iş Tatmini Ve Öz Yeterliliğin Örgüt içi Girişimciliğe Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 1, 25 - 40, 01.03.2011

Dr. Cem Harun Meydan

Öz

In recent years intrapreneurship has been increased its importance for both public and private organizations Examining the literature it is seen that the variables that affect intrapreneurship were gathered in three dimensions which were individual organizational and environmental factors In this context while the job satisfaction of the employees is considered as an important organizational factor the self efficacy is also seen as a critical individual character In this study the relationship between intrapreneurship attitudes which were dimensioned as innovativeness risk taking and focusing on opportunities with job satisfaction and self efficacy levels of 172 public managers was investigated to interpret which variable had more effect on intrapreneurship Evaluating the findings it was found that job satisfaction and self efficacy had positive and significant relations with intrapreneurship; however self efficacy had more influence than job satisfaction on the prediction of intrapreneurship Keywords: Intrapreneurship job satisfaction self efficacy

Anahtar Kelimeler

-

iş Tatmini Ve Öz Yeterliliğin Örgüt içi Girişimciliğe Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma

Öz

Örgüt içi girişimcilik konusu günümüzde hem kamu hem de özel sektörde faaliyet gösteren örgütler için önemini daha da artırmıştır Literatür incelendiğinde örgüt içi girişimci davranışları etkileyen faktörlerin bireysel örgütsel ve çevresel olmak üzere üç boyutta toplandığı görülmektedir Bu bağlamda çalışanların iş tatmini önemli bir örgütsel değişken iken öz yeterlilikleri de kritik bir bireysel nitelik olarak gözükmektedir Bu çalışmada Ankara’da çeşitli kamu kurumlarında görev yapan 172 alt ve orta kademe yöneticinin iş tatmini ve öz yeterlilik düzeylerinin yenilikçilik risk alma ve proaktiflik alt boyutları ile ele alınan örgüt içi girişimcilik davranışları ile ilişkisi araştırılmış hangi faktörün iç girişimcilik üzerinde daha etkili olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır Araştırma bulguları değerlendirildiğinde iş tatmini ve öz yeterliliğin iç girişimcilik davranışları ile anlamlı ve pozitif bir ilişkisi olduğu ancak öz yeterlilik algısının iç girişimciliği yordamada iş tatmininden daha etkili olduğu görülmüştür Anahtar Kelimeler: Örgüt içi girişimcilik iş tatmini öz yeterlilik The Effect Of Job Satısfaction And Self Efficacy On Intrapreneurship: A Study In The Public Sector

