Merkezi Asya Ve Kafkas Ekonomilerinde Entegrasyonun Olabilirliği: Ab’deki Kömür çelik Topluluğu Benzeri Su Ve Enerjide işbirliği Arayışı

Yıl 2009, Cilt: 18 Sayı: 1, 181 - 202, 01.06.2009

Doç. Dr. Ö. Selçuk Emsen Öğr. Gör. Dr. Çağatay Karaköy

Öz

: Socio economical and political problems of transitional economies after their independence more widely known as the Central Asian and the Caucasus economies were considered in this study Nowadays in globalization process that is equal to the openness to outer world from economical view point these countries were able to achieve initial income level very late and could not establish democracy that is the second basis of globalization from political view point Moreover it can be seen that countries direct their steps towards totalitarian regime It must be said that in addressing economical and political issues these countries have not managed to solve problems with liberalization theory of the first best and thus came to the state of being dependable upon external medium forces At this point liberalization occurs by application of an economies process not a political one It is thought that at the same time transitional economies of Central Asia and Caucasus can control themselves and orientate to cooperation by entering into integration process theory of the second best However as these economies have not become independent and strong enough after 1991 it is thought that integration of the countries on commodity markets will not produce rational results Integration in time may establish collaboration between them and may be the reason of decreasing problems in multistage way like the process that EU had encountered in the very beginning Key Words: Economic Integration Political and Economic Development Transitional Economies

Anahtar Kelimeler

-

MERKEZİ ASYA VE KAFKAS EKONOMİLERİNDE ENTEGRASYONUN OLABİLİRLİĞİ: AB’DEKİ KÖMÜR-ÇELİK TOPLULUĞU BENZERİ SU VE ENERJİDE İŞBİRLİĞİ ARAYIŞI

Öz

Çalışmada günümüzdeki yaygın tanımlamasıyla, geçiş ekonomilerinden
Merkezi Asya ve Kafkas ekonomilerinin bağımsızlık sonrası sosyo-ekonomik ve
siyasal sorunları ele alınmıştır. Bu ekonomilerin küreselleşme olgusu ile eş-anlamlı
olarak ele alınan dışa açılma sürecinde, iktisadi anlamda başlangıçtaki gelir düzeyine
çok geç ulaştıkları ve siyasal açıdan da küreselleşmenin bir diğer ayağını oluşturan
demokratik yapıya bürünemedikleri; daha çok totaliter yapıya doğru gittikleri
görülmektedir. Siyasal ve ekonomik anlamda belirtilen temel sorunları aşmada, birincien-iyi
olarak tanımlanan serbestleşmenin sorunları gideremediği ve dışa daha bağımlı
hale getirdiği gözlenmektedir. Bu noktada, siyasal boyutta da liberalizasyon
uygulaması olmaksızın, sadece ekonomik anlamda serbestleşmeye gidilmesinin şeklen
bir liberalizasyon uygulamasından ibaret kalacağı söylenebilir. Merkezi Asya ve
Kafkas geçiş ekonomilerinin aynı zamanda ikinci-en-iyi teori olarak da tanımlanan bir
entegrasyon sürecine gitmelerinin, daha üst düzeyde kendi kendilerini denetleme ve
işbirliğine imkan sağlayacağı ileri sürülebilir. Ancak, 1991 sonrasında, bu
ekonomilerin yeterince bağımsızlaşamadığı ve güçlenemediği bir yapıda, kendi
aralarında mal piyasalarında tam anlamıyla entegrasyona gitmelenin de sağlıklı sonuç
vermeyeceği düşünülmektedir. Zamana bağlı olarak entegrasyonun oluşabilirliği
açısından günümüzdeki Avrupa Birliği’nin gelişim sürecine benzer şekilde, aralarında
yapılanmaya gitmelerinin, hem işbirliğini tesis etmeye hem de sorunları aşamalı bir
şekilde azaltmaya katkıda bulunacağı iddia edilebilir

