Divan Şairlerinin Gözüyle Mevlevî Mekânları

Yıl 2005, Cilt: 14 Sayı: 2, 281 - 298, 01.09.2005

Arş. Gör. Haluk Gökalp

Öz

The Turkish public evaluated almost everything holly which they saw like saint The places about Mevlânâ –accepted saint all terms affected sacredness very much wich was mentioned The places which are about Mevlânâ were considered as a sign in beliefs that accepted Mevlânâ’s thought Turkish public by thinking that there was a relationship between Mevlânâ and these places gave too much value to these places That situation affected the Ottoman poem basically Mevlânâ praise took place in Turkish literature İn this article while giving information about Mevlevî’s places it has been tried to identified Ottoman poets point of view about these places Key Words: Mevlana Mevlevî places Kubbe i Hadra Kitchen Tomb Ottoman poetry

Anahtar Kelimeler

-

DİVAN ŞAİRLERİNİN GÖZÜYLE MEVLEVÎ MEKÂNLARI

Öz

Türk halkı veli olarak gördüğü kişilerle ilgili hemen her şeyi kutsal olarak
değerlendirmiştir. Veliliği her dönemde kabul gören Mevlânâ ile ilgili mekânlar da söz
konusu kutsiyetten fazlasıyla nasibini almıştır. Mevlânâ ile ilgili mekânlar, Mevlânâ’nın
fikirlerini benimseyen kitlelerin inançlarında birer simge vazifesi görmüştür. Türk halkı,
Mevlânâ ile söz konusu mekânlar arasında bir bağlantı olduğunu düşünerek bu
mekânlara çok fazla değer vermiştir. Bu durum Divan şiirine de yansımış, başta
Mevlânâ methiyeleri olmak üzere edebiyatımızda geniş yansımalar bulmuştur. Bu
makalede Mevlevî mekânları hakkında bilgi verilirken, Divan şairlerinin söz konusu
mekânlara bakış açıları belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mevlânâ, Mevlevî mekânları, Kubbe-i Hadra, Matbah, Türbe, Divan şiiri

Kaynakça

• Akkuş, Metin (1993) Nef‘î Divanı, Akçağ Yay., Ankara.
• Arı, Ahmet (1995) Sâkıb Mustafa Dede (Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni), Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Ünv. SBE, Konya.
• Arslan, Mehmet (2002) Şeref Hanım Divanı, Kitabevi Yay., İstanbul.
• Ayan, Hüseyin (1981) Cevrî (Hayatı, Edebî kişiliği, Eserleri ve Divanı’nın Tenkidli Metni), Atatürk Ünv. Yay., Erzurum.
• Bediüzzaman Firuzanfer (1986) Mevlânâ, MEB Yay., İstanbul.
• Bilkan, Ali Fuat (1997) Nâbî Divanı, C. I, MEB. Yay., İstanbul.
• Çavuşoğlu, Mehmet (1986) “Bir Mevlevî Şâir, Yenişehirli Avnî Bey ve Mevlânâ İçin Na‘ati”, 1. Milli Mevlânâ Kongresi, Selçuk Ünv., 3-5 Mayıs 1985, Konya.
• Çıpan, Mustafa (2003) Fasih Divanı (İnceleme-Tenkidli Metin), MEB Yay., İstanbul.
• Doğan, Muhammet Nur (1997) Şeyhülislam Es’ad ve Divanı, MEB Yay., İstanbul.
• Duru, Necip Fazıl (2000) Mevleviyâne Şiir Güldestesi, Perşembe Kitapları Yay., İstanbul.
• Gökalp, Haluk (2005) “Ahi Evrân-ı Velî’nin Menkıbevî Kişiliği”, Ahilik Araştırmaları Dergisi, Gazi Ünv. Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi, , C.I, S.2, Ankara.
• Gölpınarlı, Abdülbâkî (1983) Mevlana’dan Sonra Mevlevilik, İnkılap ve Aka Yay., İstanbul.
• Göre, Zehra (2004) Adnî Receb Dede Hayatı ve Eserleri, Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Ünv., SBE, Konya.
• Gürel, Rahşan; Enderunlu Vâsıf Divanı, Kitabevi Yay., İstanbul, tarihsiz.
• Horata, Osman (1998) Esrar Dede (Hayatı, Eserleri, Şiir Dünyası ve Divanı), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• Kalkışım, Muhsin (1994) Şeyh Gâlib Divanı, Akçağ Yay., Ankara.
• Kaplan, Mahmut (1996) Neşâtî Divanı, Akademi Kitabevi, İzmir.
• Kartal, Ahmet (1999) Osmanlı Medeniyetini Besleyen Kültür Merkezleri (Edebî Açıdan), Gazi Ünv. SBE, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Kaya, İdris Güven (1998) Selanikli Hasan Akif Divan (İnceleme, Metin, Dizin), İstanbul.
• Kılıç, Atabey (2004) Mirza-zade Ahmed Neyli Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği ve Divanı, Kitabevi Yay., İstanbul.
• Özönder, Hasan (1989) “Ateş-bâz-ı Velî ve Mevlevî Dergâhlarında Ateşbâz-ı Velî Makamının Önemi”, 3. Millî Mevlânâ Kongresi Tebliğler, 12-14 Aralık 1988, Selçuk Ünv. Basımevi, Konya.
• Pala, İskender (1995) “felek”, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara.
• Tanrıkorur, Barihüda (2004) “Mevleviyye” TDV İslam Ansiklopedisi, C.29, TDV Yay., Ankara.
• Uzluk, Şahabeddin (1987) “Mevlânâ’nın Ölümü ve Yeşil Kubbe”, 2. Millî Mevlânâ Kongresi Tebliğler, 3-5 Mayıs 1986, Selçuk Ünv. Yay., Konya.
• Yeniterzi, Emine (1995) Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî, TDV Yay., Ankara.