Anahtar Kelimeler

Örgüt içi girişimcilik, iş tatmini, öz yeterlilik

Kaynakça

• Aloulou, W. ve Fayolle, A. (2005). “A Conceptual Approach of Entrepreneurial Orientation within Small Business Context”, Journal of Enterprising Culture, 13(1), 21-45.
• Antoncic, B. (2007). “Intrapreneurship: A Comparative Structural Equation Modeling Study”, Industrial Management and Data Systems, 107 (3): 309-325.
• Antoncic, B. ve Hisrich, R. D. (2001). “Intrapreneurship: Construct Refinement and Cross-Cultural Validation”, Journal of Business Venturing, 16: 495-527.
• Antoncic, B. ve Hisrich, R. D. (2003). “Clarifying the Intrapreneurship Concept”, Journal of Small Business and Enterprise Development, 10 (1), 7-24.
• Arslan, M. (2001). “Yönetim ve Organizasyonun Bazı Temel Kavramları”, S. Güney (ed.), Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım: 25-44.
• Baggerly, J. ve Osborn D. (2006). “School Counselor’s Satisfaction and Commitment: Correlates and Predictors”, Professional School Counseling, 9 (3): 197-205.
• Bandura, A. (1995). Self-Efficacy in Changing Societies, Cambridge: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (2002). “Growing Primacy of Human Agency in Adaptation and Change in the Electronic Era”, European Psychologist, 7 (1): 2–16.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2009). “Tükenmişliğin Örgüt İçi Girişimciliğe Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 35 (Muhan Soysal Özel Sayısı): 41-60.
• Basım, H. N., Şeşen, H. ve Meydan, C. H. (2009). “Öğrenen Örgüt Algısının Örgüt İçi Girişimciliğe Etkisi: Kamuda Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64 (3): 27-44.
• Basım, N., ve Şeşen, H. (2008). “Çalışanların Kontrol Odaklarının Örgüt İçi Girişimcilik Tutumları ile İlişkisi: Kamuda Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63 (3), 49-64.
• Bygrave, W. D. ve Hofer, C. W. (1991). “Theorizing about entrepreneurship”, Entrepreneurship Theory and Practice, 16 (2): 13-22.
• Ceylan A. ve Ulutürk Y. H. (2006). “Rol Belirsizliği, Rol Çatışması, İş Tatmini Ve Performans Arasındaki İlişkiler”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1), 48-58.
• Covin, J. G. ve Slevin, D. P. (1986). “The Development and Testing of an Organizational-Level Entrepreneurship Scale”, R. Ronstadt, J. A. Hornaday, R. Peterson ve K. H. Vesper (Ed.). Frontiers of Entrepreneurship Research-1986. Wellesley: Bobson Collage.
• Covin, J. G. ve Slevin, D. P. (1991). “A Conceptual Model of Entrepreneurship as Firm Behavior”, Entrepreneurship Theory and Practice, Fall: 7-25.
• Daft, R. L. (2005). The Leadership Experience (Third Edition), Canada, Thomson South-Western College Publishing,
• Davis, K. (1988). İşletmede İnsan Davranışı, (Çev. Kemal Tosun), İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Demircan, N. (2000). Girişimcilik ve Girişimcilerin Kişilik Özellikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
• Diedre, E. E., Joe J. M. ve Sadri. G. (1997). “An Empirical Comparison of Entrepreneurs and Employees: Implications for Innovation”, Creativity Research Journal, 10 (1): 45–49.
• Drucker, P. F. (1998). Sonuç İçin Yönetim (Çev. Bülent Toksöz), İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Erez, A. ve Judge, T. A. (2001). “Relationship of core self evaluations to goal setting, motivation, and performance”, Journal of Applied Psychology, 86: 1270–1279.
• Esposito, J. C. (2006), “You’re the Boss”, Career World, 34 (6): 6-10.
• Fitzsimmons, J. R., Douglas, E. J., Antoncic, B. ve Hisrich, R. D. (2005) “Intrapreneurship in Australian Firms”, Journal of The Australian and New Zealand Academy of Management, 11, 1: 17-27.
• Gautam, V. ve Verma, V. (1997), “Corporate Entrepreneurship: Changing Perspectives”, The Journal of Entrepreneurship, 6 (2): 234-244.
• Gist, M. E. (1989). “The influence of training method on self-efficacy and idea generation among managers”, Personel Psychology, 42 (4), 787-805.