Anahtar Kelimeler

Ekonomik entegrasyon, Siyasal ve ekonomik gelişme, Geçiş ekonomileri

Kaynakça

• Akyol, T. (2007) “Tarafsız Yargıç Böyle Olur”, Milliyet Gazetesi, 26 Nisan 2007.
• Değer, M. K. İhracatın Kompozisyonu ve Ekonomik Büyüme: Orta Gelirli Ülkeler Üzerine Panel Veri Analizleri (1982-2004), İmaj Yayınevi, Ankara, 2007.
• DeRosa, D. A. (1998) “Regional Integration Arrangements: Static Economic Theory, Quantitative Findings, and Policy Guideline”s, World Bank Working Paper, 17 Agust 1998.
• EBRD, “Ten Years of Transition, Economic Transition in Central and Eastern Europe, the Baltic States and the CIS”, Transition Report 1999, London 1999.
• Emsen, Ö. S. ve M. K. Değer (2007) “Ticari ve Siyasal Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkileri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 21, S. 2, ss: 161-195.
• Feder, G. (1982) “On Exports and Economic Growth”, Journal of Development Economics, 12: 59-73.
• Freedom House, Freedom in the World Country Rating,
• (http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=15) (Haziran 2008).
• Gerni C., Ö. S. Emsen ve M. K. Değer (2008) “İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi”, İzmir İktisat Kongresi Anısına 2. Ulusal İktisat Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 20-22 Şubat 2008.
• Giles, J. A. and C. L. Williams (2000) Export-led Growth: A Survey of the Empirical Literature and Some Noncausality Results Part 1, Econometrics Working Paper EWP0001, (http://web.uvic.ca/econ/ewp0001.pdf) (Aralık 2005).
• Güran, N. Uluslararası Ekonomik Bütünleşme ve Avrupa Birliği, Anadolu Matbaacılık, İzmir, 2002.
• Ito, T. Capital Flows in Asia. NBER Working Paper No 7134, 1999, (http://www.nber.org/papers/w7134) (Kasım 2007).
• Kazgan, G. Küreselleşme ve Ulus-Devlet: Yeni Ekonomik Düzen, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005.
• Kongar, E. Tarihimizle Yüzleşmek, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2006.
• Köse, A. H. ve A. Öncü (2004) “İktisadın Piyasası, Kapitalizmin Ekonomisi”, İktisat Üzerine Yazılar I, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar, Korkut Boratav’a Armağan, (Derl., A. H. Köse, F. Şenses, E. Yeldan), İletişim Yayınları, İstanbul, ss: 93-141.
• Krugman, P, R. N. Cooper, and T. N. Srinivasan (1995) “Growing World Trade: Causes and Consequences”, Brokings Papers on Economic Activity, 1, pp: 327-377.
• Kuşkay, S. Y. Sovyet-tipi Ekonomilerin Merkezi Plandan Serbest Piyasaya Geçis Deneyimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2001.
• Öngen, T. (2004) “Yeni Liberal Dönüşüm Projesi ve Türkiye Deneyimi”, İktisat Üzerine Yazılar I, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar, Korkut Boratav’a Armağan, (Derl., A. H. Köse, F. Şenses, E. Yeldan), İletişim Yayınları, İstanbul, ss: 161-189.
• Öniş, Z. (2003) “Neo-Liberal Küreselleşmenin Sınırları: Türkiye Açısından Arjantin Krizi ve IMF’ye Karşılaştırmalı Bir Bakış”, İktisat Üzerine Yazılar II: İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar, (Ed. A. H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan), İletişim Yayınları, İstanbul, ss: 505-532.
• Ram, R. (1987) “Exports and Economic Growth in Developing Countries: Evidence from Time-Series and Cross-Section Data”, Economic Development and Cultural Change, 36(1), pp: 51-72.
• Ruth, M. (2006) “A Quest for the Economics of Sustainability and the Sustainability of Economics”, Ecological Economics, 56, pp: 332-342.
• Sachs, J. D. and A. M. Warner (2001) “The Curse of Natural Resources”, European Economic Review, 45 (4-6), pp: 827-838.
• Santos-Paulino, A. U. (2005) “Trade Liberalisation and Economic Performance: Theory and Evidence for Developing Countries”, World Economy, 28, pp: 783-821.
• Seyidoğlu, H. Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama, Güzem Can Yayınları, İstanbul, 2003.
• Şenses, F. (2004) “Neoliberal Küreselleşme Kalkınma İçin Bir Fırsat mı, Engel mi?”, ERC Working Paper in Economic 04/09, Ağustos 2004, ss: 1-27.
• Şenses, F. (2001) “Gelişme İktisadı ve İktisadi Gelişme: Nereden Nereye?” Kalkınma İktisadı, Yükselişi ve Gerilemesi, (Ed. Fikret Şenses), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Thirlwall, A. P. (2000) “Trade, Trade Liberalisation and Economic Growth: Theory and Evidence”, African Development Bank, Economic Research Papers, No: 63.
• Ulugay, O. (2006) “Marx’ın Rüyasına Doğru”, Milliyet Gazetesi, 14 Eylül 2006.
• UN Comtrade. United Nations Commodity Trade Statistics Database, (http://comtrade.un.org/db/mr/daCommoditiesResults.aspx?px=S2&cc=TOTAL) (Haziran 2008).
• Uras, G. (2007) “Rusya’nın Üzerinde Dolaşan Hayalet”, Milliyet Gazetesi, 14 Nisan 2007.
• Xu, Z. (2000) “Effects of Primary Exports on Industrial Exports and GDP: Empirical Evidence”, Review of Development Economics, 4(3), pp: 307-325.
• Weeks, J. (2003) “Latin Amerika’da İhracat, Yabancı Yatırım ve Büyüme: Simülasyon Yöntemiyle Şüpheci Bir Yaklaşım”, İktisat Üzerine Yazılar II: İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar, (Ed. A. H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan), İletişim Yayınları, İstanbul, ss: 125-152.
• World Bank. Global Economic Prospects and the Developing Countries, 2001.
• World Bank. World Bank CD Rom, Washington, 2006.
• World Trade Organization. International Trade Statistics, 1998.