from identification

Anahtar Kelimeler

-

Halk Tiyatrosu Geleneğimizde soyutlama abstraction Ve Yapısal Yansımaları

Öz

Soyutlama düşüncesi estetik alanda “açık biçim”in sıklıkla kullandığı anlatım yollarından biridir Soyutlama ve karşıtı “özdeşleyim” Doğulu ve Batılı toplumların evreni ve dünyayı kavrama anlayışlarındaki farklılıktan kaynaklanır Temeli; doğal izlenimin üç boyutluluğu ve kübikliği karşısında bakanı sıkıntılı bir durumda bırakmak yerine tasavvur düşüncesini harekete geçirmeye dayanan soyutlama; “tasvirin yüzeye yaklaşması uzaydan kurtulmuş bir biçim anlayışı” diye ifade edilebilecek çizgisel ve yüzeysel bir biçime dönüşür İnsana bir görme tasavvuru sağlayan ve ayrıntıları bireyin düş dücüne bırakan “soyutlama” tiyatro tarihinde de; ephoslar absurd tiyatro Brecht’in epik diyalektik tiyatrosu gibi pek çok anlayışı etkilemiştir Açık biçim göstermeci tiyatro anlayışı içinde yer alan halk tiyatrosu geleneğimizde de meddah karagöz ve ortaoyunu “soyutlama”nın yansımalarını görmek mümkündür Gerek meddah gerek karagöz ortaoyunu’ndaki tip boyutunda kişileştirmeler ve bu tiplerin sosyal ekonomik etnik kültürel koşullarını ortaya koyan toplumsal tavırlar parçalı bir yapıya sahip gevşek dokunmuş olay dizisinden çok durumun öne çıktığı episodlar her şeyin bir oyun olduğunu imleyen perde gazelleri tiyatrosallık oyun bozma düş ve gerçeğin iç içeliği zamanda sıçramalar dilin mantığının bozulması ve uzak açı sağlayan güldürü gibi pek çok özellik soyutlama düşüncesiyle ilişkilendirilebilir Oyunların özdeşleyime olanak sağlamayacak biçimde her yerde oynanabilmesi Karagöz’de iki boyutlu tasvirlerle perdeye yansıtılan görüntüler en aza indirgenmiş bir dekor anlayışı ve “taklit”e dayanan oyunculuk tarzı gibi özellikler de soyutlama anlayışının birer yansımasıdır ABSTRACT

Anahtar Kelimeler

-