• Guth, W. D. ve Ginsberg, A. (1990). “Guest Editor’s Introduction: Corporate Entrepreneurship”, Strategic Management Journal, 11: 5-15.
• Heinonen, J., ve Korvela, K. (2005). “How About Measuring Intrapreneurship?”, http://labsel.netco.it/Modules/ContentManagment/Uploaded/CMItemAttachments /How%20about%20measuring%20intrapreneurship.pdf, 20.12.2010), 1-18. (Erişim tarihi:
• Herron, L. (1992). “Cultivating Corporate Entrepreneurs”, Human Resource Planning, 15(4), 3-14.
• Hewison, A. ve Badger F. (2006). “Taking the Initiative: Nurse Intrapreneurs in the NHS”, Nursing Management-UK, 13 (3): 14-19.
• Hisrich, R. D., Peters, M. P. ve Shepherd, D. A. (2005). Entrepreneurship, New York: McGraw-Hill.
• Hitt, M. A., Black, J. S. ve Porter, L. W. (2005). Management, New Jersey: Pearson Prentice-Hall.
• Holt, D. T., Rutherford, M. W. ve Clohessy, G. R. (2007). “Corporate Entrepreneurship: An Empirical Look At Individual Characteristics, Context and Process”, Journal of Leadership and Organizational Studies, 13 (4): 40-54.
• Jerusalem, M. ve Schwarzer, R. (1992). “Self-Efficacy As Resource Theory in Stress Appraisal Process” R. Schwarzer (Ed.) Self-Efficacy: Thought Control of Action, Washington DC, Hemisphere: 195-213.
• Judge T. A, Erez A., Bono, J.E. ve Thoresen, C. J. (2002). “Are measures of self- esteem, neuroticism, locus of control, and generalized self-efficacy indicators of a common core construct?”, Journal of Personality and Social Psychology, 83: 693–710.
• Judge T. A., Locke E. A., Durham, C. C. ve Kluger, A. N. (1998). “Dispositional effects on job and life satisfaction: the role of core evaluations”, Journal of Applied Psychology, 83: 17–34.
• Judge T. A., Thoresen C. J., Pucik V. ve T. M. Welbourne (1999). “Managerial coping with organizational change: a dispositional perspective”, Journal of Applied Psychology, 84: 107–122.
• Kirzner, I. M. (1985). Discovery and Capitalist Process. Chicago, University of Chicago Press.
• Knight, G. A. (1997). “Cross-Cultural Reliability and Validity of a Scale to Measure Firm Entrepreneurial Orientation”, Journal of Business Venturing, 12, 213-225.
• Korkmazyürek, H., Tokat, A. O. ve Basım, H. N. (2008). “Örgüt İçi Girişimcilik Bağlamında Yenilikçilik, Risk Alma ve Fırsatlara Odaklanma Tutumları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, İktisat İşletme ve Finans, 23, 263, , 70-81.
• Kuratko, D. F. ve Goldsby, M. G. (2004). “Corporate Entrepreneurs or Rogue Middle Managers? A Framework for Ethical Corporate Entrepreneurship”, Journal of Business Ethics, 55: 13-30.
• Küçük, O. (2005). Girişimcilik ve Küçük İşletme Yönetimi, Seçkin Yayınları.
• Locke, E. A. (1976).“The nature and causes of job satisfaction”, M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Chicago, IL: Rand McNally: 1297-1349
• Luchsinger, V. ve Bagby, D. R. (1987). “Entrepreneurship and Intrapreneurship: Behaviors, Comparisons, and Contrasts”, SAM Advanced Management Journal, Summer, 52 (3): 10-13.
• Lumpkin, G. T. ve Dess, G. G. (1996). “Clarifying the Entrepreneurial Orientation Construct and Linking It to Performance”, Academy of Management Review, 21 (2): 135-172.
• Luszczynska, A., Scholz, U. ve Schwarzer, R. (2005). “The General Self-Efficacy Scale: Multicultural Validation Studies”, The Journal of Psychology, 139 (5): 439-457.
• Mair, J. (2002). “Entrepreneurial Behaviour in A Large Traditional Firm”, Research Paper No:466, University of Navarra.
• Maranville, S. (1992). “Entrepreneurship in the Business Curriculum”, Journal of Education for Business, 68 (1): 27-31.
• Marion, R. (2002). Leadership in education: Organizational Theory for The Practitioner, Upper Saddle River, Pearson.
• Mcfarlin, D. ve Sweeney, P. (1992). “Distributive and Procedural Justice as Predictors of Satisfaction with Personal and Organizational Outcomes”, Academy of Management Journal, 35, 626-637.
• Meydan, C. H. (2010). Örgüt Kültürü, Örgütsel Güç Ve Örgütsel Adalet Algılarının Bireyin İş Tatmini Ve Örgüte Bağlılığı Üzerine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Miller, D. ve Friesen, P. H. (1983). “Strategy-Making and Environment: The Third Link”, Strategic Management Journal, 4: 221-235.
• Naktiyok, A. (2004). İç Girişimcilik, İstanbul: Beta Yayınları.
• Organ, D. ve Hamner, W.C. (1982).Organizational Behavior: An Applied Psychological Approach, Texas, Business Publication Inc.,
• Rode, J. C. (2004). “Job Satisfaction and Life Satisfaction Revisited: A Longitudinal Test of an Integrated Model”, Human Relations, 57, 9, 1205-1230.
• Salas, E. ve Cannon-Bowers, J.A. (2001). “The Science of Training: A Decade of Progress”, Annual Review of Psychology, 52: 471-499.
• Siu, O., Spector, P. E., Cooper, C. L. ve Lu, C. (2005). “Work Stress, Self-Efficacy, Chinese Work Values, and Work Well-Being in Hong Kong and Beijing”, International Journal of Stress Management, 12 (3): 274-288.
• Smith, S. A., S. J. Kass, R. J. Rotunda ve S. K. Schneider (2006). “If at First You Don’t Succeed: Effects of Failure on General and Task-Specific Self-Efficacy and Performance”, North American Journal of Psychology, 8 (1): 171-182.
• Stajkovic, A. D. ve Luthans, F. (1998). “Self-Efficacy and Work-Related Performance: A Meta-Analysis”, Psychological Bulletin, 124 (2): 240-261.
• Şeşen, H., (2010). Öncülleri ve Sonuçları ile Örgüt İçi Girişimcilik: Türk Savunma Sanayinde Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics, Boston: Allyn and Bacon.
• Tayfur, Ö. (2005). Antecedents of Feedback Seeking Behavior, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: ODTÜ.
• Temir, A. (1996). Rol Stresi, İş Tasarımı ve Örgütsel Teknolojinin Personel İş Doyumu Üzerine Etkileri: İmalat ve Hizmet İşletmeleri Açısından Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tokat, A. O. (2007). Öz Yeterlilik Algısının Performans ve Girişimciliğe Etkisi: Uygulamalı Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü.
• Usluel, Y. ve Seferoğlu, S. S. (2003). Eğitim fakültelerindeki öğretim elemanlarının bilgisayar kullanımı ve öz-yeterlik algıları. BTIE 2003 Bildiriler CD's, No: 7. Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı ve Sergisi (BTIE-2003), Ankara.
• Weiss, D.J., Dawis, R.V., England, G.W., ve Lofquist, L. H. (1967). Manual for The MinnesotaSatisfaction Questionnaire (Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, No. 22), Minneapolis: University of Minnesota.
• Wiklund, J. ve Shepherd, D.A. (2005) “Entrepreneurial Orientation and Small Business Performance: A Configurational Approach.” Journal of Business Venturing 20(1), 71-91.
• Wood, C. C., Holt, D. T., Reed, T. S., ve Hudgens, B. J. (2008 ). “Perceptions of Corporate Entrepreneurship in Air Force Organizations: Antecedents and Outcomes”, Journal of Small Business and Entrepreneurship, 21(1), 117-132.
• Yeşilay, A., Schwarzer, R. ve Jerusalem M. (1997). “Genelleştirilmiş Öz Yetki Beklentisi”,http://userpage.fu-berlin.de/~health/turk.htm, Erişim T: 21.06.2010.
• Yousef, D. A. (2002). “Job Satisfaction as a Mediator of the Relationship between Job Stressors and Affective, Continuance, and Normative Commitment: A Path Analytical Approach, International Journal of Stress Management, 9(2), 99-112.
• Zahra, S. A. (1991). “Predictors and Financial Outcomes of Corporate Entrepreneurship: An Exploratory Study”, Journal of Business Venturing, 6 (4): 259-285.
• Zahra, S. A. (1993). “Environment, Corporate Entrepreneurship, and Financial Performance: A Taxonomic Approach”, Journal of Business Venturing, 8: 319- 340.
• Zahra, S. A. (1998). “Goverance, Ownership, and Corporate Entrepreneurship: The Moderating Impact of Industry Technological Opportunities”, Academy of Management Journal, 39 (6): 1713-1735.
• Zhao, H., Siıbert, S. E. ve Hills, G. E. (2005). “The Mediating Role of Self-Efficacy in the Development of Entrepreneurial Intentions”, Journal of Applied Psychology, 90(6), 1265-1272.